Tapuda kamu adına istimlak şerhi bulunması nedir?

Posta yazarı Tamer Heper, bir okuyucusunun 'Anne ve babadan miras olarak kalan bir arsa var. Bir emlakçı bize burayı almak isteyenler olduğunu söyledi, ama tapuya gittiğimizde kamu adına istimlak şerhi bulunduğu söylendi ve satamadık. Biz bu yerin vergisini ödedik, tapusu bizim ama yararlanamıyoruz. Bu işte bir terslik yok mu?' sorusuna cevap verdi. İşte Tamer Heper'in yazısı...

'Anne ve babadan miras olarak kalan bir arsa var. Bir emlakçı bize burayı almak isteyenler olduğunu söyledi, ama tapuya gittiğimizde kamu adına istimlak şerhi bulunduğu söylendi ve satamadık. Biz bu yerin vergisini ödedik, tapusu bizim ama yararlanamıyoruz. Bu işte bir terslik yok mu?' sorusuna cevap verdi. İşte Tamer Heper'in yazısı...

★ ★ ★ ★ ★

Evet bir terslik var. Anlatılan olay mülkiyet hakkına vaki bir tecavüzdür. Mülkiyet hakkı anayasada teminat altına alınmış mutlak haklardandır. Dolayısıyla sıkı koruma altındadır. Buna rağmen bu olayda mülkiyet hakkına bir tecavüz var.

Bir kamu kurumu, ileride bu gayrimenkulü kamulaştıracağı gerekçesi ile tapuya şerh vermiş ama sonrasında kamulaştırmayı yapmamış. Oysa kamulaştırma yapmak için ilgili yasada sıkı bir prosedür uygulanması, mahkeme kararı ile önceden bir bedel ödenmesi, sonra el konulması gerekmektedir.

Ancak okuyucumun olayında bu prosedür işletilmemekte, bedel ödenmemekte ama vatandaşın malından tasarrufu kısıtlanmaktadır. İşte buna kamulaştırmasız el atma veya kamulaştırmasız el koyma denilmektedir.

★ ★ ★ ★ ★

Bu fiilen işgal şeklinde ise kamulaştırmasız el atma iken kayden yapılan kısıtlamalara hukuki el atma denilir. Tarih içinde bu konu dava konusu yapılmış, bir zaman önce beş yıl beklenmesi sonra bir beş yıl daha dava açmak için süre geçmesi gibi birtakım ön şartlar getirilmekle birlikte bugün o uzun bekleme süreleri beş yıla indirilmiş olup, beş yılın sonunda bir dava açarak tazminat talep etme imkanı doğmuştur.

Böyle bir davanın sonunda vatandaşın zararı karşılandıktan sonra gayrimenkulün idare adına tesciline karar verilebilir. Bunun için bir dava gerekir dedim. Bu husus biraz teknik bir konu olup böyle bir dava için bir meslektaşımla işbirliği yapılmasını öneririm.