Aile konutu şerhi! 04-09-2013

Aile konutu şerhi, tapuda evin sahibi olan tarafın eşinden izinsiz konutu satmasını engellemek ya da eşlerin "bu ev benim" diyerek diğerini evden kovmasını önlemek için mahkeme kararıyla uygulanıyor...

Aile konutu şerhi için yapılan düzenlemelerde MADDE 46- 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 194 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "şerhin verilmesini" ibaresinden sonra gelmek üzere "tapu müdürlüğünden" ibaresi eklenmiştir. Medeni Kanun'un 194. Maddesi: Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hakimin müdahalesini isteyebilir..."

Aile konutu yeni Türk medeni Kanunu ile hukukumuza giren kavramlardan biridir. Aile konutu, ailenin oturduğu meskendir. Eşler, aile konutunda birlikte yaşamış, acı tatlı günlerini geçirmişlerdir. Bu nedenle aile konutunun eşler için maddi ve manevi olarak önemi, anlamı ve değeri oluşmuştur. Bunun için TMK 194. maddesi ile ailenin oturduğu konuta özel düzenlemeler ve sınırlamalar öngörmüştür.

Aile konut şerhi!

Kısaca bu düzenlemelerden bahsedecek olursak;

Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutuyla ilgili kira sözleşmesini feshediyor. Aile konutunun tapu maliki bile olsa, bu konutu satamıyor veya üzerindeki hakları sınırlayamıyor. Aile konutu olarak kabul edilen gayrimenkulün maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutun aile konutu olduğuna dair kayıt (şerh) koydurabiliyor.

Malik olmayan eş tapu kütüğüne aile konutu şerhini nasıl koyduracaktır?

Malik olmayan eş önce yöneticiden veya kayıtlı bulundukları muhtarlıktan oturdukları evin ikametgah (aile konutu) olduğuna dair bir belge alacak ve evlenme cüzdanıyla birlikte Tapu Sicil Müdürlüğü'ne müracaat ederek, tapu müdürlüğüne bu taşınmazın aile konutu olduğunu ve bu hususun tapuya edilmesini istediğini bildirecektir. Tapu sicil müdürü gerekli işlemi yapacak ve taşınmazın tapu kütüğünün şerhler hanesine "Aile konutudur" kaydını düşecektir.

TMK da öngörülmüş Aile Konutu ile ilgili haklardan yararlanabilmek için bu kaydın konulması zorunludur. Tapu kütüğüne şerh konulduktan sonra malik olan eş aile konutunu diğer eşin haberi olmadan satamaz, üzerinde eşinin muvafakati olmadan mülkiyeti sınırlayan işlemler yapamaz. Örneğin, alacağı kredi için bankaya ipotek edemez..

Malik eş aile konutunu satarsa ne olur?

A) Aile konutu, tapuda aile konutu şerhi konulmuş olduğu halde satılırsa, bu satış geçersiz olur.

a) Rızası olmayan eşin TMK'nın 194. maddesine göre açacağı tapu iptal ve tescil davası sonucunda, yapılan satış işlemi ve üçüncü şahıs üzerinde kayıtlı olan aile konutuyla ilgili tapu kaydı iptal edilecektir.

b) Yeni malik satıştan sonra rızası olmayan eşten onay (icazet) alarak geçersiz olan aile konutu satışını geçerli hale getirebilecektir.

B) Tapu Kütüğü'ne aile konutu şerhi konulmamış ve aile konutu üçüncü şahıslara satılmış ise;

a) Üçüncü şahıs satın aldığı meskenin aile konutu olduğunu bilerek almış ise iyi niyetli sayılamayacağından bu satış da geçersizdir. Diğer eş sonradan onay vermezse ve dava açarsa, üçüncü şahıs üzerinde bulunan tapu kaydı iptal edilecek ve aile konutu aileye geri dönecektir.

b) Üçüncü şahıs aile konutunu, aile konutu olduğunu bilmeden, tapu kaydına güvenerek, iyi niyetle satın almış ise, bu satış geçerlidir. Diğer eşin önceden veya daha sonra onay vermesi önemli değildir. Bu sebeple aile konutlarının tapu kütüğüne şerh ettirilmesi çok önemlidir.

Eğer aile konutu eşlerden biri tarafından kiralanmışsa, kira sözleşmesinin tarafı olmayan eş, kiralayana (mal sahibine) yapacağı bildirimle kendisini sözleşmenin tarafı haline getirebilir. Bundan sonra bildirimde bulunan eş de kira sözleşmesinde taraf olur. Tabi bunun doğal sonucu kira sözleşmesinde ki yükümlülüklerden eşi ile birlikte (müteselsilen) sorumlu olacak olmasıdır.