Asım Kocabıyık belgeselinin ilk gösterimi gerçekleşti

Bir ekonomi gazetecisi olarak onu tanıyorum. Onu ve kurucusu olduğu Borusan'ı... Genç bir muhabirken haberlerini yaptım. Hem şirketinin büyümesiyle ilgili haberleri hem de hafızamdan çıkmayan TÜSİAD'ın demokrasi raporuna karşı verdiği tepkiyi...

Hazırlattığı alternatif raporu gazetemin sayfalarına aktarmıştım. Tazlar Köyü'nden Borusan'a adlı kitabını da okudum. İtiraf edeyim önceki akşam Haliç'teki kongre merkezine hayatını anlatan belgeselin ilk gösterimini izlemeye giderken içimden "Bilmediğim ne olabilir ki?" diye geçiriyordum.

Yazarımız Serpil Yılmaz ile salona vardığımızda müthiş bir kalabalıkla karşılaştık. Güler Sabancı'dan Faruk Eczacıbaşı'na Şarık Tara'dan Metin Ar'a iş dünyasından onlarca isim... Borusan'ın üst düzey yöneticileri ve gazeteciler... Tabii Kocabıyık ailesi. Oğlu Ahmet, kızları Zeynep ve Nükhet, damatlar, gelini, torunlar...
Asım Kocabıyık'ın belgeselini meslektaşım, dostum Nebil Özgentürk hazırlamıştı. "Bir Yudum İnsan"ı başarıyla anlatan kaç kişi var ki?

Ve belgesel... Afyon'da küçük bir köyde çıplak ayak binbir güçlükle başlayan hikaye...
Hem okuyup hem çalışma... Ortaokulu okuyanların parmakla gösterildiği yıllarda İktisat Fakültesi... Çivi satarak başlayan iş hayatından bugün enerjiden otomotive dünya devleriyle ortaklık kuran bir holdinge dönüşmenin satırbaşları... Asım Bey'in her ağzını açtığında babasına ve annesi Satı Gelin'e duyduğu minnet... "Bu geceyi aslında ben değil babam Ahmet Bey hak etti" deyişi... Geçmişini hiç unutmaması... Ne geldiği yeri, köyünü, ne çektiklerini...

Bir de "Özgentürk" farkı tabii... Bir fotoğraf yerleştirdi beynime... Sanırım Asım Bey denildiğinde hep o görüntü gelecek aklıma. Başında fötr şapka, üstünde deve tüyü renginde palto, boynunda kaşkol Beyoğlu sokaklarında yürüyen bir adam... Belgeselin adı gibi "cumhuriyetin kanatlarındaki bir girişimci" profilinden çok "hakkıyla yaşamış, istediklerine ulaşmış, huzurlu bir insan" algısı oluşturuyor o resim bende...
Bütün bunlar aslında toplumun da bildiği Asım Bey yüzü. Ama ben dün akşam orada başka bir Asım Bey keşfettim. "56 yıldır eşine âşık Asım Bey"... Biliyor musunuz, genç yaşta yurtdışına çıkana kadar doğum günü yokmuş. Annesinin anlattığına göre "gül mevsiminde" doğmuş. Viyana'da pasaport kontrolünde kendisine sorulduğunda 23 Nisan diye cevap vermiş. Aradan birkaç yıl geçip de eşi Nurhan Hanım ile tanışıp evlendiği günün tarihi ise 21 Nisan imiş. O da o günden sonra doğum gününü hep 21 Nisan'da kutlamış.
Belgeselin ilk gösterimi 21 Nisan'da yani Asım Bey ile Nurhan Hanım'ın evlilik yıldönümlerinde yapıldı. Gecenin sonunda sahneye önce Asım Bey geldi, ardından eşi... Pek çok ünlü işadamına mikrofon uzatılan belgeselde herkes Asım Kocabıyık için, "Vergisini, her türlü ödemesini hepimizden önce yapar, kimseye borcu yoktur" diye konuşmuştu. Ama Asım Bey mikrofonu eline aldı ve borçlu olduğu bir kişiyi anons etti: "Eşim Nurhan Hanım'a borçluyum. Onun hakkını ödeyemem."

Hakkı ödenemeyen bir "eş"lik... Evde işyerinde hayatın her alanında... Galiba her şeyden önemli...
STFA 500 milyon dolar borcu ödedi, küllerinden doğuyor

Önceki gün öğle yemeğinde bir dönemin efsane İnşaat şirketi STFA'nın CEO'su İlker Keremoğlu ile birlikteydik. 1990'ların sonundan itibaren oldukça sıkıntılı bir dönemden geçen ve 500 milyon doların üzerinde borcu bulunan şirket Keremoğlu'nun liderliğinde tüm borcu sıfırladı ve 2009'u 1.2 milyar dolar ciro ve 140 milyon dolarlık EBİTDA karı ile kapattı. STFA'nın bu yılki ciro beklentisi ise 1.4 milyar dolar. Anadolu grubundan transfer olup bu değişimi gerçekleştiren yönetici olarak öne çıkan CEO İlker Keremoğlu zorlu süreci anlatırken söze, "STFA'yı yeniden dizayn etmek için kolları sıvadığımızda elimizde 100 milyon dolar ciroya karşılık 500 milyon dolarlık borç vardı. Üstelik 43 şirketin en az 35'i her gün zarar üretiyordu. Sekreterlerin daktiloları bile hacizliydi" diye başladı.

