Tarihi Yarımada'daki zayıf binaların yıkılması gerekiyor!

İtalya Ulusal Jeoloji Birliği Başkanı mühendis Gian Vito Graziano, İstanbul’da beklenen büyük depreme yol açacak ‘ünlü’ Kuzey Anadolu Fay hattı, bu depremin yol açabilecekleri ve buna karşı yapılabilecekleri, kendi deneyimleri üzerinden Hürriyet’e değerlendirdi.

Gelecekte daha fazla can kaybı yaşanmaması için Van’daki yerleşimin merkezlerinin de yer değiştirmesi gerektiğini söyleyen Graziano, öncü ve artçı depremlerin çok görüldüğü Akdeniz ülkeleri arasında Türkiye ve İtalya'nın da bulunduğuna dikkat çekti. Deprem teknolojisinde acilen Japon modelini alıp Amerikan modelini uygulamaya sokmak gerektiğini belirten İtalyan deprem uzmanı Graziano, Hürriyet’e, özetle şunları söyledi:

DEPREMLE YAŞAMAK: “Depremle iç içe yaşamak kültürel bir olay. Depremin ne zaman gelebileceğinin tahmini zor ama, hayatta kalabilmek günümüzde artık çok kolay. Gerekirse bütün binalar yıkılmalı, yer sarsıntısının sık görüldüğü bölgelerde yerleşim olmamalı. Yerleşim merkezi varsa başka bir yere nakledilmeli. Mesela Van’da gördüğümüz tüyler ürpertici sahnelerin bir daha yaşanmaması için kent oradan taşımalı.”

ASIRLIK ÖRNEKLER: “Türkiye ve İtalya yer sarsıntıları iç içe yaşamaya mahkûm. Geçmişte Messina Boğazı ile Erzincan’da yaşanan depremleri hatırlatmakta yarar var. 1999’da Marmara bölgesindeki depremde, asırlarca önce inşa edilmiş Ayasofya, Sultanahmet, Süleymaniye dimdik ayakta kaldı. O zaman şimdiki yapı teknolojisi de yoktu, ama mimarlar tasarımlarını buna göre yapmayı, sağlamlığa dikkat etmeyi başarmışlar.”

İSTANBUL YIKILMALI: “Marmara’daki fay hattı hepimizce biliniyor. Bunun için İstanbul ve bölgedeki sağlam olmayan binaların tümünün bir bir yıkılması şart. Yerine 9 ölçeğine dayanabilecek binalar, denetimle inşa edilmeli. Deprem kuşaklarının bulunduğu bölgelere yerleşim durdurulmalı. Gerekirse yerleşim merkezi başka bir bölgeye taşınmalı. Bu Güney Amerika’da ve özellikle Şili’de iyi uygulanıyor.”

JAPON GİBİ EĞİTİM: “Deprem önlenemez bir doğal afet. Ama depremle birlikte yaşamaya alışmak ve yerinde tedbir almak can kaybım fazlasıyla önlüyor. Örneğin Japonlar. Çocukları anaokulundan itibaren depreme karşı eğitiyorlar. İnşaat ruhsatları deprem yasasına göre veriliyor. İşyerlerinde her ay depreme karşı talimler yapılıyor.”

Bizdeki depremle kafamıza dank etti
Gian Vito Graziano, İtalya’da yaşadıkları deprem deneyimlerimde şöyle anlattı: “Üç yıl önceki L’Aquila depreminden 24 saat önce bölgede 13’ten fazla öncü sarsıntı rasathaneden saptanmış. Bugün rasathane çalışanları hakkında ‘Görevlerini hafife aldılar, uyarmadılar’ diye dava açıldı. Bence yanlış bir hukuk uygulaması. Bunun yerine daha fazla teknoloji ve eğitim çalışması yapılmalı. Kalıcı önlemler gerek. Bizim de bu depremle kafamıza dank etti. Bundan sonra depreme karşı örgütlenildi. Birçok bina yıkıldı, yerine dayanıklılar inşa edildi. Sivil savunma örgütleri depreme karşı eğitilmeye başlandı.”

VEZÜV UYARISI: “İtalya volkanik dağlarla kaplı. Vezüv Yanardağı çok tehlikeli. Sürekli gaz topluyor ve tazyik üretiyor, eninde sonunda tekrar faaliyete geçecek ve patlaması büyük hasar yaratacak. Bunun için önlemler alınıyor.”

ABD EN GELİŞMİŞİ: “Amerikalıların yer sarsıntısı teknolojisi en ilerlemiş olanı. Merkezi Hawaii’de. Deprem ‘Geleceğim’ demiyor, ‘Geldim’ diyor. Ama şimdi, öncü sarsıntılarla büyük depremin geleceğini öğrenme çalışmaları yapılıyor. Türkiye ve İtalya'nın bu iki uzman, ülke ABD ve Japonya ile sıkı işbirliği yapması gerekiyor.”

Reha ERUS/Hürriyet