Yeni müteahhide metrekare sınırı geliyor!

Türkiye’deki müteahhit sayısının giderek artması, yeterliliği olmayan kişilerin inşaat sektörüne girmesi hem vatandaşı hem de inşaat sektörünü olumsuz yönde etkiliyor. Yarım kalan projelerle konutzedeler ortaya çıkarken, sektördeki dengelerin de bozulduğu ifade ediliyor.

Kocaeli Koz'da yer alan habere göre inşaat sektöründeki bu temel sorun çözüm yoluna girdi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, geçtiğimiz aylarda “Önüne gelen inşaat yapamayacak” açıklamasıyla yapılacak düzenlemenin sinyalini vermişti. 

Yapı müteahhitlerini teknik ve mali durumuna göre sınıflandıracak kanun düzenlemesi Kasım'da yapıldı, yönetmelikler için sona gelindi. Edinilen bilgilere göre Bakanlık firmaları 9 sınıfa ayıracak yönetmelik taslağını hazırladı.

Özel sektörde yapım işlerini yüklenecek müteahhitlerin belirli ekonomik, mesleki ve teknik yeterliklere sahip olması koşulu getirilecek. Bu şekilde, yetki belgesi numarası sahibi müteahhitler, yeterlikleri dikkate alınarak gruplara ayrılacak. Her firma kendi grubuna verilen haklar doğrultusunda yeni iş alabilecek. 

Yeterlilik sistemi temelinde firmaların mali göstergeleri esas olacak. Yapılacak düzenlemede firmaların belge başvurularından önceki son üç yıl içerisindeki bilanço oranları gözden geçirilecek. Firmanın mali durumu cari oran, özkaynak oranı ve borç oranı olmak üzere üç farklı bilanço göstergesi kullanılarak değerlendirilecek. Firmanın mali yeterliliği banka referans mektubu ile de desteklenecek. Üstlenilecek iş tutarının yüzde 10’u kadar teminat mektubu da istenecek. Ayrıca firmaların yeni başlayacakları projenin yüzde 25’i kadar yıllık ciroya sahip olması gerekecek. 

Değerlendirme aşamasında ikinci olarak mesleki ve teknik yeterliklere kontrol  bakılacak. Firmanın başvurduğu grup için öngörülen benzer iş deneyimini sunması gerekli olacak. İş deneyiminden firmanın son 15 yıla kadar yapmış olduğu işler dikkate alınabilecek. Teknik yeterliğin bir başka göstergesi ise belgeli usta çalıştırılması ve teknik personel istihdamı olacak. 

Örneğin D grubu belge almak isteyen bir firmanın bilanço oranlarını sağlaması ön koşulu ile, tek bir bina işinden 15 bin metrekare iş bitirmeye sahip olması gerekecek. Yeni sisteme göre bu firma tek bir işte 30 bin metrekare (yetki belgesinin iki katına kadar) iş yapabilecek. İstese de bunun üzerinde bir iş için ruhsat alamayacak. Herhangi bir iş bitirmesi, bir başka deyişle müteahhitlik deneyimi olmayan bir firma ancak H grubundan belge sahibi olabilecek, deneyim sahibi oldukça grubu yükseltilecek. H grubu için taslak düzenlemede öngörülen tek iş miktarı 1000 metrekare ile sınırlı. 

01 Ocak 2012 tarihinden itibaren yapı ruhsatına tâbi bütün yapıların bir yapı müteahhidinin sorumluluğu altında inşa edilmesi ve her müteahhidin “Yetki Belgesi Numarası” alması, 3194 sayılı İmar Kanunu ile zorunlu kılındı. Bu kapsamda, gerçek ve tüzel kişi yapı müteahhitlerine yetki belgesi numarası “Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları İle Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik” kapsamında elektronik olarak Yapı Müteahhitleri Bilişim Sistemi (YAMBİS) üzerinden veriliyor. Bakanlık tarafından inşaat sektöründe bugüne kadar yaklaşık 435 bin yetki belge numarası verildi. Hali hazırda bu kişilerin YAMBİS kayıtlarında ticaret odasına kayıtlı olması şartından başkaca bir nitelik istenmiyor.

