3 nükleer santralde 3 büyük hamle geliyor!

Çin’in Hangzhou şehrinde gerçekleştirilen G20 Zirvesi, Türkiye’nin enerji atağına sahne oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, üç önemli protokole imza attı. Üçüncü nükleer santral için Çinlilerle düğmeye basıldı. Bakan Albayrak, Ruslar ve Japonlarla yapılan diğer santraller için de çalışmaların hızlandırılacağını ve ilk nükleer reaktörün 2023’te devreye alınacağını bildirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’yi temsil ettiği G20 Zirvesi kapsamında Hangzhou’da bulunan Bakan Albayrak, Çinlilerle nükleer, yenilenebilir enerji ve kömür alanında üç mutabakat zaptına imza attı. Bakan Albayrak, imzaların ardından aralarında AKŞAM’ın da bulunduğu bir grup gazeteciye anlaşmaları anlattı:

SAHA SEÇİMİ VE FİZİBİLİTE

"Çin'le imzaladığımız mutabakat zaptının üçü enerjiyle ilgili: Üçüncü Nükleer Santral projesinin bir tarafı Çin, diğer tarafı ABD’li Westinghouse. Bu, ABD-Çin konsorsiyumunun talip olduğu bir proje. Önümüzdeki günlerde, konsorsiyumla birlikte, üçüncü nükleer santralın saha seçimi ve fizibiliteyle ilgili açıklamalar da yapılacak.

STRATEJİK BİR KARAR

İlk iki nükleer santral Akkuyu ve Sinop. Üçüncüsüyle ilgili de saha çalışmaları bir noktaya geldi, hangi bölge olacağı henüz belli değil. Burada duygusal değil, yaklaşık 17-18 kritere göre hareket ediyoruz. Bunların içinde depremsellik, su yollarına yakınlık, hava yollarının kesişimi, askeri bölge ve diğer kriterler var. Bunun için üst düzey istişareyle stratejik bir karar verilecek.

İLK REAKTÖR 2023'TE

Türkiye’nin 2023-2030 hedefleri var. Nükleer önemli bir yer tutuyor. 2023-2030’un Türkiye’si, 120-150 bin megavat kurulu gücü ifade ediyor. Bunun yüzde 10’u nükleerden sağlanacak.

AKKUYU DA HIZLANACAK

Japonya ile de nükleeri hızlandırmak için bir anlayış birliği belgesi imzalayacağız. Türkiye’nin teknolojiyle ilgili iyileştirme beklentisi var. Burada zaman kaybetmemek, 2023-2030 yıllarını kapsayan planda ilk reaktörü devreye almak istiyoruz. Ciddi yavaşlayan Akkuyu süreci de hızlanıyor. Rosatom ekibi Türkiye’ye geliyor.

URANYUM PLANI HAZIR

Nükleerde uranyum altyapısını oluşturmak durumundayız. 'Sarı pasta' dediğimiz uranyumda Yozgat-Sorgun’da 20-30 yıllık, 5-6 bin ton rezervli bir saha mevcut. İşletme yabancı bir firmada. Türkiye, nükleere geçtikten sonra, doğal kaynakları itibarıyla alt yapısı hazır." 

Enerji ihtiyacımız için bu teknoloji şart

Enerji Bakanı Albayrak, şöyle konuştu: "Nükleer, Türkiye’nin 1956’dan beri rüyası; çok stratejik. Ama şimdiye kadar hayata geçmiyor. Büyük bir direnç var. Türkiye bu teknolojiden ari kendini düşünmemeli. Farklı lobiler ve yapılar ne söylerse söylesin. Türkiye’nin enerji ihtiyacını istikrarlı sağlayabilmesi için nükleer enerjiye sahip olması şart. 60 yıldır tüm dünyaya helal olan bir teknoloji, Türkiye’ye haram deniliyorsa, orada bir numara var demektir."

Sondajda1 milyon metre!

Türkiye'nin doğal kaynakları yönünden zenginliğine de işaret eden Bakan Albayrak, şöyle konuştu: "Henüz yolun başındayız. MTA’nın sondaj alt yapısında çok ilerleme sağladık. Sondaj kapasitesi iktidarımız döneminde 300 bin metrenin üzerine çıktı. Şimdi en az 1 milyon metre diyoruz." 

Sessiz, sedasız B, C, D planları!

Enerjide en kötü senaryoya göre B, C,D planlarının olması gerektiğini vurgulayan Albayrak, "Birçok riske göre enerjide alternatif planlarınız bulunmalı. Birçok senaryoyu çalışıyoruz. Mesela sessiz sedasız doğalgaz depolama kapasitesi oranını artırdık" ifadelerini kullandı.

