Altı yeni havalimanı inşa edilecek!

KÜRESEL kriz birçok ülkenin yeni projelerini rafa kaldırmasına yol açarken, gözler Türkiye'deki dev ihalelere odaklandı. Hükümetin öncelik verdiği dev yatırımların başında, İstanbul Boğazı'na yapılacak üçüncü köprü geliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la birlikte helikopterle köprünün yapılabileceği güzergahları dolaşan Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, proje konusunda kararlı.

Daha önce, Beykoz-Tarabya arasına köprünün yapılacağı iddiaları gündeme gelmiş ancak hükümetten henüz kesin kararın verilmediği açıklaması yapılmıştı. Yerli ve yabancı dev şirketlerin dört gözle beklediği projeye göre, köprünün maliyeti 4-6 milyar dolar aralığında olacak.

UZAYDA DA İHALE

Uydu yarışında geri kalmak istemeyen Türkiye, Türksat 4A için de ihale sürecini başlattı. Halen kullanımda olan Türksat 3A'dan yüzde 10 daha fazla kapasitesi olacak yeni uydu; Türkiye, Avrupa, Ortadoğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Çin'den sonra Afrika kıtasının tamamını kapsama alanına alacak. Uydunun 2011 yılında fırlatılması planlanıyor. Maliyetin 200 milyon doları bulması bekleniyor.

Uydunun tüm üretim süreçlerinde 50 Türk mühendis de görev alacak. Bu mühendislerin kazanacağı deneyimle 2014 yılında yapılması planlanan Türksat 5A uydusu tamamıyla yerli malı  olacak.

NÜKLEER YENİDEN İHALE YOLUNDA

Türkiye'nin nükleer macerası yine hüsranla bitti. Mersin Akkuyu'da kurulacak 4 bin 800 megavatlık santral için yapılan ihale bir yıllık değerlendirme aşamasındayken yargı kararıyla iptal edildi. Şimdi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, nükleerde yeni modeli, gelen tekliflerin belirleyeceğini söylüyor. Kamu payının ne kadar olacağı, ihalenin nasıl yapılacağı önümüzdeki günlerde netleşecek. 2010 yılında yenisinin yapılması beklenen nükleer ihalesi dünyanın devlerinin ilgisini çekiyor. Nükleer santralın maliyetinin 5-10 milyar doları bulabileceği öne sürülüyor.

PATRİOT'LAR GELİYOR

Türkiye, Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi Projesi'ni hayata geçirmeyi planlıyor. Türkiye'nin hava savunmasında gereksinim duyduğu Patriot alımları için ABD'li, Rus ve Çinli firmalar yarışıyor. ABD Kongresi'nde alımın 7.8 milyar doları bulabileceği açıklansa da Genelkurmay Başkanlığı 4 batarya alınacağını ve maliyetin de tahmini 1 milyar dolar civarında olacağını  bildirdi. Projeyle ilgili son kararı Savunma Sanayii İcra Komitesi verecek.

6 YENİ HAVALİMANI GELİYOR

Önümüzdeki dönemde en dikkat çekici ihalelerden bazıları da havacılık sektöründe yaşanacak. İstanbul'da 60 milyon yolcu kapasiteli bir havalimanı ile diğer illerde 30 milyon yolcu kapasiteli iki, 15 milyon yolcu kapasiteli de üç ayrı havaalanı yapılması planlanıyor.

ŞEKER FABRİKALARI SATILACAK

Bu dönemde en dikkat çekici ihaleler şeker fabrikaları için yapılacak. Bu yılki Portföy C satışının ardından Türkşeker şeker fabrikalarından oluşturulan diğer portföy gruplarındaki (A, B, D, E ve F) şeker fabrikalarının portföy grubu halinde "varlık satışı" yöntemiyle özelleştirilmesine yönelik gerçekleştirilecek ihalelerin hazırlıkları devam ediyor. Bütün grupların 2010 yılında özelleştirme ihalelerinin tamamlanması planlanıyor.

