Mustafa Uysal: 2B kanunu bir an önce çıkmalı!
Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal: "Türkiye güvenli liman; tanıtımla Varlık Barışı'ndan 20 milyar Euro getirebiliriz"
Hükümet, krizde finansman problemini çözmek için çareler ararken, Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal, süresi uzatılan Vergi Barışı'nın iyi tanıtılması halinde büyük bir kaynak sağlanacağını söyledi. Uysal'ın önerdiği diğer kaynaklar, 2B tarımarazileri ile ilgili çalışmanın uygulamaya geçirilmesi, özelleştirmelere devam edilmesi ve tasarruf yapılması.
Türkiye'nin küresel krizde finansman sorununu çözecek formül bulundu. Hükümetin gelirlerini artırmak için vergi dışı alternatiflere bakması gerektiğini ifade eden Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal, bu sayede hem devletin hem de vatandaşın kazanacağını söyledi. Uysal'a göre Varlık Barışı'nın ikinci ayağında tanıtımın iyi yapılması, 2B orman arazileriyle ilgili uygulamaya geçilmesi ve Ortadoğu sermayesini çekmek için bono ve tahvil çıkarılması, paranın kapısını açar. Dünya ekonomisinin yeniden şekillendiğini kaydeden Uysal, "Bu ortamı fırsata dönüştürebiliriz. Varlık Barışı Yasası'nın ilk ayağı, yerel seçim ve oda seçimleri öncesine rast geldi. Şimdi iyi bir tanıtım atağı ile daha fazla bir kaynak girişi olabilir. İtalya, bu başarıyı Euro'ya geçişte göstererek 60 milyar Euro kazandı. Biz neden 20 milyar Euro getiremeyelim?" dedi. Orman vasfını kaybetmiş araziler ile ilgili 2B kanununun bir an önce çıkarılması halinde ise bu kalemden 20-25 milyar liralık gelir elde edilebileceğini vurguladı.
Mustafa Uysal, Varlık Barışı'nın iyi anlaşılamadığını, yaptırdıkları anket çalışmasının da bunu doğruladığını kaydetti. Telefonla 200'ün üzerinde işyeri sahibi veya ortakları ile görüşme yapıldığını belirten Uysal, bilinirlilik oranının sadece yüzde 28 olduğuna işaret etti. Ankete göre yüzde 72'lik kesim, bu konuda herhangi bir bilgi sahibi değil. Ortadoğu'daki sermaye birikiminin Türkiye'ye çekilmesi için bu dönemde çalışmaların hızlandırılması gerektiğini dile getiren Uysal, Gelir Ortaklığı Senetleri'ne (GOS) ilişkin kanun tasarısının uzun süredir bekletildiğine dikkat çekti. GOS ve diğer faizsiz bono ve tahvil enstrümanları ile bankalara gitmek istemeyen yerli yatırımcının da yastıkaltı birikiminin ekonomiye kazandırılabileceğini kaydediyor.
ORTAK MAL ALIMI YÜZDE 20 TASARRUF SAĞLAR
Bütçe gelirlerinin küresel krizin etkisiyle önemli oranda düştüğünü aktaran Vergi Konseyi Başkanı Uysal'a göre, yeni vergiler koymak yerine öncelikle harcamalarda tasarrufa gidilmesi mecburi. Sosyal güvenlik sisteminde yıllık açığın 50 milyar dolar olduğunu, oy kaygısıyla yıllar önce getirilen erken emekliliğin faturasının bugünkü hükümetlere ödetildiğini aktaran Uysal, tasarruf için 'ortak satın alma sistemi' getirilmesi tavsiyesinde bulunuyor. Sistemin dünyanın birçok ülkesi ve dev şirketleri tarafından uygulandığına dikkat çekerek, "Sivas Devlet Hastanesi ile Hacettepe aynı ameliyat ipliğini alıyor. Bunun yerine her mal hizmet birimi için ilgili kuruluşlar bünyesinde ihtisaslaşmış satın alma birimleri görevlendirilebilir ve alımlar kamunun tüm ihtiyaçları için elektronik ortamda yapılır. Sıfır stokla çalışılan ve merkezde kadrolaşmanın olmadığı sistemde standardizasyon, kalite ve verimlilik ile rekabet artar; cari harcamalarda bu sayede yüzde 20 tasarruf sağlanır." önerisinde bulunuyor.