EDiRNE-KARS HIZLI TRENİNE BÜYÜK YATIRIM

Bakan Albayrak, Çin’le ulaştırma alanında da önemli projeler için görüşmeler yürütüldüğünü belirtirken, "Edirne-Kars Hızlı Tren Projesi'yle ilgili uzun süredir devam eden bir süreç söz konusu. Burada 30-40 milyar dolarlık bir projeden bahsediliyor. Çin buna çok önem veriyor. Bu, modern İpek Yolu’nun önemli bir parçası" dedi. Albayrak, projenin, Pekin’i Londra’ya bağlama hedefinin bir parçası olduğunu hatırlattı.

Enerji ve rüzgarda 'yerli' iki ihale yolda

Yenilenebilir enerjide de yeni bir model ve yeni bir strateji ile yürüdüklerini söyleyen Bakan Albayrak, "Yıl sonuna kadar güneş ve rüzgarda iki ihale açmayı düşünüyoruz. Hedefimiz yerli Ar-Ge’nin önünü açmak" dedi. Bakan Albayrak, "Alım garantisi ile teknolojiyi tüketiyor ama üretmiyoruz. Türkiye’de yerli üretimi teşvik edecek bir model geliştireceğiz. Güneşte belli bir bölgede açık eksiltme ile belli bir kapasiteyi kuracak firmalara yerli Ar-Ge şartı koyarak ihale açacağız. Rüzgarda da bir paketi ihale edeceğiz" diye konuştu.

Türk Akımı'nda süreç olumlu  

Enerji Bakanı Albayrak, Rusya ile masada olan 'Türk Akımı'yla ilgili de, İstanbul’da projelerin görüşüldüğü verimli bir toplantı geçirildiğini hatırlatarak, "Birinci fazla ilgili beklenen izinlerin onayını gerçekleştirdik. Normalleşmeye bağlı olarak süreç olumlu ilerliyor" dedi.

Akşam

Haber Star Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, 3. Nükleer santral için Çin-ABD ortaklığı ile görüşmelerin ilerlediğini, Rus ve Japon şirketlerin aldığı ilk iki santralde de sorunların çözüldüğünü ve işlerin hızlandırıldığını söyledi. 3. santralde saha çalışmalarına başladıklarını açıklayan Albayrak, G20 Zirvesi için bulunduğu Çin’de zirveyi izleyen gazetecilerle bir araya gelerek, gelişmeleri değerlendirdi:

SON NOKTAYA GELDİ

- 3. nükleer santral yolda: Çin, stratejik işbirliği çerçevesinde enerji alanında önemli görüşmeler yapılan bir ülke. İlk iki nükleer santral Akkuyu ve Sinop. Üçüncüsü ile ilgili saha çalışmaları bir noktaya geldi. 17-18 kritere göre hareket ediyoruz. Depremsellik, su yollarına yakınlık, hava yollarının kesişimi, askeri bölge ve diğer kriterler var. Birkaç yer öne çıkıyor. 2023-2030’un Türkiye’si 120-150 bin megavat enerjiyi ifade ediyor. Bunun yüzde 10’u, 10-15 bin megavatı nükleerden sağlanacak.

- Japonya ile anlayış belgesi: Japonya ile de nükleer santrali hızlandırmak için bir anlayış birliği belgesi imzalayacağız. Türkiye’nin teknoloji ile ilgili iyileştirme beklentisi var. Burada zaman kaybetmemek, 2023-2030 yıllarını kapsayan planda ilk reaktörü devreye almak istiyoruz.

RUS EKİBİ GELİYOR

- Akkuyu süreci hız kazanıyor: Rusya ile Türk Akımı Projesi’nin birinci fazı ile ilgili beklenen izinlerin onayını gerçekleştirdik. Normalleşmeye bağlı olarak bu proje  olumlu ilerliyor. Türkiye’nin bir kaynağa, bu kaynağın bir yapıya bağlı olmaması konusunda çalışmalarımız var. Rusya uzun süredir önemli bir ortağımız. Yeni ve farklı işbirlikleri yolunda adımlar atacağız. Ciddi yavaşlayan Akkuyu süreci hızlanıyor. Rus ekibi Türkiye’ye geliyor.

- Nükleer 60 yıldır dünyaya helal: Nükleer, Türkiye’nin 1956’dan beri rüyası, çok stratejik. Büyük bir direnç var. Türkiye’nin güvenli enerji kaynaklarını genişletmesi ve ali menfaatleri için bunu yapmak zorundayız. Farklı lobiler ve yapılan ne söylerse söylesin. Türkiye’nin enerji ihtiyacını istikrarlı sağlayabilmesi için nükleer enerjiye sahip olması şart. 60 yıldır tüm dünyaya helal olan bir teknoloji, Türkiye’ye haram deniliyorsa, orada bir numara var demektir.

