Türkiye'de 68 milyar 62 milyon liralık enerji yatırımı yapıldı!

Türkiye'de bugüne kadar en büyükleri Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki lisanslı projeler olmak üzere 68 milyar 62 milyon liralık enerji yatırım gerçekleştirildi. Önümüzdeki dönemde ise 110 milyar liranın üzerinde yatırım öngörülüyor

Toplam kurulu gücü 80 bin MW'ın üzerinde olan Türkiye'nin kurulu güç açısından en çok yatırım yapılan ilk üç şehri ise İzmir, Kahramanmaraş ve Adana.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK), 2002-2010 dönemini kapsayan araştırması Türkiye genelinde bu dönemde 68 milyar 62 milyon liralık elektrik üretim yatırımı yapıldığını gösteriyor.

En büyük lisanslı projelerin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde gerçekleştiği görülüyor. Önümüzdeki dönemde yapılması öngörülen enerji yatırım tutarı ise 110 milyar 126 milyon lira olarak hesaplanıyor.

İller bazında elektrik yatırımları ile bu yatırımların ilerleme durumlarına bakıldığında, en büyük enerji yatırımının 5 milyar liralık yatırım tutarı ile şžanlıurfa'ya yapıldığı göze çarpıyor. Bu kapsamda, şžanlıurfa'da GAP'ın en önemli ve kilit tesisi olan Atatürk HES ile EÜAşž tarafından 3.8 milyar lira üretim yatırımı yapılırken, şžanlıurfa HES ile 81.6 milyon lira, Birecik HES aracılığıyla da 1 milyar 75 milyon liralık yatırım yapıldığı ortaya çıkıyor.

Bin 232 lisans var

Kente ilerleyen yıllarda yine 5 milyar liranın üzerinde enerji yatırımı yapılması öngörülüyor. Bu ili, 56 santral lisansı alınan ve 4.8 milyar liralık elektrik üretim yatırımı gerçekleştirilen İzmir izliyor.   Elektrik yatırımlarında üçüncü sırayı ise 3.6 milyar lira ile Diyarbakır alıyor. Öte yandan Kilis'te hiç üretim yatırımı yapılmazken, en az yatırımın 4.4 milyon lira ile Iğdır'a yapıldığı gözden kaçmıyor.

Öte yandan özel sektör ve EÜAşž'ın (Elektrik Üretim Aşž) hidroelektrik, doğalgaz linyit, rüzgar gibi yakıt türleriyle üretilen elektrik yatırımları çerçevesinde Türkiye genelinde bin 232 santral için lisans alındığı kaydediliyor. Elektrikte 80 bin 237 megaawtt'lık (MW) kurulu güce ulaşan Türkiye'nin işletmedeki kurulu gücünün ise 48 bin 454 MW olduğu kaydediliyor. Yurt genelindeki elektrik yatırımlarının ön-görülen üretim büyüklüğü ise yıllık 423 milyar kilovatsaat (kWh) olarak ortaya çıkıyor.

Kurulu güçte İzmir birinci

Faaliyette olan ve lisansı alınmış 56 santralin bulunduğu İzmir, enerji alanında toplam kurulu güç anlamında Türkiye'nin en enerjik şehirleri sıralamasında da ilk sırada yer alıyor. Toplam 4 bin 987 MW kurulu güce sahip olan şehirde, işletmedeki kurulu güç ise 3 bin 50 MW.

RES projelerinin ağırlığının hissedildiği kentte, 30 RES bulunuyor. Onu 13 doğalgaz santralli izliyor. Az miktarda da ithal kömür, biyokütle, dizel oil santralinin yer aldığı İzmir'de bugüne kadar enerji alanında gerçekleşen yatırım tutarı ise 4.8 milyar lira. Öngörülen yatırım tutarı ise 7.7 milyar lira. Öngörülen yıllık üretim miktarı 32 milyar kWh olan izmir'de; Enka Enerji, Aliağa çakmaktepe Enerji, Ha-baş Sanayi, Lodos Elektrik, Bergama Res Enerji ve Petkim'in en büyük enerji yatırımlarını gerçekleştiren şirketler olduğu görülüyor.

K.Maraş'ın atağı

Kahramanmaraş ise toplam 4 bin 222 MW'lık kurulu gücüyle ikinci sırada konumlanıyor. İşletmedeki kurulu gücü 3 bin 527 MW olan şehirde, gerçekleşen yatırım tutarı 4.9 milyar lirayken öngörülen yatırım tutarı ise 5.7 milyar lira.

Kentteki toplam 44 santralin 37'sinin HES olduğu dikkat çekiyor. Öngörülen yıllık üretim miktarının 20.9 milyar kWh olan Kahramanmaraş'ta; EÜAşž, Enerjisa, Pakmem Elektrik, Karen Kahramanmaraş Elektrik ve Kale Enerji gibi şirketlerin en büyük yatırımcıları olduğu göze çarpıyor.

