Varlık Fonu nedir, nasıl çalışır?

Halkbank, THY, Ziraat Bankası, PTT, BİST, BOTAŞ, Çaykur, Eti Maden, Türksat gibi şirketler Varlık Fonu'na katıldı. Peki Varlık Fonu nedir? Varlık Fonu nasıl çalışır? İşte tüm detaylar...

Türkiye Varlık Fonu'na özelleştirme kapsamında bulunan bazı şirketler ile Hazine sorumluluğunda yer alan birçok önemli kamu sermayeli şirketlerin hisseleri de katıldı.

10 soruda Varlık Fonu!

VARLIK FONU'NA HANGİ ŞİRKETLER KATILDI?

İlk olarak Resmi Gazete'de 7 Ocak'ta yayımlanan Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbi̇rler Alınması Hakkındaki 680 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile at yarışları ve şans oyunlarına ilişkin lisans haklarının 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonuna katılmasına karar verildi.

Bakanlar Kurulunun dünkü kararıyla da Ziraat Bankası AŞ, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), Türkiye Petrolleri AO (TPAO), Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ (PTT), Borsa İstanbul AŞ, Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme AŞ'nin (TÜRKSAT) sermayelerinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı,Türk Telekomünikasyon AŞ'nin yüzde 6,68 oranındaki Hazineye ait hissesi ile Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Çaykur) fona aktarıldı.

Ayrıca mülkiyeti Hazineye ait Antalya, Aydın, İstanbul, Isparta, İzmir, Kayseri ve Muğla'da bulunan bazı taşınmazların tahsisleri kaldırılarak Fona aktarıldı.

Savunma Sanayii Destekleme Fonuna ait veya bu fonun tasarrufunda bulunan 3 milyar lira tutarındaki kaynağın en geç aktarım tarihini izleyen 3 ay içinde geri ödenmek kaydıyla Varlık Fonuna aktarılması kararlaştırıldı.

TÜRK HAVA YOLLARI DA KATILDI

Özelleştirme Yüksek Kurulunca Türk Hava Yolları'nın (THY) yüzde 49,12 ve Halkbank'ın yüzde 51,11 oranındaki hisselerinin özelleştirme kapsam ve programından çıkarılarak Türkiye Varlık Fonu'na devrine karar verildi.

Fona katılan söz konusu şirketlerin mevcut yönetimleri ve işletme politikaları ile iş planları, yatırım ve büyüme stratejilerine uygun olarak devam edecek ve uluslararası finans kuruluşları da dahil olmak üzere ilgili paydaşlarla sağlanan iş birliği sürdürülecek.

Türkiye Varlık Fonu'nun söz konusu şirketleri, Bakanlar Kurulunca onaylanacak Stratejik Yatırım Planı çerçevesinde yönetecek.

VARLIK FONU NEDİR, NASIL ÇALIŞIR?

Ulusal Varlık Fonları, çeşitli finansal varlıklara yatırım yaparak gelirini artırmayı hedefleyen, devletin sahipliği ve yönetimi altında çalışan fonlardır. Bu fonun geliri genellikle bütçe fazlalarından oluşur. Bir ülke eğer bütçe fazlası veriyorsa bu fazlayı 4 şekilde kullanabilir: (1) Harcamalarını artırır. (2) Mevcut vergi yükünü düşürür. (3) Borçlarını erken ödemeye tabi tutabilir. (4) Bir varlık fonu kurarak bütçe fazlalarını buraya aktarır ve bu fonla ulusal ya da yabancı bazı finansal varlıkları satın alıp gelirlerini artırmaya çalışarak gelecek kuşaklara refahı aktarma yoluna gidebilir.

Bu tür fon yönetimlerinde temel hareket noktası varlıkları risk ve getiri dengesini gözeterek kazanç amaçlı kullanmaktır. Bu işlemleri, bütçe kısıtlamaları ve parlamentonun sıkı denetimi altında yürütmek kolay değildir. Varlık fonu kuruluşunun bir nedeni de bu kısıtlamalardan kurtulmaktır.

VARLIK FONUNUN AMACI NEDİR?

Bir varlık fonu kurulmasının genel olarak iki temel amacı vardır: (1) Ülke ekonomisinin, konjonktürel etkilerden kurtarılarak istikrarlı biçimde işlemesini sağlamak. (2) Gelecek kuşaklara refah aktarabilmek. Bu çerçeveden bakınca fonun varlıkları ve getirilerinin karşılaşacağı risklerden yüksek olması gereklidir.

Varlık fonlarının kuruluş yeri olarak iki farklı uygulama söz konusudur: (1) Varlık Fonları, Merkez Bankası nezdinde kurulabilmektedir. Merkez Bankaları, rezervlerini değerlendirirken benzer işlemler yaptıkları için belirli bir deneyime sahiptirler. Ayrıca Merkez Bankalarının bağımsız yapısı bu tür fonların yönetimini siyasal etkilerden uzak yürütebileceği izlenimi vermekte, dolayısıyla kamuoyu nezdinde güven yaratmaktadır. (2) Varlık Fonları, ayrı bir şirket ya da idare olarak kurulabilmektedir.

DEV PROJELERE FİNANSMAN İMKANI

Varlık Fonu, otoyollar, Kanal İstanbul, üçüncü köprü ve havalimanı, nükleer santral gibi dev projelere kamu borcunu arttırmadan finansman sağlayacak. Sermaye piyasalarının büyüme ve derinleşmesini hızlandıracak olan fon, bankacılık sisteminin finans sektöründeki hakim rolünü de azaltacak. Fonun, ekonomik dalgalanma dönemlerinde piyasalarda istikrarı sağlayıcı bir rol üstlenmesi de hedefleniyor.

VARLIK FONU'NU KİM DENETLİYOR?

Şirket ve şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabi ve şirket, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyuyor.

VARLIK FONU'NUN YÖNETİM KURULU'NDA KİMLER VAR?

Türkiye Sicil Gazetesi'ndeki bilgiye göre, Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyeliklerine ise Yiğit Bulut, Kerem Alkin, Himmet Karadağ ve Oral Erdoğan atandı.

Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanlığı'na ise Mehmet Bostan atanmıştı.

Takvim