Portföy A Kars, Erciş, Ağrı, Muş ve Erzurum Şeker Fabrikaları; Portföy B Elazığ, Malatya, Erzincan ve Elbistan Şeker Fabrikaları; Portföy C Kastamonu, Kırşehir, Turhal, Yozgat, Çorum ve Çarşamba Şeker Fabrikaları; Portföy D Bor, Ereğli ve Ilgın Şeker Fabrikaları; Portföy E Uşak, Alpullu, Burdur ve Afyon Şeker Fabrikaları; Portföy F ise Eskişehir ve  Ankara  Şeker Fabrikaları'nı kapsıyor.

ENERJİ TAMAMEN ÖZELLEŞECEK

Yola çıkılırken 19 olan elektrik dağıtım şirketinin tamamının  önümüzdeki dönemde satışının tamamlanması bekleniyor. Enerji dağıtımında Akdeniz Elektrik A.Ş. (Antalya, Burdur, İsparta); Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak); Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. (Elazığ, Bingöl, Malatya, Tunceli); Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. (İzmir, Manisa); Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş. (Kahramanmaraş, Adıyaman); Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. (Sivas, Tokat, Yozgat); Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. (Aydın, Denizli, Muğla); Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. (Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kilis); Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova); Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (Bitlis, Hakkari, Muş, Van); Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. (İstanbul ili Rumeli Yakası); İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım AŞ. (İstanbul ili Anadolu Yakası); Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ) satış bekliyor.

ÜRETİM İHALELERİ DE YAKINDA

Elektrik Üretim A.Ş'ye (EÜAŞ) ait santrallerin özelleştirilmesine ilişkin süreç de başlıyor. EÜAŞ'a ait 103 hidroelektrik ve 19 termik santral bulunuyor. Öncelik termik santrallerde olacak. Santral satışı sırasında birtakım yatırım kriterleri olacak. Özelleştirme idaresi portföyüne alınmaksızın şirketler Enerji Bakanlığı'nın yönetimindeyken varlık satışı yöntemiyle özelleştirilecek. EÜAŞ'a ait 6 portföy şirketi var.

Danışmanlık ihalesi tamamlandı. Şimdi danışman firma blok satış veya halka arz gibi yöntemlerden birini seçecek. Blok satışın parça parça ya da tek tek olacağına karar verilecek. Keban, Atatürk gibi büyük barajlar elektrik fiyatlarını aşağı çektiği için özelleştirme programından çıkarılmıştı. Ancak bu barajlar için önümüzdeki dönemde halka arzın düşünülebileceği belirtiliyor.

OTOYOL VE KÖPRÜLER DE SIRADA

Otoyol ve köprülerin özelleştirilmesi için 2010 yılında ihaleye çıkılacak. Paket halinde satışın yapılacağı özelleştirmelerde Boğaziçi Köprüsü ayrı değerlendirilecek. Öncelik otoyollar ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün işletme hakkı satışı olacak. Yatırımın geri dönüşün sağlanması ve makul bir bedel elde edilebilmesi için 25 yıllık bir süre öngörülüyor. Bu kapsamda, Edirne-İstanbul-Ankara Otoyolu, Pozantı-Tarsus-Mersin Otoyolu, Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu, Toprakkale-İskenderun Otoyolu, İzmir-Çeşme Otoyolu, İzmir-Aydın Otoyolu, Gaziantep-Şanhurfa Otoyolu,  İzmir  ve Ankara Çevre Otoyolları, Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri özelleştirilecek.

TALİH KUŞU BU YIL İHALEYE ÇIKACAK

Milli Piyango'da ilk özelleştirme denemesi iptalle sonuçlanmıştı. 2010 yılında yeniden şans oyunları görücüye çıkacak. 10 yıl süreyle lisans devri yoluyla özelleştirilecek olan Milli Piyango'nun toplam geliri 7 milyar liraya yaklaşıyor. Milli Piyango'nun özelleştirilmesine yabancı piyango kuruluşlarının ilgisi de devam ediyor. Piyango özelleştirmesiyle uzun süredir Yunan OPAP'ın yanı sıra GTech-Lot-tomatica (İtalya-ABD), Essnet-Tatter-sall's (İsveç), Scientific Games (ABD), Camelot (ABD), İntralot (Yunanistan), Austrian Lotteries (Avusturya) ve Sisal (İtalya) ilgileniyor. Koç Grubu'nun yanı sıra İntralot ile ortak hareket eden Çukurova Grubu ve İş Yatırım'ın da bu satışa ilgi gösterdiği biliniyor.
Para Dergisi/Özlem Doğaner