800 bin bina yıkılmalı! 2 milyon kişinin yaşamı tehlikede!
İzmir ve İstanbul’da yaklaşık 800 bin binanın 1999 yılından önce inşa edilen konutlar olduğunu söyleyen Avrupa ve Türkiye Hazır Beton Birlikleri Başkanı Yavuz Işık, sadece İstanbul’da 1 milyon 600 bin kişinin yaşamının tehlikede olduğunu savundu.
Avrupa ve Türkiye Hazır Beton Birlikleri Başkanı Yavuz Işık, İzmir ve İstanbul başta olmak üzere 1. derece deprem kuşağında bulunan şehirlerde acilen binaların yapı güvenliği ve yapı kalitesinin belirlenerek, riskli olanların hiç vakit kaybetmeden tahliye edilmesi gerektiğini anlattı. İzmir’de 1 milyon 200 bin binanın üçte birinin yaklaşık 400 bininin, yine İstanbul’da da 400 bin binanın 1999 depremi öncesi yapıldığının bilindiğini anlatan Işık, “En önemlisi okullar, hastaneler, öğrenci yurtları ve elbette konutlar... Betonda karbonatlaşma (ufalanma), demir korozyonu olmuştur. Bunlar acilen tespit edilip yıkılmalıdır” dedi.
UFALANMAYA DİKKAT
1999 Deprem Yönetmeliği'nde C10 beton kullanılması şartı bulunurken, bu standardın 2007 yılında C20 ve 2019 yılında da C30’a yükseltildiğini söyleyen Yavuz Işık, 1999 yılının ardından değişen yönetmeliklerde teknik kriterlerin güçlendirildiğini, beton sınıfının arttığını, kolon ve kirişlerin büyüdüğünü, zemin etüdü, yapı denetim şartı getirildiğini anlattı. 1. derece deprem bölgelerinde binaların envanteri çıkarılarak yapı güvenliği, yapı kalitesi tespiti yapılması gerektiğini sözlerine ekleyen Yavuz, şu açıklamalarda bulundu: “Deprem performans analiz birimi olan üniversiteler, sivil toplum örgütleri bu analizleri yapacak. Örneğin bizim Yıldız Teknik Üniversitesi’nde çok iyi bir laboratuvarımız bulunuyor. İzmir’de ciddi çürük bina stoku var. Bunların derhal raporlanıp, boşaltılması, yıkılması gerekir. İzmir’in yapı stokunu çıkarmak 6 ayı bulmaz.
1999 sonrasında yapılıp da bir kolonunda, kirişinde veya betonarmeyle ilgili bir bölümünde sıkıntı varsa bunlar da güçlendirmeyle çözülebilir. 1999 öncesi yapılanların betonunda karbonatlaşma (ufalanma) olmuş, demir korozyona uğramışsa güçlendirmenin hiçbir geçerliliği yoktur.
5 KATI GEÇMEMELİ
İzmir’de 1 milyon 200 bin olan bina stokunun üçte birinin 1999 Deprem Yönetmeliği öncesi yapıldığı tahmin ediliyor. Bayraklı ve Bornova’da eski yeni bina stoku karışmış durumda. Biri çok katlı izni almış, diğeri de hak kazandığını düşünmüş. Oysa Bayraklı, Bornova, Balçova gibi zeminde sıvılaşma olan, sıkıntılı yerlerde kaliteli malzeme kullanıp, dikeyden ziyade yatay yapılaşma tercih edilmeli. Yani 4-5 katı geçmemek lazım.
1.6 MİLYON TEHLİKEDE
İstanbul’da fayların aktifliği ve periyodu dikkate alındığında risk daha da büyüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bina stoku konusunda çalışıyor. Büyükşehir Belediyesi kurduğu deprem konseyinde üniversite ve STK’lerle yapı stokunun güvenliği ve kalitesiyle ilgili çalışıyor. Avcılar, Büyükçekmece gibi zemini sıkıntılı yerlerden başladılar. 1999 öncesi yapılan 400 bin bina var. Ortalama 4 kişiden, 1 milyon 600 bin insanın yaşamı söz konusu. Depremden önce bitiremezsek bu insanların en az üçte birini kaybedebiliriz ki diğerleri de yaralı olur.”
ADA BAZLI DÖNÜŞÜM
Sadece İstanbul’da bulunan binaların dönüştürülmesi için kabaca 5 milyar dolarlık bir faturadan söz edildiğini anlatan Avrupa ve Türkiye Hazır Beton Birlikleri Başkanı Yavuz Işık, “Vatandaşın bu maliyeti karşılaması mümkün değil. Kentsel dönüşüm ada ve bölge bazında planlanıp, ağacıyla, yeşiliyle, rant-kâr gözetmeksizin, lükse kaçmadan, kamunun 20-30 yıl vadeli kredi desteğiyle gerçekleştirilmeli” diye konuştu.
Yavuz Işık, özellikle Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların ve yurtların, ayrıca hastanelerin ve yaşlı bakım evlerinin de ivedilikle gündeme alınarak, değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
