Nazan Özbaydar: AVM kurmak isteyen çok
Krizle birlikte gayrimenkullerin daha faydalı kullanımına yönelik kaygılar arttı
Gerek şahıslar gerekse şirketler önlem alıyor. İstanbul'daki gayrimenkulünü kiraya verip memleketine taşınanlar, işletmesini daha az kira ödeyebileceği bölgelere taşıyanlar var. Bunun yanında, kendine ait yeri başaltıp daha küçük yere geçenler "Boşalttığım yeri en etkin nasıl kullanırım" diye ekspertiz yaptırıyor. SOM Kurumsal Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Genel Müdürü Nazan Özbaydar, "Rezidans ve plazadan çok, alışveriş merkezi kurmak için hemen hemen her bölgeden talep var" diyor.
Değerleme işlemleri arttı
Nazan Özbaydar, Türkiye'de Sermaye Piyasası Kurulu lisanslı 900-1000 civarında değerleme uzmanı olduğunu hatırlattı, ancak sayıları 60 civarında olan değerleme şirketlerinde sadece 300-350 uzman çalıştığını bildirdi. Som Kurumsal Gayrimenkul Değerleme A.Ş.'nin 2003'ten beri aktif olduğunu ve 2008'den beri SPK'nın yetkilendirdiği şirketler arasında bulunduğunu aktaran Nazan Özbaydar, kriz dolayısıyla değerleme işlemlerinin arttığını vurguladı. Özbaydar, bu durumun nedeni hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:
Gayrimenkul teminatı
"Bayilik teşkilatı olan işletmelere de iş yapıyoruz. Bayiler mal alıyor, borcu taksitle ödüyor. Çok büyük mal verilince firmalar çok büyük teminatlar alıyor. Eskiden banka teminat mektubu kolay hazırlanırdı. Krizde bankalar teminat mektubunu zorlaştırdı. Bayilik teminatlarında gayrimenkul ipoteği öne çıktı. Bizim de bayilik teşkilatı ile ilgili rapor sayılarımız arttı.
İşyerlerinin daha az kira ödenebilecek yerlere kaymaya başladığını hatırlatan Özbaydar, bu noktada 'etkin kullanım analizi'nin öne çıktığını ifade etti, "Firmalar, boşalan gayrimenkullerinin ne olacağını düşünmeye başladı. Bölgenin sosyal yapısı nedir? İhtiyaçlar nedir? Onları tespit ediyoruz. En etkin verimli kullanım raporu hazırlıyoruz. Alışveriş merkezi yapılacaksa kime hitap edecek? Anketler yapıyoruz, ihtiyaçları tespit ediyoruz. Alışveriş merkezi kurmak için her bölgeden talep geliyor. Moda oldu. Bir ara rezidanslar, yüksek katlı ofis binaları modaydı. Şimdi yine alışveriş merkezleri moda" dedi.
Büyük şirketler krizde maliyetleri kısmak için daha uygun yer arayışına girerken boşaltılan mülkler için yapılan 'etkin kullanım' analizlerinin sayısı arttı.
'Atıl' bina sayısı arttı
SANAYİNİN şehir dışına taşınması projesi kapsamında boşalan bölgelerde de etkin kullanım analizleri yapılıyor. Som Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Nazan Özbaydar, "Gayrimenkul sahipleri kalmak istemediği, boşalttığı mülkü satmak veya başka fonksiyona dönüştürmek için ekspertiz yaptırıyor. Büyük bir fabrikada üretim yaparken daha küçük yere taşınıyor. İşçi de çıkarınca, yeri büyük geliyor. Merkezi noktalarda bile atıl binaların sayısı arttı" diyor.
Boş binamı nasıl değerlendiririm
NAZAN Özbaydar, İstanbul içinde binlerce atıl gayrimenkul bulunduğunu hatırlattı ve "En etkin kullanım analizinin konusu bu... 'Ben şimdi bunları ne yapacağım? Ne yapayım?' diyenler arttı. 1/100 binlik planlar da çıktı. Sanayinin taşınması gündemde. Şehir içindeki sanayi şehir dışına taşınıyor. Avcılar Firuzköy'de sanayi taşınıyor. Koca koca binalar satılık, kiralık. Yıllarca boş duranlar var. Buradaki mülk sahipleri de 'Üniversiteye yakın binam var. Yurt olabilir mi, hastane olabilir mi, alışveriş merkezi olabilir mi' diyor" ifadelerini kullandı.
Ali Öztürk/Hürriyet Seri İlanlar
