Piyasalarda Amerikan depremi

ABD'de mortgage krizinin ardından enflasyon yükseldi, konut üretimini düştü.

Dünya piyasaları dün, ABD kaynaklı endişelerle sarsıldı. ABD'de mortgage krizinin daha da derinleşeceği yönündeki kaygılar, yüzde 0.5 olması beklenen temmuz ayı üretici enflasyonunun yüzde 1.2 olarak açıklanması, yine temmuzda konut inşaatlarının geçen yıla göre yüzde 11 azalarak son 17 yılın en düşük seviyesine inmesi, borsaların değer kaybetmesine yol açtı. Dünya büyük borsalar endeksi yüzde 1.2 düşüşle Eylül 2006'dan bu yana en düşük değerine inerken Avrupa borsalarında da yüzde 2'ye varan kayıplar oldu.

Düşüş dalgası İMKB'de de yoğun bir şekilde hissedildi. Dün 1 milyar YTL'yi aşkın işlem hacminin gerçekleştiği İstanbul Borsası günü yüzde 3.48'lik kayıpla 40.488 puandan tamamladı. Dolar yüzde 1 değer kazanarak serbest piyasada 1.1990'a yükseldi.

Fannie Mae ve Freddie Mac'te kamulaştırma korkusu

ABD'de hükümetin, ülkede konut kredisi piyasasının yarısını elinde tutan, zarardaki Fannie Mae ve Freddie Mac'i tamamen kamulaştırmak zorunda kalabileceğinin öne sürülmesi bu şirketleri daha da zora soktu.

Hafta sonu, Amerika'nın etkin haftalık ekonomi gazetesi Barron, hükümet yetkililerinin, iki şirkete yönelik kaygılarının sürdüğünü bildirdi. Haberde, Fannie Mae ve Freddie Mac'in gerekli sermayeyi toplayamayabileceği, Amerikan Hazinesi'nin bu iki şirkete fon aktarmak zorunda kalacağı kaydedildi.

Barron'ın haberi, hemen piyasalarda etkisini gösterdi. Fannie Mae'in hisseleri yüzde 22, Freddie Mac'in hisseleri de yaklaşık yüzde 25 değer kaybetti.

`Büyük bir banka batabilir'

Dün piyasaları etkileyen en önemli unsurlardan biri eski IMF Başekonomisti Kenneth Rogoff'un, ABD'de büyük bir bankanın batacağına ilişkin tahmini oldu. Singapur'da bir konferansta konuşan Rogoff, özetle şunları söyledi:
"ABD henüz en kötüyü görmedi. Finans sektörünün daralması gerekiyor, sadece birkaç orta ölçekli bankanın iflasının bu meseleyi halledeceğini sanmıyorum. Büyük bir bankanın battığını göreceğiz. ABD en büyük mortgage finansman şirketleri olan Fannie Mae ve Freddie Mac'i kamulaştırmalı. Bunlar 10 yıl önce kapatılmalıydı.

Sisteme disiplin getirmenin tek yolu bazı şirketlerin batmasına izin vermektir. Dünyanın en büyük ekonomisi resesyonda ve konut piyasası kötüleşmeye devam edecek. Avrupa ve Asya'da daha hızlı bir toparlanma olacak."

Ross da kötümser

ABD'li milyarder yatırımcı Wilbur Ross da Rogoff'un tahminlerine benzer açıklamalarda bulundu. CNBC'ye konuşan Ross, krizin etkisinin çok derin olabileceğini kaydederek kriz bitene kadar 1000'e yakın bankanın batabileceğini söyledi.

Petrolün varil fiyatı düşüyor

Uluslararası piyasalarda ABD ham petrolünün varil fiyatı 112 doların altına indi. ABD ham petrolünün varil fiyatı 97 sent gerileyerek 111.90 dolara düştü. Piyasa uzmanları, petrolün varil fiyatının 100 dolara gerilemesi yönünde güçlü destek bulunduğunu, gelecek ay petrolün varil fiyatının 105 dolar olmasının şaşırtıcı olmayacağını söylüyorlar. Merrill Lynch'in Başkan Yardımcısı Tom Petrie, küresel talebin düşmesiyle petrol fiyatlarının gelecek aylarda yaklaşık 80 dolara kadar gerileyeceğini öngördü.

`Üretim kısılsın'

Öte yandan Venezuela, petrol fiyatlarındaki düşüş sürerse Petrol İhraç Eden ülkeler Örgütü'nün (OPEC) eylül ayındaki toplantısında petrol üretiminin kısılmasını isteyecek.

Venezuela Petrol Bakanı Rafael Ramirez, "Petrol fiyatında çöküşe izin veremeyiz" diyerek OPEC'in petrol stokları seviyesinde aşırı artışlara izin vermekten kaçınması gerektiğini, seviyenin mevcut durumda "iyi" olduğunu ifade etti.

Temmuzda 147.27 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkan petrolün varil fiyatı, ABD ekonomisindeki yavaşlama nedeniyle değer kaybetti.

Milliyet