BOTAŞ VE İSKİ ÖZELLEŞTİRİLMELİ
Türkiye'nin, 2003 yılına kadar 8 milyar dolar, son 6 yılda ise 32 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştirdiğini belirten Uysal, şu değerlendirmeyi yaptı: "Özelleştirmede bu başarı gösterilemese idi, krizin altından kalkamazdık. Telekom'un 80'li yılların başındaki değeri 30 milyar dolardı, zamanla pazarını mobil telefonlar kaptı ve şirket değer kaybetti. Özelleştirmenin o dönemde engellenmesi Hazine'mizin yüksek faizle borçlanmasına ve neticede krizlere yol açtı. Bunun ülkeye maliyeti en az 90 milyar dolardır." Türkiye'nin zengin kaynaklara sahip olduğunu belirten Uysal, kamunun varlık envanterinin çıkarılması gerektiğini düşünüyor. Otoyol, köprü, Devlet Hava Meydanları, Botaş, devlet üretme çiftlikleri, Galataport ve Haydarpaşa gibi projelerin uzun dönemli kiralama, gelir ortaklığı modeli, kısmi mülkiyet devri vb. farklı yöntemler de kullanılarak özelleştirilmesi gerektiğini söylüyor. Kamunun belediyelerden alacağına değinen Uysal, İSKİ; İDO ve İGDAŞ gibi Belediye İktisadi Teşekkülleri'nin özelleştirilmesinin, hem kamuya kaynak sağlayacağını hem de söz konusu kurumların verimliliklerini artıracağı görüşünde.
2B'den 25 milyar dolar gelir
Orman vasfını kaybetmiş araziler ile ilgili 2B kanununun bir an önce çıkarılmasının önemli olduğunu; bu düzenlemenin taksit uygulaması ile çeşitlendirilerek hayata geçirilmesinin fayda sağlayacağını aktaran Vergi Konseyi Başkanı'na göre, bu kalemden 20-25 milyar liralık gelir elde etmek mümkün. Geleceğin büyük devleti olmak için geçmişin sorunları ile yüzleşilmesi gerektiğine vurgu yapan Uysal, "Evet mutlaka yıkılması gerekenler varsa yıkalım, ancak imar sorunu olan öylesine çok bina var ki bunların da bedeli karşılığında imarlarını verelim, vergilerini tahsil edelim ve şu kronik sorun 'imar barışı' ile çözülsün. Herhalde Türkiye'nin her tarafını da yıkacak halimiz yok!" dedi.
Bedelli askerlik para kaynağı değil
Askerliğin millî ve vatanî bir görev olduğu hususunda kimsenin kuşkusu olmadığına değinen Uysal, teknolojinin daha çok kullanıldığı, daha nitelikli, yetenekli ve donanımlı askerlerin yetiştirildiği daha güçlü bir savunma sistemi için, bedelli askerlikten sağlanacak kaynakların tahsis edilebileceğini belirtti. Türkiye'nin acilen tasarrufu artırmaya dair yeni bir strateji geliştirmesine dikkat çeken Uysal, kredi kartlarının yanlış kullanımının da etkisiyle tamamen tüketen bir toplum haline gelindiğini söylüyor. Çin'de tasarruf oranının yüzde 55 olduğunu, Türkiye'de ise yüzde 13'e kadar gerilediğine işaret ediyor.
Gelir İdaresi güçlü olmalı
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) sıkça gündeme getirdiği 'özerklik' konusuna dikkat çeken Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal, gelişmiş ülkelerde bu idarenin en güçlü kuruluşlar arasında yer aldığına dikkat çekiyor. Uysal'a göre güçlendirilmiş gelir idaresinde; idarenin statüsü, başkanın seçimi ve görev süresi, insan kaynakları yönetimi, performans sistemi, kendi yönetebileceği bütçeye sahip olması olmazsa olmazlar. Türkiye ekonomisinin yüzde 32'lik kayıt dışı oranı ile üst sıralarda yer aldığını belirten Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal, bu oranın AB ortalaması olan yüzde 15 seviyesine çekilmesi gerektiğini vurguladı. Uysal'a göre devlet, vatandaşı ikna etmek için kayıt dışının azaldığı ölçüde vergi oranlarının da düşürüleceğine dair taahhütte bulunmalı. Uysal, Kurumlar Vergisi'nin yüzde 33'ten yüzde 20'ye gerilemesine rağmen vergi tahsilatı ve matrah beyanlarının önemli ölçüde arttığına dikkat çekiyor. Türkiye ekonomisinin en önemli problemleri arasında yer alan kayıt dışılıkta büyük işletmelerin de sorumlu olduğunu belirten Uysal, bankaların kayıt dışılık sebebiyle zayıf görünen bilançolara da kredi açabildiklerini, patronun şoförünün ismine açılan hesaplarda kayıt dışı hasılatların toplanabildiğine dikkat çekti. Yurtdışı ile ilgili transfer fiyatlamalarının bugüne kadar Türkiye'nin aleyhine çalıştığını belirten Uysal, kârların yurtdışında alıkonulduğunu söyledi.
Ercan Baysal/Zaman