Aile konutu şerhi hangi hallerde kalkar?

Aile konutu şerhi hangi hallerde kalkar?

Aile konutu, resmi olarak evli olan kimselerin yaşamaları ve düzenli yerleşim amacıyla kullandıkları yer, aile konutu olarak ifade ediliyor. Buna karşın sürekli oturulmayan, yazlık olarak kullanılan konutlar, aile konutu kapsamına girmiyor.

Medeni Kanun gereğince tapuda ile konutu şerhi olması halinde eş aile konutunu devredemiyor veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamıyor.

Bu tasarruf işlemlerinin yapılabilmesi için malik olmayan diğer eşten izin alınması gerekiyor. İzin alınmadan yapılan devir işlemleri iptal edilebiliyor.

Peki, aile konutu şerhi nasıl kaldırılır? Aile konutu şerhi hangi hallerde kalkar?

Aile konutu şerhinin kaldırılması;

a. Şerh malik olmayan eşin talebiyle işlenmiş ise yine malik olmayan eşin talebiyle,

b. Şerh eşlerin birlikte talebiyle işlenmiş ise; her ikisinin veya lehine şerh verilenin talebiyle,

c. Eşlerin birlikte malik olduğu hisseli taşınmaz mallarda şerh eşlerden birinin talebiyle işlenmiş ise; eşlerin ikisinin veya lehine şerh verilenin talebiyle,

ç. Malik olan eşin talebiyle şerh verilmiş ise malik olmayan eşin de talep ya da muvafakatiyle,

d. Ölüm halinde sağ kalan eşin tek yanlı talebiyle,

e. Aile konutu şerhinin terkinine ilişkin mahkeme kararının ibrazı ile,

f. Kesinleşmiş boşanma veya evliliğin iptali ilamının ibrazı halinde (kararda aile konutu şerhinin devam etmesine yönelik herhangi bir hükmün bulunmaması koşuluyla) malik olan eşin tek taraflı talebiyle,

g. Yeni bir aile konutu edinildiğinin ve o taşınmaza aile konutu şerhi işlendiğinin kanıtlanması durumunda malik olan eşin talebiyle,

h. Aile konutu şerhi, taşınmaz maliki eşin talebine bağlı işlemlerde, diğer eşin muvafakatını zorunlu kıldığından ve talebe bağlı olmayan mahkeme kararının infazı, cebri satış gibi işlemleri engellemeyeceğinden, ayrıca, aile konutu şerhi talep edilirken diğer şerhler ile ipoteklerin hukuki sonucu kabul edildiğinden, mahkeme ya da icra müdürlüğünün yazısı ile, Aile konutu şerhinin terkini mümkündür.

Dava örneği;

