Akaryakıt fiyatları nasıl belirleniyor? 12 soruda akaryakıt fiyatlarının oluşumu!
Son günlerde akaryakıt fiyatlarına peş peşe yapılan zamlar ve indirimler kamuoyunun gündeminden düşmüyor. Brent petroldeki değişim ile birlikte benzin ve mazot fiyatlarında da dalgalanmalar yaşanıyor. Peki, akaryakıt fiyatları nasıl belirleniyor? İşte tüm merak edilenler..
3- HAM PETROL MÜ, BRENT PETROL MÜ FİYATLARI BELİRLİYOR?
Ürün fiyatlarıyla ham petrol fiyatları arasında pozitif yönlü ve yüksek bir korelasyon bulunuyor. Ham petrol fiyatlarında brent fiyatları gösterge olarak kabul ediliyor. Türkiye’de akaryakıt fiyat oluşumunda ise doğrudan belirleyici olan ve yurtiçi fiyatları etkileyen unsur (ham-brent) petrol fiyatından ziyade “işlenmiş petrol” yani benzin ve motorinin uluslararası piyasadaki kendi fiyatları. Dolayısıyla, brent petrol fiyatındaki değişim aynı oranda işlenmiş ürünlere yansımayabiliyor. Bunun için sadece brent petrol fiyatlarına bakılarak rafineri çıkış fiyatlarındaki değişimi tahmin etmek gerçekçi bulunmuyor.
4- AKARYAKIT FİYATLARI NEREDE AÇIKLANIYOR?
Rafineri satış (çıkış) fiyatına esas referans fiyatın oluşumunda Akdeniz havzasında (Genova/Lavera) oluşan rafine edilmiş benzin ve motorin ürünlerinin fiyatı esas kabul ediliyor. Küresel petrol piyasalarında S&P Global Platts (Platts) şirketi referans veri sağlayıcı olarak kabul ediliyor, piyasa fiyatlarının şekillenmesinde önemli bir etkisi var. Bunun için Türkiye’deki rafinericiler fiyat oluşumunda Platts verilerini kullanıyor. Rafinerici lisansı sahiplerinin akaryakıt satış fiyatının takibinde Platts European Market Scan’de CIF MED (Genova/Lavera) başlığı altında ABD Doları/ton cinsinden yayımlanan günlük fiyatların Merkez Bankası tarafından açıklanan Döviz satış kuru üzerinden TL’ye çevrilmiş olan tutarı (TL/ton) dikkate alınıyor.
5- GECE YARISI DEVREYE GİREN FİYAT GERİYE DÖNÜK NASIL OLUŞUYOR?
Genova fiyatları ile TCMB tarafından açıklanan döviz satış kuru dikkate alınarak rafineri çıkış fiyatları meydana geliyor. Mevcut günde, bir önceki günden başlayarak geriye doğru belirli sayıdaki günün ortalama fiyatları ile en son fiyatın belirlendiği tarihteki referans fiyatlar kıyaslanıyor, aradaki sapmanın belli bir büyüklüğün üzerine çıkması durumunda yeni rafineri çıkış fiyatı belli oluyor. Rafineri fiyatındaki değişim bir sonraki gün için 00:00’dan geçerli olacak şekilde pompaya yansıtılıyor.
6- HAM PETROL DÜŞTÜĞÜNDE VEYA ARTTIĞINDA FİYATLARA NASIL YANSIYOR?
Petrol piyasasında dolaşımda bulunan tüm petrol türlerinin fiyatı, ham petrol fiyatındaki değişimlerden etkilenmekle birlikte, her bir ürünün fiyat oluşumu arz-talep mekanizmasına göre ayrı ayrı oluşuyor. Fiyatların oluşumuna etki eden birçok faktörün de bu süreçte rol oynadığı biliniyor. Benzin ve motorin ürün fiyatlarıyla ham petrol fiyatları arasında pozitif yönlü ve yüksek bir korelasyon bulunuyor. Geçmiş dönem verileri kullanılarak yapılan istatistiki bir çalışmada, Brent petrol fiyatı ile kurşunsuz benzin fiyatları arasındaki korelasyon yüzde 90, motorin fiyatları ile arasındaki korelasyon ise yüzde 96 olarak tespit edilmiş.
Sorumluluk Reddi Beyanı: Emlakkulisi.com.tr’de yer alan haberler ve makaleler yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir. Emlakkulisi.com.tr herhangi bir emtia veya dijital varlığın satın alınmasını veya satılmasını önermez. Emlakkulisi.com.tr bir yatırım danışmanı değildir. Bu nedenle Emlakkulisi.com.tr'de yer alan haber ve makalelerin editörleri yatırım kararlarınızdan sorumlu tutulamaz. Okuyucular, haberlerdeki emtia, şirket, varlık veya hizmetler ile ilgili herhangi bir işlem yapmadan önce kendi araştırmalarını yapmalıdır.