- Güneş ve rüzgarda iki ihale: Yenilenebilir enerjide yeni bir model ve strateji ile yürüyoruz. Yıl sonuna kadar güneş ve rüzgarda iki ihale açmayı düşünüyoruz. Hedefimiz yerli ARGE’nin önünü açmak. Türkiye’de yerli üretimi teşvik edecek model geliştireceğiz. Açık eksiltme ile belli bir kapasiteyi kuracak firmalara yerli Ar-Ge şartı koyarak ihale açacağız.

- Tüketildiği yerde üretim: Enerji stratejik bir alan. 10-20 yıl sonrasını görerek karar vermeliyiz. 2019’da seçim var diye düşünme lüksümüz yok. Elektrik tüketiminin üçte biri Marmara’da. Yüzde 21-22’si sadece Trakya’da. Peki, bunu nasıl karşılıyoruz? İthalat ve taşıma ile. O zaman meselenin maliyet, kayıp, kaçak tarafı var. Örneğin şebeke sistemi ve trafolarda zincirleme bir sorun oluştuğunda İstanbul Nişantaşı’da elektrik kesiliyor. Enerji ile ilgili stratejik vizyonu, tüketildiği merkezlere, sanayiye, demografik yapıya göre düzenliyoruz. Haritayı, arz-talep dengesinde tüketim ve üretim maliyetine göre dengelememiz lazım. B, C,D planlarınız olması lazım.

-Sorgun’da uranyum var: Nükleerde uranyum altyapısını oluşturmak durumundayız. Sarı pasta dediğimiz uranyumda Yozgat Sorgun’da 20-30 yıllık, 5-6 bin ton rezervli bir saha mevcut. İşletme yabancı bir firma eli ile yürütülüyor. Türkiye nükleer teknolojiye geçtikten sonra, doğal kaynakları itibariyle alt yapısı hazır. İthal edebilir, zenginleştirme alt yapısı kurabilir veya 3. ülkelerde rafine alt yapısı ile birlikte ortak yatırım ve üretim yapılabilir.

ÇİN’LE 3 AYRI ANLAŞMA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping’in nezaretinde iki ülke arasında enerji, nükleer güvenlik ve bitki sağlığı gereklilikleri alanlarında 3 anlaşma imzalandı. İki ülke arasında imzalanan anlaşmalar şunlar:  - Çin’e ihraç edilen Antep fıstığı için bitki sağlığı gereklilikleri protokolüne Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile Çin Kalite, Kontrol, Denetim ve Karantina İdaresi Bakanı Zhi Shuping imza attı.

- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çin Enerji İdaresi arasında Yenilenebilir Enerji ve Kömür Alanında İşbirliği Anlaşmasını, Türkiye adına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Çin adına Ulusal Enerji İdaresi Başkanı Nur Bekri imzaladı.

- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı (TAEK) ile Çin Nükleer Güvenlik İdaresi (NNSA) arasında, Nükleer Güvenlik Alanında İşbirliği Hakkında Düzenlemeye Türkiye adına Berat Albayrak, Çin adına Dışişleri Bakanı Wang Yi imza attı.      

HIZLI TRENE ÇİN DE GİRECEK

Bakan Albayrak “Ulaştırma sektöründe de Çin’le çok önemli projeler var. Edirne-Kars Hızlı Tren Projesi ile ilgili bir süreç söz konusu. Çin buna çok önem veriyor. Bu, modern İpek Yolu’nun önemli bir parçası. Çin’in uluslararası anlamda birinci sıraya koyduğu stratejik bir proje. Pekin’i Londra’ya bağlamayı planlıyor. 30-40 milyar dolarlık bir proje. En son 2009 yılında yapılan Türkiye-Çin KEK toplantısını 7 yıl aradan sonra kasım ayında Türkiye’de yapacağız” dedi.

KEŞFEDİLMEMİŞ KAYNAKLAR VAR

Enerji Bakanı Berat Albayrak “Türkiye aslında doğal kaynakları zengin bir ülke. Ama henüz yolun başındayız. 2002 yılına kadar Türkiye’de ortalama sondaj kapasitesi 30-40 bin metreydi. İktidarımız döneminde 300 bin metrenin üzerine çıktı. Yeni dönemde en az 1 milyon metre diyoruz. Bu, Türkiye’nin yer altında ne olup olmadığını bilmesi demek. Avrupa’nın 30-40 yıl önce tamamladığı sondaj altyapısı haritamızı oluşturmuş olacağız. Türkiye’de bu oran yüzde 20’lerde ve ortalama 300 metre derinlikte. 2019 yılına kadar bunu yüzde 60’lara ve en az 700 metre derinliğe taşıyacağız. Son dönemde kömürde yaptığımız keşifler bu çalışmaların yansımasıdır. Son dönemde 2.000 kalori değerinin üzerinde kömür rezervleri bulduk” diye konuştu. 

