Yargıda Neler Oluyor

Aslında Yargıtayın internet  sitesinde yer alan Başkanların adli yıl açılış konuşmalarını incelediğimizde yarım asırdır aynı şeylerin tartışılmakta olduğunu görmekteyiz. Anayasa Mahkemesi Sayın Başkanının, yargısal nezakete uyup uymadığı tartışılan Yüksek yargı uyumaktan başka bir şey yapmadı sözleri ile de , yargıdaki sorunun yeni olmadığını işaret ettiği muhakkak.
Ama sorun bu kadar basit mi  acaba Bu konuda Yüksek yargı dışındaki ilgili kişi ve kurumların üzerlerine düşeni  yaptığını söylemek mümkün mü Bundan kırk yıl önce, Avukatlık yeminini ettiğim gün ticaret mahkemesi duruşma kapısında iki saat beklediğimi hatırlıyorum. Aradan geçen kırk yıldan sonra maalesef aynı yerdeyiz. Sistemin düzelmesi için ben ne yaptım, sorusunu cevaplamakta kendi adıma güçlük çekiyorum. Meslek kuruluşlarımız tarafından da bu konuda verilmiş somut mücadele örnekleri hatırlamıyorum .

Vatandaşların yüzde 30u mahkemelerde jüri sisteminin olduğunu sanıyor
Bence daha vahimi Bilgi Üniversitesi ve Açık Toplum Enstitüsü işbirliğiyle yapılan Adalet Barometrisi Araştırmasına göre vatandaşların yüzde 30u mahkemelerde Amerikan filmlerindeki gibi jüri sisteminin olduğuna inanması. Yani ülkemde tartışma var da, neyin tartışıldığı bilinmiyor.
Dört yıllık üniversite eğitimi almış, mühendis kökenli Üsküdar Belediyesi gayrimenkul değerleme Uzman adaylarına mesleki mevzuat dersi verirken de büyük bir hayretle fark etmiştim. İnsanımızın mahkemeler konusunda hiçbir bilgisi yok, çünkü yıllarca mahkemelerden uzak durmayı tercih etmiş. Eğitim sürecinde kursiyerler her defasında benden, bu konuda genel bir bilgilendirme istemiştir. Bu yazımda da böyle bir kısa açıklama yapmaya çalışacağım.
Türkiyede Mahkemeler Teşkilatı
Yargı deyince çoklukla kast edilen Adli Yargıdır. Adli yargı,   Hukuk ve ceza mahkemeleri olmak üzere ikiye ayrılır. Hukuk Mahkemeleri sulh hukuk ve  asliye hukuk mahkemelerinden oluşan  genel mahkemeleri ile, İş Mahkemeleri, Kadastro Mahkemeleri, Tüketici Mahkemeleri, Aile Mahkemeleri, Fikri sınai haklar mahkemesi, İcra Hakimlikleri,Ticaret Mahkemeleri gibi ihtisas mahkemeleridir. Ceza mahkemeleri, sulh cezalar, asliye cezalar ve ağır cezalar olarak ayrılırlar.  Çocuk mahkemeleri ihtisas mahkemeleridir. Adliye mahkemelerince verilen kararların son inceleme mercii Yargıtay dır. Yerel mahkeme ile Yargıtay arasında ikinci dereceli yargı mercii olarak çalışacak olan istinaf (Bölge Adliye ) mahkemeleri ise hayata geçirilmeyi beklemekte.
Bunun dışında, idarenin işlemlerine karşı Danıştay, Bölge İdare, İdare ve Vergi Mahkemelerinde dava açılabilmekte.  Son Anayasa değişikliği ile kabul ettiğimiz Kamu Denetçiliği Kurumu (ombudsmanlık) hayata geçtiğinde, mahkemeye müracaat etmeden devletle ilgili sorunumuzu, ombudsman aracılığıyla çözme imkanı olabilecek
Mahkemelerin kararının temelini oluşturan kanunun anayasaya aykırılığını iddia etmek yani, Anayasal yargıya bireysel  başvuru hakkı da son Anayasa değişikliği ile hayatımıza girmiş bulunmakta.
Yapılan  değişikliklerin ,evrensel hukuk kurallarna uygun, hukukun üstünlüğü ve sosyal devleti egemen kılan, insan hak ve özgürlüklerini koruyucu, çağdaş demokrasiyi özümsemiş, katılımcı ve sivil bir hukuk düzeni sağlaması ümidiyle,iyi haftalar diliyorum.

Av.Nermin Çiviciler