Anayasa Mahkemesi, kentsel dönüşümde belediyelerin yetkilerini sınırlayan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni iptal etti!
Anayasa Mahkemesi, kentsel dönüşümde belediyelerin yetkilerine sınır getiren ve bu konuda Çevre Bakanlığı'na yetki tanıyan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni Anayasa'ya aykırı buldu ve iptaline ilişkin karar verdi. İşte detaylar...
Anayasa Mahkemesi tarafından, kentsel dönüşüm uygulamaları ile altyapı, katlı ve köprülü kavşak yapımı konularında belediyelerin yetkilerine sınır getiren ve bu konuda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na yetki tanıyan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni Anayasa'ya aykırı buldu ve iptal edilmesine karar verdi.
DW'den Alican Uludağ'ın haberine göre; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla 15 Ekim 20232te 153 Nolu Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlandı ve bu kararname ile belediyelerin bazı konulardaki yetkileri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü ve Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na geçti.
HANGİ YETKİLERE İTİRAZ GELDİ?
Bu çerçevede Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü'ne verilen yetkilerden ikisi Anayasa Mahkemesi'ne taşındı. O yetkiler şunlar:
"Mahallî idarelerin altyapı sistemleri ile ilgili genel planlama, programlama, fizibilite, projelendirme, işletme, finansman ihtiyacı ve yatırım önceliklerine; teknik altyapı tesislerinin mekânsal strateji planları ile çevre düzeni ve imar planlarına uygun olarak planlanmasına, projelendirilmesine ve yapılmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu konulardaki her türlü etüt, proje, yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine ilişkin usul ve esasları belirlemek.
Teknik altyapı tesisleri ve altyapı birlikleri kurulması konusunda mahallî idareler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, rehberlikte bulunmak ve teknik altyapı tesislerine ilişkin envanteri tutmak."
Kararnameyle Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'ne ise '97'inci madenin birinci fıkrasının (ğ) bendi çerçevesindeki uygulamalar ile ilgili her türlü altyapı, katlı ve köprülü kavşak gibi yapıların projelerini yapmak ya da yaptırmak' yetkisi tanındı. Ayrıca Kentsel Dönüşüm Başkanlığı da 'Belediye Kanununun 73'üncü maddesi çerçevesindeki uygulamalar ile ilgili kentsel dönüşüm ve gelişim alına ilişkin gerekli hazırlık işlemlerini yürütmek' yetkisinin sahibi oldu.
AYM'DEN İPTAL KARARI
CHP, kararnamedeki bu düzenlemelerin iptal edilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne dava açtı. Yüksek Mahkeme, her üç düzenlemeyi "Konu bakımından yetki doğrultusunda Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptal edilmesine" ilişkin karar aldı.
Kararın gerekçesinde, Anayasa'nın 127'nci maddesine göre mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile ilgili yetkilerin, yerinden yönetim ilkesine uygun şekilde kanunla düzenlenebileceği ve söz konusu yetkilerin yasayla değil, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle verildiğini belirtildi. Söz konusu gerekçede şu ifadeler yer aldı:
"Kuralın, mahalli idarelerin altyapı sistemleri ve teknik altyapı tesisleri ile ilgili karar alma ve uygulama sürecinde uymak zorunda oldukları usul ve esasları merkezi idare teşkilatında yer alan Genel Müdürlükçe belirlenmesini öngörmek suretiyle yerel yönetimlere tanınan idari özerkliğin istisnasını oluşturan idari vesayet yetkisine ve mahalli idarelerin merkezi idare ile karşılıklı ilişkilerine düzenleme içerdiği anlaşılmıştır. Anayasa’nın 127'inci maddesine göre anılan hususların münhasıran kanunla düzenlenmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa'nın 104. Maddesinin on yedinci fıkrasının üçüncü cümlesine aykırıdır. İptali gerekir."
CUMHURBAŞKANI KARARNAMESİYLE DÜZENLENMEYECEK YASAK ALAN İÇİNDE KALIYOR
Mahkeme, iyileştirme, yenileme ve dönüşüm uygulama ile imar uygulamaları çerçevsinde her türlü altyapı, katlı ve köprülü kavşak gibi yapıların projelerinin Yapı İşleri Genel Müdürlüğünce yapılması ya da yaptırılması ile ilgili düzenlemeyi de Anayasa'ya aykırı gördü.
Kararda, bu konunun mülkiyet hakkı ile ilgili olduğuna ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle düzenlenmeyecek yasak alan içinde kaldığına dikkat çekildi.
AYM, kararnameyle Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na Belediye Kanunu'nun 73'üncü maddesi çerçevesindeki kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ile yenileme alanı ilanına ilişkin gerekli hazırlık işlemlerini sürdürme ve görev verilmesini de Anayasa'ya aykırı gördü.
İptal kararında, söz konusu yetkinin ancak kanunlar aracılığıyla düzenlenebileceğinin altı çizildi.
İnşaat ruhsatının süresi ne kadar?
Altın yatırımcıları aman dikkat! İslam Memiş 'sabır' diyerek, yapılması gerekeni açıkladı!
