Türk arkeologlar, Kosova'da 4. yüzyıla ait kilise buldu!

Türk arkeologlar, Kosova'nın başkenti Priştine yakınlarındaki Graçanitsa'da, 4. yüzyıla ait bir kilise buldu.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Haluk Çetinkaya başkanlığındaki arkeologlar, Ulpiyana yerleşkesinde 4. yüzyıla ait bir Roma kilisesinin izlerini buldu.

Roma İmparatorluğu döneminde bölgenin en önemli ve en büyük yerleşim yerlerinden biri olan Ulpiyana'daki (Ulpiana) kazı çalışmalarına 2012 yılında Kosova Kültür Bakanlığı ile imzalanan işbirliği anlaşması sonrasında başladıklarını anlatan Çetinkaya, kazılarda önce vaftizhaneyi bulduklarını, ardından kilisenin bir bölümüne ulaştıklarını kaydetti.

Çetinkaya, kilisenin iki farklı yüzyıla aile kalıntıları bulunduğunu belirterek, 4. yüzyılın sonlarında yaşanan deprem sonucunda yıkılan kilisenin, 5. yüzyılda tadilattan geçtiğini söyledi.

Kazılar sonucunda üçte biri ortaya çıkan kilisenin, yaklaşık 19 metre yüksekliğinde olduğu tahmin edilirken, orta kısmı toprakla dolu olan kilisenin tamamının önümüzdeki yıldan itibaren daha net bir şekilde ortaya çıkacağı kaydedildi.

Kilisenin hangi döneme ait olduğunu tespit ederken birden fazla hususu göz önünde bulundurduklarına dikkati çeken Çetinkaya, şunları söyledi:

"Bunlardan bir tanesi burada kullanılmış olan malzeme, ikincisi burada bulunan paralar ve üçüncüsü de burada bulunan iskeletlerin tarihlendirilmesi. Mesela, vaftizhanenin hemen yanında gömülme sözkonusudur. Orada bulunan iskeletlerin laboratuvar tetkiklerini yaptık. Bunun sonucunda, 5. yüzyılın başlarına ait olduklarını tespit ettik. Burada, bu sene de dahil olmak üzere, 101 tane sikke bulduk. Bu sikkelerin okunabilirlerinin hemen hemen tamamı 4. yüzyıla ait. Bu, tarihleme için önemli bir kriterdir. Aynı zamanda kullanılan malzemeler içerisinde tuğla bize tarihleme için önemli bir ipucu verir. Bunlardan hareketle kilise 4. yüzyıla ait diyoruz. Öte yandan, kilise söz konusu olduğunda, kiliselerin zemininde haç kullanımının bir yasağı var. 5. yüzyılın ilk çeyreğinde, zeminde haç kullanılması yasaklanmıştır. Burada ise zeminde haç kullanıldığı için biliyoruz ki kilise 5. yüzyıl başlarının öncesine ait."

- Araştırmalar 2008'de başladı

Kosova Arkeoloji Enstitüsü'nden Milot Berisha da tarihi bir Roma şehri olan Ulpiyana'daki çalışmalara 2008 yılında Alman uzmanlarla başladıklarını ve bu dönemde yaklaşık 50 hektarlık bir alanda en modern yöntemlerle jeofizik araştırmalarının yapıldığını söyledi.

Türk arkeologlarla işbirliğinin 2012 yılında başladığını belirten Berisha, kazı çalışmalarıyla eş zamanlı olarak duvarların restorasyonunu da yaptıklarını, amaçlarının Ulpiyana'yı turizme bir an önce kazandırmak olduğunu ifade etti.

AA