Adana'da 31 santral var

Faaliyet gösteren ve lisansı alınmış toplam 44 santralin bulunduğu listenin üçüncüsü Adana'da ise HES'lerin ağırlığı söz konusu. Seyhan ve Ceyhan nehirlerine ev sahipliği yapan 31 HES'in bulunduğu şehir, 3 bin 458 MW'lık kurulu gücüyle enerjik şehirler arasında üçüncü sırada yer alıyor. İşletmedeki kurulu gücü 777 MW olan Adana'da gerçekleşen yatırım tutarı 1.6 milyar lirayken, öngörülen yatırım tutarı 4.9 milyar lira. Öngörülen yıllık üretim miktarı 14 milyar kWh olan şehirde; Ayas= Enerji, Bereket Enerji, Enerjisa, Yedigöze Elektrik , Mem Enerji gibi şirketler en büyük yatırımcılar olarak karşımıza çıkıyor.

Toplam kurulu gücü 3 bin 347 MW olan Hatay listenin dördüncü sırasında yer alıyor. İlde faaliyette olan ve lisansı alınmış 19 santral bulunuyor. Bunların dağılımına bakıldığında ise 9 RES, 5 HES ve 5 adet.de doğalgaz ve kömür santraline rastlanıyor. Bin 657 MW'lık gücün işletmede olduğu ilde, gerçekleşen yatırım tutarı 2 milyar lirayken, öngörülen yatırım tutarı 4.1 milyar lira. Öngörülen yıllık üretim miktarının ise 22 milyar kWh olduğu belirtiliyor. İskenderun Demir çelik, Deniz Elektrik, Egemer Elektrik, Atlas Enerji, Belen Elektrik gibi şirketlerin ilin en büyük enerji yatırımcıları olduğu kaydediliyor.

Samsun'da HES lider

Listenin beşinci sırasında ise toplam kurulu gücü 3 bin 295 MW olan Samsun bulunuyor. Faaliyet olan ve lisansı alınmış 14 santrali bünyesinde barındıran ilde işletmede olan santrallerin kurulu gücü ise bin 800 MW. Samsun'da bugüne kadar gerçekleşen enerji yatırım tutarı 2.9 milyar lirayken, öngörülen yatırım rakamı ise 4.6 milyar lira. Öngörülen yıllık üretim miktarının 15.9 milyar kWh olduğu Samsun'da HES yatırımlarının ağırlığı söz konusu. Kentin en büyük enerji yatırımcısı ise EÜAşž. Onun dışında Borasco Elektrik, Boyabat Elektrik ve Cengiz Enerji şirketleri de önemli yatırımlara imza atmış bulunuyor.

En enerjik şehirler listesinde altıncı sırada konumlanan şžanlıurfa 3 santrale sahip olmasına rağmen toplam kurulu gücü 3 bin 128 MW. Bunların hepsi de faaliyet halinde. Bugüne kadar 5 milyar liralık enerji yatırımının yapıldığı şehirde öngörülen yıllık üretim miktarı ise 11.5 milyar kWh. İldeki Atatürk, şžanlıurfa, Birecik HES'lerinin yatırımcısının ise EÜAşž olduğu görülüyor.

İstanbul'da doğalgaz önde

Faaliyette olan ve lisansı alınmış 27 santralin bulunduğu Bursa, 3 bin 127 MW toplam kurulu güç kapasitesiyle listenin yedinci sırasında bulunuyor. 11 doğalgaz, 14 HES ve bir termik santralin bulunduğu ilin işletmede olan santrallerin kurulu gücü 2 bin 4 MW. Bugüne kadar 2.1 milyar lira enerji yatırımının yapıldığı Bursa'ya öngörülen yatırım rakamı ise 3.3 milyar lira. Öngörülen yıllık üretim miktarının 20.1 milyar kWh olduğu kentteki en büyük yatırımcıların ise Bis Enerji, Bosan Enerji, çalık Enerji, EÜAşž, Zorlu Enerji olduğu görülüyor.

İstanbul ise 39 santral yatırımı ve toplam 2 bin 986 MW kurulu gücüyle en çok enerji yatırımı yapılan şehirler listesinde sekizinci sırada bulunuyor. Toplam kurulu gücün hemen hemen hepsi faaliyet gösteriyor. Öngörülen yıllık üretim miktarı 15.6 milyar kWh olan İstanbul'da bugüne kadar 3 milyar 79 milyon liralık enerji yatırımı gerçekleşmiş durumda. Doğalgaz yatırımlarının ağırlıklı olduğu ilde bu türde 29 santral bulunuyor. İldeki en büyük enerji yatırımlarının ise EÜAşž, Lodos Elektrik, Sanko Enerji, Ortadoğu Enerji gibi şirketler tarafından yapıldığı gözleniyor.
Ekonomist/Özlem Bay Yılmaz