Vizesiz ülkelerden gelen turistler alışveriş merkezlerine gidiyor!

Komşularla 'sıfır sorun' politikası, kalkan vizeler ve sınır ticaretine yönelik düzenlemeler bölgesel ticareti uçurdu. Ayda 1 milyon turist, sınırlarda kurulan ticaret merkezlerine alışverişe geliyor. Osmanbey ve Laleli'den esnaf bu merkezlere taşınırken 10 ayda 1.7 milyar dolarlık gelir elde edildi

Dünya ekonomilerinin tepe taklak olduğu dönemde Türkiye'nin sınır illeri zenginlik patlaması yaşıyor. Kalkan vizeler, komşularla sıfır sorun politikaları ve bunlara paralel 2009'da hayata geçen "Sınır Ticaret Merkezleri" (STM) bölgenin zenginlik haritasını değiştirmeye yetti. Özel sektörün de yatırımları ile Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkâri, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Hatay komşu ticareti sayesinde tarihlerinin en büyük dış ticaret rakamlarına ulaştılar. Türkiye'ye her ay Suriye'den 400 bin, Irak'tan 250 bin, İran'dan 300 bin, Gürcistan'dan 70 bin kişi alışverişe geliyor. Sınırlardaki bu ticaretin rakamı 7 milyar doları buluyor.

TİCARETİN ÖNÜ AÇILDI
Sınır ticaretinin önünü açan uygulama 16 Mayıs 2009'da Sınır Ticareti'nin Düzenlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ile başladı. Karar, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki 13 sınır iline komşularla ticaretin önünü sonuna kadar açtı. Devlet 'Sınır Ticaret Merkezleri' ile alışverişe öncelik etti. Sınır illerine yüzlerce işyerini barındıran kompleksler kuruldu. Aralarında Laleli Osmanbey esnaflarının da olduğu girişimciler bu merkezlere yöneldi. En son kasımda açılan Van'daki STM ile birlikte toplam sayı 7 oldu. 2010'da bu merkezlerde 3 bin 200 firma yılda 1.7 milyar dolarlık ticaret yaptı.

Özel yatırımları da tetikledi
ORTAYA çıkan tablo özel sektörün yatırımlarını da tetikledi. 2010'da Artvin'de İstanbul Bazaar, İskenderun'da Prime Mall, Gaziantep'te Sanko Park ve Hatay'da Tahincioğlu'nun yatırımları öne çıktı. Yeni yatırımlar da gündemde, Sanko Holding başta olmak üzere bölgenin öne çıkan firmaları 2011'de sınırlara 4 yeni AVM daha kurmayı planlıyor

KONUKOĞLU: ZENGİNLİK SINIRA DAYANDI
Sanko Holding'in patronu Abdulkadir Konukoğlu, Türkiye'nin yaşadığı ekonomik ve sosyal değişimin sınır illerine kadar uzandığını söyledi. Komşular ile düzelen ilişkileri sayesinde başta Gaziantep olmak üzere tüm illerde zenginlik ve refahın arttığını belirten Konukoğlu, "Yeni projeler olacak. Ama ben yatırımı yine Gaziantep'e yaparım" dedi. Suriye'den Sanko Park'a her gün onlarca otobüs müşteri geldiğini de anlatan Konukoğlu, bölgede oluşan sinerjinin ekonomik refah getirdiğini vurguladı.

Sınır ticaret merkezlerine nasıl girilir
GİRİŞİMCİLER öncelikle ilin sanayi ve ticaret odalarına kayıt yaptırıyor, Ardından Valilik'ten sınır ticareti belgesi alınıyor. Sınır bölgesinde yer kiralanıyor.

Sınır ticaretinin kuralları
Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara dayanılarak yürütülen ve her iki ülkenin sınıra yakın yerleşim bölgelerini kapsamına alan bir ticaret türü olarak tanımlanıyor. Sınır ticaret merkezleri sayesinde, bölgede ekonomik bir canlılık oluşuyor. Ticaretin artması, kaçakçılık faaliyetlerinin azaltılması ve böylece kayıtdışı ekonominin önüne geçiliyor Sınır ticaretinde ithalata ve ihracata giren tüm ürünlerin ticareti yapılabiliniyor Çay şeker ve sigara gibi maddelerde satış kotası bulunuyor.

İhracat artışı katlanıyor
TÜRKİYE'NİN ihracatı küresel krizin etkisi ile yerinde sayarken, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yapılan ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 arttı. Güneydoğu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği verilerine göre, bölge illerinden Ocak-Kasım 2010 döneminde toplam 4 milyar 349 milyon 869 bin dolarlık ihracat yapıldı. İhracat gelirinin 1 milyar 908 milyon 846 bin doları tekstil ve hammaddeleri, 616 milyon doları halı, 740 milyon 106 bin doları hububat, bakliyat ve yağlı tohum, 34 milyon doları su ürünleri ve hayvansal mamuller ihracatıyla elde edildi.

Yeni Laleli Artvin
SADECE Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesi değil, Türkiye'nin Gürcistan sınırındaki Artvin'in Hopa ilçesi sınır ticaretinin en önemli merkezi oldu. Bölgede 5 ay önce faaliyete geçen İstanbul Bazaar'a günde 15 bin Gürcü alışverişe geliyor. Laleli esnafının neredeyse tamamı burada mağaza işletiyor. Türkiye Hazır Giyim Federasyonu Başkanı Nedim Örün, sınır illerinde ticaretin açılması ve vizelerin karşılıklı olarak kaldırılmasının ardından tekstil ve hazır giyim ihracatının arttığını ve bavul ticaretinin 7-8 milyar dolara çıktığını söylüyor.
Sabah/Metin CAN