Ukrayna kriziyle Türkiye'de ekmek fiyatı 5 lirayı geçebilir!
Rusya ve Batı dünyası arasında yaşanan Ukrayna krizinde yükselişler devam ederken ekmek fiyatlarıyla ilgili dikkat çeken uyarılar gelmeye başladı. Uzman isimler, krizin savaşa dönüşmesi halinde Türkiye'deki ekmek fiyatlarının katlanacağını vurguladı...Enerjinin ithal edilmesinde Rusya'ya bağımlı duruma gelen Türkiye, tarım ürünleri açısından da geçtiğimiz her sene Rusya'ya daha çok gereksinim duyuyor
Rusya ve Batı dünyası arasında yaşanan Ukrayna krizinde yükselişler devam ederken olası bir çatışma durumunda en çok etkilerin görüleceği ülkelerden birinin de Türkiye olacağı belirtiliyor. Enerjinin ithal edilmesinde Rusya'ya bağımlı duruma gelen Türkiye, tarım ürünleri açısından da geçtiğimiz her sene Rusya'ya daha çok gereksinim duyuyor. 2021'de ülkemiz, Çin'i dahi geçerek Rusya'dan en çok tarımsal ürün ithal eden ülke oldu.
Rusya tarafından gerçekleştirilen ithalatta "stratejik ürün" şeklinde belirtilen buğday dikkat çekerken; mısır, soya, ayçiçeği ve arpa gibi temel gıda ürünleri kapsamında da bağımlılık oranı gittikçe yükseliyor. Uzman isimlere göre, uygulamada olan doğru olmayan tarım politikaları, enerjinin ardından tarımda da Rusya'nın Türkiye'deki gücünün artmasınıs ağlayacak. Rusya ve Ukrayna arasında bir savaş olması durumundaysa Türkiye genelinde un ve ekmek fiyatlarında rekor kırılacağı öngörülüyor.
Peki Ukrayna ve Rusya arasındaki kriz Türkiye'deki ekmek fiyatlarını neden etkileyecek? Ekmek fiyatlarında ne kadarlık bir yükseliş öngörülüyor? İşte ayrıntılar..
Tarım ihracatı, silah ihracatını geçti
Rusya ve Türkiye arasındaki ticari ilişkiler, günümüze kadar özellikle enerji bağımlılığından gelişme gösterdi; örneğin, Türkiye doğalgaz gereksiniminin yaklaşık yüzde 40'lık kısmını, petrol ihtiyacınınsa yüzde 25'lik bölümünü Rusya'da ithal ediyor. Aynı zamanda Mersin Akkuyu'da inşası süren Türkiye'deki ilk nükleer güç santrali de Rusya'nın kontrolünde faaliyette bulunacak. Fakat son senelerde, Türkiye'nin gittikçe Rusya'ya olan bağımlılığının arttığı bir diğer alan da tarımsal üretim olarak dikkat çekiyor.
Tarım ürünleri kapsamında bakıldığında; geçtiğimiz 5 senedir Rusya'ya silah satışlarından daha çok kazanç sağladığı görülüyor. 2021 yılında 36 milyar dolar şeklinde kaydedilen tarım ürünleri ihracatının yüzde 13'lük kısmı Avrupa Birliği ülkelerine gerçekleştirilirken, Türkiye ihracat kapsamında tek başına yüzde 12'lik payın sahibi oldu. Rusya Tarım Bakanlığı, 2030'a kadar Rusya tarafından Türkiye'ye yapılan tarım ürünleri satışının 5 milyar dolarlık hedefi aşacağını öngörüyor.
Üretim düşüyor, ithalat artıyor
Türkiye'de son senelerde tarımsal üretim kapsamında yaşanan kan kaybı iyice göz önüne çıkıyor. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan istatistiklere göre, 2021'de temel gıda maddeleri olan tahıl ve baklagillerin üretiminde önem arz eden düşüşler yaşandığı kaydedildi. Bir önceki seneye göre arpa, kırmızı mercimek ve çavdarda üretim kaybı yüzde 30 oranlarını geçti. Ekmek ve unun ana maddesi olarak bilinen buğdaydaysa, üretimde yaşanan kayıp yüzde 14'leri gördü.