KENTSEL DÖNÜŞÜME EK YETERLİLİK ŞARTI 

Müteahhitleri 9 sınıfa ayıran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentsel dönüşüme ek bir bölüm açacak. Eğer yapılacak iş dönüşüm projesi ise yeterlilik konusunda daha titiz davranılacak, 1 üst sınıf olma zorunluluğu aranacak. Mesela B sınıfı bir müteahhitin yapabileceği bir proje var, eğer bu proje dönüşüm kapsamındaysa firmanın A sınıfı şartlarına sahip olması istenecek. Bu şekilde kentsel dönüşü projelerinin aksamasının önüne geçilecek, vatandaşın mağduriyeti önlenecek. 

İŞTE O SINIFLAR 

A sınıfı müteahhit son 15 yılda tek sözleşmede 90 milyon liralık iş yapmış olmalı. Bu sınıftaki müteahhit istediği metrekarede inşaat yapma hakkına sahip olacak. 

B sınıfı müteahhit son 15 yılda tek seferde 65 milyon liralık iş ve tek sözleşmede 32 bin 500 metrelere iş yapmış olmalı. Bu gruptaki firmaya daha önce tamamladığının iki katı yani 65 bin metrekareye kadar iş yapma yetkisi verilecek. 
C sınıfı müteahhit son 15 yılda tek sözleşmede 45 milyon liralık iş yapmış, yine tek seferde 22 bin 500 metrekare iş yapmış olmalı. Bu sınıfa tek işte 45 bin metrekareye kadar inşaat hakkı verilecek.

D sınıfı müteahhitlere tek sözleşmede 30 milyon liralık iş ve 15 bin metrekare inşaat yapma şartı gelecek. Bu sınıfa giren firma yine tamamladığı işin 2 katı yani 30 bin metrekare inşaat yapma hakkına sahip olacak. 

E sınıfı müteahhit tek sözleşmede 15 milyon liralık iş ve 7 bin 500 metrekare iş yapmış olmalı. Bu sınıfın yeni sistemde tek ruhsatta üstlenebileceği iş 15 bin metrekare. F sınıfı müteahhitte aranacak kriter tek seferde 3 milyon liralık iş ve tek seferde 2 bin 500 metrekare tamamlamış olması. 

F sınıfı firma tek ruhsatta 5 bin metrekare yapabilecek.

G sınıfı müteahhit firma tek sözleşmede 1.5 milyonluk iş yapmalı ve 1500 metrekare tamamlamalı. Bu sınıf tek ruhsatta en fazla 3 bin metrekare yapabilecek. 

H sınıfı müteahhitlerde iş deneyimi aranmayacak ancak bu firma en fazla tek ruhsatta 1000 metrekare inşaat yapabilecek.
 
Geçici sınıfta ön şart aranmıyor. 500 metrekare ve en çok 2 katlı olacak şekilde kendi evini yapmak isteyenlere 1 defaya mahsus bu hak veriliyor. 

(İş deneyim belgelerinde son 15 yıl içerisinde tek sözleşme ile yapılan en büyük iş dikkate alınacak. İkinci alternatif olarak firma son 5 yıldaki iş toplamını kullanılabilir. Buradaki toplam, ilk alternatifteki en büyük iş deneyiminin üç katını geçemez. Firmaların mali bilançolarında yeterli olmasından sonra teknik yeterliliklere bakılacak. Ayrıca sektör temsilcileri 1 hafta içinde görüşlerini Bakanlığa iletecek. Yukarıda yer alan sınıflama konut projeleri gösterirken, otel, okul ve hastane gibi yapılarda farklılık gösterebilir.)