Yüz binlerce kişiyi yakından ilgilendiriyor! İmar para cezası vatandaşa iade edilir mi?

Türkiye'de yapı ruhsatı olmadan veya yapı ruhsatı olup ruhsata aykırı yapı yapılması eylemi çok fazla görülürken, bu tür eylemler Türk Ceza Kanunu'na göre suç sayılıyor ve ayrıca idari para cezası ve yıkım kararı uygulanabiliyor. 

Gazete Yenigün yazarı Mehmet Zeki Fidandal bugünkü yazısında imar para cezalarını kaleme aldı. Peki imar para cezaları iade edilir mi? 

İşte Mehmet Zeki Fidandal'ın 'İmar para cezaları vatandaşa iade edilir mi' başlıklı o yazısı...

Evet, edilir…
Eğer izinsiz yapı inşa etmeniz sebebiyle Belediyeniz tarafından para cezası almış ve parayı da ödemişseniz paranızı faizsiz şekilde geri alabilirsiniz…
Ya da ödememişseniz, para cezanızı iptal ettirebilirsiniz…
Nasıl mı?
Açıklamaya çalışayım.
3194 Sayılı İmar yasasına göre izinsiz şekilde bir yapı inşa etmişseniz ilgili idare tarafından gerekli tutanaklar tutulur ve kararlar alınır.
Yasanın 42. Maddesine göre de idari ceza kapsamında izinsiz inşaatın veya yapının metrekaresine bağlı şekilde para cezası verilir.
Ayrıca bir de yıkım kararı alınır.
Akabinde ilgili idare yani Belediye veya Valilik tarafından imar suçunu işlemiş kişi, kurum veya kuruluşlar için Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulur.
Söz konusu bu işlemlerin tamamı 3194 Sayılı İMAR KANUNU ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu çerçevesinde yapılır.
Söz konusu bu işlemlerin tümü, yasalara ve mevzuatlara istinaden yapılır.
Cumhuriyet Savcıları, hakkında imar suçu işlediğine dair suç duyurusu yapılan kişi, kurum veya kuruluşlar hakkında, TCK'nın 184. Maddesi gereğince soruşturma başlatıp dava açar ve ilgili kanun maddesine göre, ceza talep eder.
İlgili mahkeme, savcılık soruşturmasına, belgelere ve vatandaşların beyanlarına istinaden bir karar verir.
Söz konusu bu kararlar genellikle 184. Madde kapsamında hapis cezası olur.
Cezanın süresi dikkate alındığında HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB) kararı da verilebilir.

Böyle bir durumda, imar suçu işlemiş olanlar hem İdare tarafından hem de yargı tarafından aynı suçtan 2. defa cezalandırılmış oluyorlar.
Evrensel hukuk kurallarına göre “AYNI SUÇTAN DOLAYI 2 DEFA CEZA VERİLEMEZ” ve “USÜL ve YETKİDE PARALELLİK” ilkeleri gereği YARGI KARARLARININ uygulanması öncelikli olması nedeniyle verilmiş olan PARA CEZALARININ İPTAL edilmesi gerekli.
İptal kararını, para cezası veren idarenin alması gerekiyor.
Nitekim DANIŞTAY’IN bu yönde kararı vardır.
(“…..Yine Danıştay Sekizinci Dairesinin 13 Mart 2013 tarihli ve E: 2010/3000, K: 2013/1929 sayılı kararında; “… Diğer taraftan; İdare Hukukunun temel prensiplerinden bir tanesi olan yetki ve usulde paralellik ilkesi uyarınca; yasada aksine bir düzenleme olmadıkça bir işlemin tesisinde uygulanan yetki ve usul koşullarının aynı işlemin geri alınması ve kaldırılması işlemlerinde de aynen uygulanması zorunludur. Bu duruma göre, mevzuatında ruhsatları vermekle yetkili kılınan idarenin aynı biçimde bu ruhsatların iptali konusunda da tek yetkili olduğu tartışmasız olup, aksine bir düzenlemenin de bulunmadığı …” )
Söz konusu bu durumda ilgili idare, kesilmiş olan para cezasını İPTAL ETMEK, para tahsil edildi ise FAİZSİZ OLARAK GERİ ÖDEMEK le yükümlüdür.

Bu konuda çelişkili uygulamalar yapılınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı devreye girerek 24 Ağustos 2022 tarihli bir görüş yazısını, Belediyelere ve Valiliklere göndermiştir. (Sayı : 14399437-622.02-4396477 24 Ağustos 2022 Konu: (GÖRÜŞ) İdari Para Cezalarının İadesi Hk.)
Gönderilen yazının son cümlesi şu şekilde:
(……….Yukarıdaki mevzuat hükümleri, Danıştay kararları ve açıklamalar beraber değerlendirildiği zaman; imar mevzuatı uyarınca tahsil olunan idari para cezalarının, aynı fiil sebebiyle Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre mahkûm olanlara faizsiz şekilde iade edileceği, söz konusu iade işleminin idari para cezasını vermeye yetkili olan belediye encümenin kararı üzerine yapılması gerektiği değerlendirilmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim. Bakan a. Genel Müd)
Şimdi burada özellikle Belediyeler ve Valilikler açısından bir çelişki ortaya çıkmaktadır.
Yukarıda bahsetmiş olduğum kanunlar çerçevesinde idareler, izinsiz yapılar için PARA CEZASI VERMEK ZORUNDALAR…
TCK 184'e göre de SUÇ DUYURUSUNDA BULUNMAK ZORUNDALAR…
Para cezası vermez ve suç duyurusunda bulunmazlarsa  idareler hakkında SUÇ DUYURUSU yapılması ve SORUŞTURMA AÇILMASI gerekir.
Söyle bir durumda Belediyeler ve Valilikler, iki arada bir derede kalıyorlar.
Yapsalar da suç, yapmasalar da…
Sorun yasalardan kaynaklanıyor.
Çünkü 3194 ve 5237 sayılı kanunların ilgili maddeleri maalesef birbiriyle çelişiyor.
Daha sonra fatura, Belediyelere ve vatandaşlara kesiliyor.
Vatandaş, mahkeme önünde terliyor.
Belediye parasını, tahsil edemiyor.
Bu çelişkinin düzeltilebilmesi amacıyla da  ilgili kurumların gerekli girişimleri başlatmaları gerekiyor.
Saygılarımla.

Yabancılara gayrimenkul satışı Meclis gündeminde! Yabancıya gayrimenkul satışı destek uygulaması hedefine ulaştı mı?

Sosyetenin ünlü çifti Can Has ve Ahu Has, ev sahibine rayicin 10'da 1'i kira ödüyor!

Bu yıl çalışmaya başlayanlar dikkat! 2024’te işe girenler kaç yaşında emekli olacak?