Tarımda yaşanan üretim kayıpları, bu alandaki ithalatın geçtiğimiz beş senede gittikçe artmasını sağladı. Çavdar, arpa, buğday, mısır ve darı gibi un yapılması için kullanılan ürünlerden meydana gelen hububat ithalatının, 2016'da 1,4 milyar dolar şeklinde kaydedildiği belirtilirken, 2021'de hububat ithalatının 4 milyar doları geçtiği belirlendi.
Tarım ürünleri ithalatında geçtiğimiz her sene daha fazla dikkat çeken ülke ise Rusya oldu ve 2021'deki Rusya tarım ürünleri ihracatı rakamlarına bakıldığında 36 milyar doların aşıldığı görüldü. Türkiye Çin'i dahil geçerek 2021 yılında Rusya'dan en çok ithalat gerçekleştiren ülke olarak belirlendi. Türkiye'nin Rusya'dan 2021'de gerçekleştirdiği toplam tarım ürünlerinin ithalat rakamının 4.4 milyar dolarlık seviyeye çıktığı belirtilirken, Rusya'ya gerçekleştirdiği ihracatınsa 1.5 milyar dolar olduğu belirlendi.
"Savaş çıkarsa temel gıdalara ulaşmak zorlaşacak"
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, konuyla ilgili aktardığı bilgilerde, Türkiye genelinde Rusya kaynaklı tartışmalarda enerji ve S-400 gibi savunma ağırlıklı unsurlar dikkat çekse de son senelerde Rusya'dan gittikçe yükselen tarımsal ürün ithalatının gözden kaçtığını belirtti. Yıldırım, "Türkiye'nin gerçekten tarımda Rusya pazarına bir bağımlılığı var şu anda. Özellikle hububat ürünlerinde. Yani baktığımız zaman buğday, arpa, soya, ayçiçeği, mısırın bir bölümü. Hatta Türkiye, Birleşmiş Milletler yardım kuruluşlarına temin ettiği mesela nohut gibi bir ürünü bile Rusya'dan alıyor" açıklamasında bulundu.
Türkiye'nin 2021'de yurtdışından aldığı buğdayın yüzde 70'lik kısmını Rusya'dan, yaklaşık yüzde 15'lik kısmını da Ukrayna'dan ithal ettiğinin altını çizen Yıldırım, "Bu bölgede yaşanacak olası bir savaş hali, Türkiye'nin pek çok temel gıda ürününe ulaşımını olumsuz etkileyecek. Belki ürünleri başka ülkelerden kısa vadede bulursunuz ama bu sefer de fiyatlar çok artacak" diye konuştu.
En çok ekmek ve un yaparken kullanılması sebebiyle tarımda "en stratejik ürün" şeklinde belirtilen buğdaydaki ithalat yükselişi, dikkat çeken bir seviyeyi gördü. 2016'da 22,6 milyon tonluk buğday üretimi, geçtiğimiz sene 19 milyon ton miktarına kadar düştü. Aynı süreçte buğday ithalatının da 4,1 milyon ton civarından 10,8 milyon tona ulaşarak rekora imza attığı belirlendi. Bu şekilde Türkiye, buğdaya olan gereksiniminin yaklaşık yarısı kasarını ithalatla gidermeye başladı.
"Ekmek fiyatı 5 TL'nin üstüne çıkabilir"
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, konuyla ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu ve sadece tahıl ve hububat ürünlerinde değil, kepek ve gübrede de Rusya'nın Türkiye'yi kendisine bağımlı hale getirmeye başladığının altını çiziyor. İlk sırada buğday olacak şekilde birçok tohumun Anadolu topraklarından çıktığına dikkat çeken Kapıkıran, "Anadolu'nun anavatanı olduğu bir tohumla ilgili ithalatçı hale gelmiş olması bir politik hatadır. Tarım politikalarının önemli bir hatasıdır. Bu hatayı sürdürerek buğdayda ithalatçı hale geldik. Bu tür bağımlılık ilişkileri ortaya çıkabilecek kriz durumlarında, bir planlama yoksa eğer, ki yok görünen o ki, büyük üretim handikapları yaratacaktır" şeklinde konuştu.
