Van'da 4-5 katlı olması gereken binalar 7-8 katlı yapılmış!

TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkezi’nin hazırladığı Van depremi hasar tespit raporunda, Van’da maksimum 4-5 kat
 olması gereken yapıların, 7&-8 katlı olarak inşa edildiği, yapıların yükünün artmasıyla zemin-yapı ilişkisinin olumsuz etkilenerek, hasarların önemli bir şekilde artmasına neden olduğu bildirildi.

TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkezi tarafından duyurulan raporda, Van, Erciş ve köylerinde barınma ihtiyacı olan insan sayısının tahmin edilenlerin çok üstünde olduğunun belirtildiği raporda,  şu ifadelere yer verildi:

"Bölgede halen devam eden deprem koşulları, kentsel ve kırsal yapı stokunun aldığı orta ve ağır dereceli hasarlar ve iklim koşulları nedeniyle ortak yemekhane, sağlık ocağı, mobil tuvalet, banyo gibi donanımları olan geçici barınma alanlarına acil ihtiyaç bulunmaktadır. Aksi takdirde özellikle yaşlı ve çocuk ölümleri ile salgın hastalıkların önüne geçmek olanaksız hale gelecektir.

Barınma sorunu için bölgedeki sağlam kamu yapıları, konteynerlar, prefabrik konutların ve şantiye binaları kullanılmalı. Bu konuda özel sektör olanakları da seferber edilmeli ve gerektiğinde uluslararası yardım istenmeli.

İmar planı en son 1994’da

Van merkezinin geçerli imar planının son olarak 1994 yılında düzenlendiğine dikkati çeken raporda, ancak imar planına aykırı yapılan binaların sayısının oldukça fazla olduğu belirtildi.

1994 yılında hazırlanan imar planının, 2000 yılından sonraki aşırı nüfus artışını öngörmediğinden mevzi imar planları ve plan değişiklikleri çerçevesinde sürekli müdahaleye uğradığının anlaşıldığının ifade edildiği raporda, şunlar kaydedildi:

"Bu durum, Van’daki zemin koşullarına uygun olmayan bir yapılaşmanın ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Benzernedenlerden dolayı Van’da yer alan yaklaşık 60 bin yapının yalnızca yüzde 15’i ruhsatlıdır. Depremde en çok hasarın
 yaşandığı toplam 160 bin nüfusu barındıran Erciş İlçesinde ise sadece 500 ruhsatlı yapı mevcuttur ve bunun yalnızca 150 tanesinde mimar imzası bulunmaktadır."

Ortak çalışma da yapıldı

Raporda, yaklaşık 60 bin yapının bulunduğu ilin tamamında bu çalışmanın hızla yapılmasının önemi nedeniyle, 21 Kasım 2011 tarihinde Van Valiliği, Van Belediyesi, TMMOB Mimarlar Odası, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası arasında yapılan bir protokol ile kurumlararası ortak bir çalışma yürütülmesi kararının alındığı da anımsatıldı.

Bu karar ile Van Afet Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca yürütülen hasar tespiti ve sonrasında yapılacak diğer çalışmaların sistemli ve sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak üzere meslek odalarının sorumluluk aldığının bildirildiği raporda, bölgede yapılan tespitler sonrasında, hasar nedenleri olarak bazı saptamalara yer verildi.

Buna göre, Van’ın genelinde gözlenen önemli hasarların zemin ve 1. katlarda bulunduğu vurgulanarak, "Maksimum 4-5 kat olması gereken yapılar, 7-8 katlı olarak inşa edilmiş, yapıların yükü de, arttığından zemin-yapı ilişkisi olumsuz etkilenerek, hasarların önemli bir şekilde artmasına neden olmuştur" denildi.

Kısa kolon da nedenler arasında

Raporda, 23 Ekim 2011 tarihinde Van’da meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremin etkilerinin, kırsal alanda ve Erciş’te, Van merkezinden daha yoğun yaşandığının altı çizildi.

Raporda, yetkililerin bölgede yaptığı gözlemler sırasında tespit ettiği başlıca hasar nedenleri şöyle anlatıldı:

"Afet verilerini dikkate almayan imar planı uygulamalarından kaynaklanan hasarlar; yanlış yer seçimi ve yapı-zemin ilişkisinin doğru kurulamamasından kaynaklanan hasarlar; hatalı tasarım ve detaylardan kaynaklanan hasarlar; kısa kolon oluşumundan ve yumuşak kat etkisinden kaynaklanan hasarlar; gerekli önlemler alınmadan yapılan asmolen ve kirişsiz döşemelerden kaynaklanan hasarlar; uygun temel seçimi yapılmamasından kaynaklanan hasarlar; kullanım sürecinde
yapılan müdahalelerden oluşan hasarlar; hatalı malzeme seçimi, işçilik ve uygulamalardan kaynaklanan hasarlar; teknik eleman yetersizliği ve denetim eksikliği..."

AA