Üretici fiyat endeksi nedir?
Kira artış oranlarının hesaplanmasında baz alınan enflasyon oranları olan üretici fiyat endeksi nedir? Üretici fiyat endeksi nasıl belirleniyor? İşte üretici fiyat endeksi ile ilgili sorularınızın yanıtı...
Üretici fiyat endeksi nedir?
Üretici fiyat endeksi, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ürünlerin yurtiçine yönelik üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişikliklerini ölçen fiyat endeksi olarak tanımlanıyor.
Bu fiyat endeks oranları baz alınarak kira artış oranları da hesaplanıyor. Kira artış oranları; her ay yeniden belirlenen ÜFE oranlarının on iki ayın ortalaması alınarak hesaplanıyor.
Bir diğer ifade ile, kira artış oranları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde değişim oranını geçmeyecek şekilde hesaplanıyor.
Üretici fiyat endeksi fiyat kapsamı:
Üretici fiyatı, yurtiçinde üretimi yapılan ürünlerin, KDV ve benzeri vergiler hariç, peşin satış fiyatıdır. Üretici fiyatları endeksinde tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinde faaliyet gösteren üreticilerin yetiştirdiği ve piyasaya arz ettiği ürünlerin ilk el satış fiyatları izlenmektedir. Sanayi sektörüne ilişkin ürünlerin fiyatları da doğrudan sanayi sektöründeki üretici firmalardan alınıyor.
ÜFE hesaplama kuralları:
Ürün sepetinin ve ağırlıklarının güncellemesi, her yılın sonunda yapılmakta ve zincirleme Laspeyres formülü ile seri devam ettirilmektedir. Her yıl Aralık ayı itibarı ile yeni maddeler endekse dahil edilmekte ve yeni ağırlıklar endeks hesabında kullanılmaktadır. Cari fiyatların, “yeni fiyat referans dönemi (Po)” olan bir önceki Aralık ayının fiyatlarına bölünmesiyle, endeks hesaplanmakta ve Aralık ayı endeksi ile çarpılarak zincirleme işlemi yapılmaktadır.
Temel dönem: 2003
Temel fiyat endekslerinin hesaplanması: Fiyatların ağırlıklı aritmetik ortalaması alınmaktadır.
Ağırlıkların güncellenme sıklığı: Her yıl.
Cari ağırlıkların ait olduğu dönem: t-2
Mevsimsel maddeler: Tarım ve balıkçılık ürünleri için değişken ağırlıklar kullanılmaktadır.
ÜFE oranları!
ÜFE'ye göre kira artışı ertelendi mi?
Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com