Murat Kapıkıran'ın aktardığına göre, Rusya ve Ukrayna arasında oluşacak bir savaş durumunda, Türkiye genelinde ekmek fiyatlarının kısa bir zamanda rekor kırabileceği belirtiliyor. Kapıkıran, "Oluşabilecek savaş durumunda, beklediğimiz ekmek ve un fiyatlarının çok daha fazla yükseleceği kesin ortada. Ekmek fiyatlarının tahmin edemeyeceğimiz seviyelere çıkabileceğini şu andan öngörmek çok kolay, çok mümkün. 5 liraların da falan yetmeyeceğini düşünüyorum" öngörüsünü dile getirdi.
Türk şirketler üretim için Rusya'ya gidiyor
Deutsche Welle Türkçe'den Aram Ekin Duran'ın haberine göre; bir taraftan Rusya'dan tarımsal ürün ithalatında yükselişler gerçekleşirken, diğer taraftan üretim için Türkiye yerine Rusya'ya yönelen yerli üreticilerin de sayısında artış yaşanıyor. Türkiye'de üreticiler, son senelerde yükselen iş gücü ve enerji maliyetleri ve kolay üretim imkanlarının oluşturduğu fırsatlarla Rusya'da un fabrikaları kuruyor. Rusya'da fabrika kurmak için hazırlık yapan bu şirketlerden birinin, Türkiye'deki buğday tedariği pazarından en fazla payı elinde bulunduran Taban Gıda oldu.
Dünya genelinde neredeyse 20 ülkeye buğday ilk sırada yer alacak şekilde yağlı tohum, yem ve yem grubu tedariki gerçekleştiren Taban Gıda, gelecek üç senelik dönemde üretim, lojistik ve depolama alanlarında toplam 100 milyon dolarlık yatırıma imza atmayı hedefliyor.
Şirketin CEO'su Hasan Hacıhaliloğlu, konuyla ilgili açıklamasında "Bazı yatırımcılar Rusya'da un fabrikası yatırımına giriştiler bile. Bizim de böyle bir planımız var. Bu önümüzdeki dönemde çok daha fazla bir şekilde duyacağımız bir aktivite" ifadelerini kullandı.
Hacıhaliloğlu, Türkiye'de uzun senelerir makarna, bisküvi ve un ihracatında dünyadaki lider ülkelerinden biri olduğunun altını çiziyor. Ancak buna rağmen, un ihracatında dünya lideri olan Türkiye'nin kendi ununu Rusya'dan gelen buğdayla üretebildiğine vurgu yapan Hacıhaliloğlu'na göre, Ukrayna krizinin yükselmesi durumunda, bugün un ihracatında dünyada lider konumda olan Türkiy'de durum bu şekilde devam ederse ihracat fırsatını kaybederek, uzun sürede un ithal etmekle karşı karşıya kalabilir.
Hacıhaliloğlu, konuyla ilişkin değerlendirmesini "Yıllardır, 2004-2005'ten beri dünyada un ihracatında bir numarasınız ülke olarak. Ancak yakın gelecekte bu güç bizim elimizden çok muhtemelki kayabilir" sözlerini kullanarak tamamladı.
Faturalar için 1.150 lira yardım almak isteyenler dikkat! Az önce açıklandı!
Emekliler dikkat! Bankalardan son dakika açıklaması! 20 bin TL verilecek...
Mazot ve gübre desteği bekleyen çiftçiler! O tarih resmen açıklandı!
Emekli ve memur için sürpriz gelişme! Maaşlar yükseliyor!
Ayçiçek yağında büyük indirim! Zincir marketlerde 130, bu markette 92 TL!