Star

Haberi Hürriyet Gazetesi Köşe Yazarı Vahap Munyar şöyle ele aldı:

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi. Çin ile Türkiye arasında çeşitli alanlarda 3 anlaşma imzalandı. Enerji Bakanı Berat Albayrak, Çin ile imzalanan nükleer anlaşmanın ardından, yer seçiminde sona yaklaşıldığını açıkladı.

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan, dün sabah G­20 Zirvesi’nin gerçekleştiği Hangzhou’da Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping’le görüştü. Görüşmeye Erdoğan’a eşlik eden Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak katıldı.

Albayrak’ın geçen haziran ayındaki G­20 Enerji Bakanları zirvesine katılımı sırasında hazırlıkları son aşamaya taşınan Çin’le nükleer enerji, yenilenebilir enerji ve kömüre dayalı santrallar konusunda işbirliği imzaları dün Erdoğan­Cinping tanıklığında atıldı.

Türkiye­Çin Karma Ekonomik Komisyon (KEK) Başkanı da olan Albayrak, imzaladığı anlaşmalarla ilgili bilgi verirken, 3’üncü nükleer santralın yer seçiminde de sona yaklaşıldığını vurguladı:

­ İlk iki nükleer santral için Akkuyu ve Sinop seçilmişti. 3’üncüsü için saha çalışmalarında son noktaya gelindi. Hangi bölgede olacağını şu an açıklayamıyoruz. Seçenekler masaya konulacak, üst düzey istişare ile stratejik bir karar verilecek.

Yer seçiminde 17­18 kritere göre hareket edildiğini kaydetti:

­ Bir kere fay hattına nükleer santral kurulması söz konusu olamıyor. Su yollarına yakınlık, hava yollarının kesişme noktası, askeri bölgeler gibi birçok kritere bakılıyor.

Türkiye’nin 2023­2030 yıllarına dönük kurulu enerji gücü planlarına değindi:

­ 2023­2030 hedeflerimizde nükleer önemli yer tutuyor. 2023­2030 döneminde 120­150 bin megawatlık kurulu güce ulaşmayı planlıyoruz. Bunun 10­15 bin megawatı nükleer enerjiden sağlanır hale gelecek.

Nükleer enerjide artık zaman kaybetmek istemediklerine işaret etti:

­ Japonya ile ikinci nükleer santralı hızlandırmak için bir anlayış belgesi imzalayacağız. Ayrıca, Akkuyu’da da ciddi yavaşlama söz konusuydu. Orada da işlerin hızlanması için Rosatom ekibi Türkiye’ye gelecek.

Türkiye’nin 1956’dan beri nükleer enerji rüyası olduğuna dikkat çekti:

­ Ama bizim döneme kadar ekonomide, siyasette, bürokraside bir yerlere takıldı, hayata geçemedi. Büyük bir direnç var. 60 yıldır tüm dünyaya “helal” olan bir teknoloji Türkiye’ye “haram” deniliyorsa, orada bir numara var demektir. Farklı lobiler ne söylerse söylesin, Türkiye’nin enerji ihtiyacını istikrarlı sağlayabilmesi için nükleere sahip olması şart.

Türkiye’nin uranyum varlığı konusunda da şu bilgiyi paylaştı:

­ Sarı pasta olarak tanımlanan uranyum, Yozgat Sorgun’da var. 5­6 bin ton rezerv söz konusu. İşletmeyi yabancı bir firma sürdürüyor. Türkiye nükleer teknolojiye geçince doğal kaynak itibariyle de altyapısı hazır. Zenginleştirme altyapısı kurulabilir, 3’üncü ülkelerde işlenebilir. Seçenekler değerlendirilir.

Albayrak, mart ayının ikinci yarısında Pekin, Şanghay ve Qingdao’yu ziyaret etmiş, State Nuclear Corporation Technology (SNPTC)­Westinghouse Electric Company ortaklığının nükleer santralında incelemelerde bulunmuştu.

Çin­ABD ortaklığındaki enerji devi, Erdoğan ve Cinping tanıklığında atılan imzalarla Türkiye’deki 3’üncü nükleer santral projesini üstlenmeye bir adım daha yaklaşmış oldu...

Vahap Munyar/ Hürriyet