Sayı: B.09.1.TKG.0.120100-103.07/2 -7355  

Konu : Aile Konutu Şerhi    

TAPU VE KADASTRO ….. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNE                                                                            

  İlgi: a) 06/08/2012 tarihli dilekçe.  b) 14/08/2012 tarihli ye B091TKG01010100-106.03/1681 sayılı yazınız.    ........ İlçesi ........ mahallesi ….. ada ... parsel sayılı taşınmazda 10 nolu  bağımsız bölüm üzerine malik olmayan eş Hatice ……… tarafından işlettirilen 02.12.2002 tarihli ve 8612 yevmiye numaralı aile konutu şerhinin, …….. 21. Asliye Hukuk  Mahkemesinin 22.01.2003 tarih ve ...../.... E. ...../.. K. sayılı kesinleşmiş boşanma kararı doğrultusunda terkini talep edilen ....... .......'a ait ilgi (a) dilekçe konusuna istinaden alınan ilgi (b) yazı ve ekleri incelendi.  Türk Medeni Kanunu'nun 194. maddesi (c) bendi "Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini isteyebilir." ve Tapu Sicil Tüzüğünün 57. maddesi (d) bendi "Aile konutu şerhi için konutun aile konutu olduğunu kanıtlayan muhtarlıktan ve varsa apartman yönetiminden alınmış belge ile birlikte vukuatlı nüfus kayıt örneği veya evlilik cüzdanı aranır." hükmündedir.  Türk Medeni Kanunu'nun 1014. maddesi ise, "Bir tescilin terkin edilmesi veya  değiştirilmesi, ancak bu kaydın kendilerine hak sağladığı kimselerin yazılı beyanı üzerine yapılabilir." hükmünü, Tapu Sicil Tüzüğünün 78. maddesinin 1. fıkrası, "Tapu sicilinde terkin, hak sahibinin veya yetkili makamın istemine ya da mahkeme kararına dayalı olarak yapılır." hükmünü içermektedir. Ancak özel düzenlemelere göre süreli olarak sicile tesis edilen haklarda sürenin  dolmasıyla hak sahibinin muvafakat veya mahkeme kararı aranmaksızın malikin talebi ile terkinler gerçekleştirilebilmektedir. Genel Müdürlüğümüzün aile konutu şerhi ile ilgili olarak 11.06.2002 tarih ve 2002/7  sayılı Genelgesinin "Taşınmaz Malın Üzerinde Mevcut "aile konutudur" Şerhinin Terkini" başlıklı 5. maddesinde; şerhin malik olmayan eşin talebiyle işlenmesi halinde yine malik olmayan eşin talebiyle terkin edilebileceği açıkça belirtilmiştir. Ancak gerek Tapu Sicil Tüzüğünün 57. maddesi, gerekse anılan Genelgede boşanma halinde yapılacak işleme ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 194. maddesinde öngörülen aile konutu şerhi, evliliğin genel hükümleri çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu hükümler özel bir düzenleme olmadığı ve evlilik birüği devam ettiği sürece uygulanacak hükümlerdir. Yargıtay l. HukukDairesi 2010/728 E. ve 2010/2047 K. Sayılı kararında, "...boşanma durumunda boşanmaya ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesiyle dayanağı ve hukuki neticeleri ortadan kalkar. Yani kayıt yolsuz hale dönüşür. Şerhin şeklen sicil kaydında yer alması kayıt maliki olmayan boşanan eşe herhangi bir hak bahşetmez." Yargıtay 2. Hukuk Dairesi ise 12.12.2006 tarih,  2006/9531 E. ve 2006/17441 K. Sayılı kararında "...Türk Medeni Kanunu'nun 194.maddesi gereğince konulan aile konutu şerhinin kaldırılmasına ilişkin davada, şerhin devamını gerektiren evlilik birliliğinin boşanma kararının kesinleşmesiyle sona ermiş bulunmasına .... göre usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına..." şeklinde hüküm kurmuştur. Böylece malik olan eşin boşanmaya dair kesinleşmiş mahkeme kararının aslı veya onaylı örneğinin ibrazı halinde ve kararda aksi hüküm bulunmadığı takdirde aile konutu  şerhinin terkini gerekir. İlgi (a) dilekçe konusu olayda, istem sahibinin dayanak olarak gösterdiği mahkeme kararında boşanmanın kesinleştiği, tapu kütüğüne konulmuş olan söz konusu şerhin boşanma kararı ile hukuki dayanağını kaybettiği ve yolsuz tescil haline dönüştüğü görülmektedir.  Bu durumda, ........ İlçesi, ....... mahallesi …… ada ... parsel sayılı  taşınmazda 10 nolu bağımsız bölüm üzerine malik olmayan eş ...... .......'in talebi ile konulan aile konutu şerhinin, …….. 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.01.2003 tarih ve ....../...... E. ...../.. K. sayılı kesinleşmiş boşanma kararına istinaden malik olan eşin talebiyle terkin edilmesi mümkün bulunmaktadır. 

Yazlık aile konutu sayılır mı?

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com