Öncelikle 17'nin üzerindeki alacaklı bankayla uzlaştıklarını, temerrüt faizlerinde ciddi indirimler aldıklarını kaydeden Keremoğlu, varlık satışları ve mevcut işlerin ayaklandırılması ile bu zorlu sürecin tamamlandığını söyledi. Bu süreçte 1300'ün üzerinde dava ile uğraşıldığını kaydeden Keremoğlu tüm davaların kapandığını vurguladı. Grubun artık geleceğe çok daha umutla baktığını ifade eden Keremoğlu 2011 yılında halka açılmayı planladıklarını söyledi.

Yüzde 75'i Tomris Taşkent'te
STFA'yı Sezai Türkeş ve Fevzi Akkaya yüzde 50-50 ortaklıkla kurmuştu. Son yıllarını Alemdağ'da kaloriferi ve telefonu dahi olmayan mütevazı tek odalı bir evde geçiren Fevzi Akkaya, elindeki hisselerin bir bölümünü Eser Tümen'e devretmiş kalanını da vakfa hibe etmişti. Daha sonra sermaye artırımları ile birlikte STFA'nın yüzde 74.43'lük hissesi Sezai Türkeş'in kızı Tomris Taşkent'in oldu. Vakfın elinde ise yüzde 3.9 oranında hisse bulunuyor. STFA'nın yüzde 21.67'lik kısmı ise 2008 yılında Hong Konglu ADM'ye 65 milyon dolara satılmış. STFA CEO'su İlker Keremoğlu şirketin şu anki değeri ile ilgili yapılan çalışmaların ise 800 milyon dolar ila 1 milyar dolar arası bir değere işaret ettiğini belirtiyor.
Murat Sabuncu / Milliyet

Konu ile ilgili basında yer alan diğer haberler

Asım Bey'in 86 yılı belgesel oldu
'Cumhuriyet'in Kanatlarında Bir Girişimci Asım Bey' adlı belgesel Borusan Holding'in kurucusu Asım Kocabıyık'ın 86 yıllık hayatını anlatıyor. Son günlerde TÜSİAD'ı eleştiren tavrı ve istifasıyla gündeme gelen Asım Kocabıyık 'Atatürk başta olmak üzere tüm siyaset adamlarının devrini gördüm, benim iş ve özel hayatımda rehberim daima Atatürk olmuştur' dedi

Borusan Grubu ile Grubun Kurucu ve Onursal Başkanı Asım Kocabıyık'ın 86 yıllık yaşamı, 1944 yılında temelleri atılan Borusan Holding macerası ve 56 yıllık evliliği 'Cumhuriyet'in Kanatlarında Bir Girişimci Asım Bey' adlı belgeseliyle ölümsüzleşti. Nebil Özgentürk'ün yönetmenliğini üstlendiği belgesel, önceki akşam Haliç Kongre Merkezi'nde Kocabıyık Ailesi, iş dünyasından çok sayıda ismin katıldığı bir gecede gösterildi.
Son günlerde TÜSİAD'a yönelttiği eleştiriler ve dernek üyeliğinden istifasıyla gündeme gelen Kocabıyık, törende yaptığı konuşmada isminin fazla kullanılmasını ve sahnede fazla yer almayı sevmediğini, ancak bu belgesel talebini çalışanlardan geldiği için kıramadığını söyledi. Kocabıyık, Cumhuriyet kurulduktan sonra bir köy bakkalının oğlu olarak dünyaya geldiğini, 86 yaşında olduğunu ve başta Atatürk devri olmak üzere, ondan sonra gelen tüm siyaset adamlarının devrini gördüğünü söyledi. Türkiye'de 80 yılda çok şeylerin değiştiğini ifade eden Kocabıyık, ülkenin birçok konuda dünyayla yarışır hale geldiğini, bazı konularda ise hala mesafe kat etmesi gerektiğini belirtti.

REHBERİM ATATÜRK OLDU
Kocabıyık, 'Bu memleket şu anda bulunduğu yerden daha ileri mertebelere layıktır. Uluslararası arenada daha iyi yerler hakkıdır. Bunun için birlik ve beraberlik içinde memleketi kalkındırmak lazım. Benim iş ve özel hayatımda rehberim daima Atatürk olmuştur' diye konuştu.
Çekim ve röportaj çalışmaları 6 ay süren belgesel, Asım Kocabıyık'ın Afyon'un Tazlar Köyü'nde geçen çocukluğunu, sıfırdan var edip büyüttüğü şirketleriyle Türk ekonomisine katkılarını ve yıllar sonra köyüne yaptığı yatırımları anlatıyor.

BOYNER KATILMADI
GALA gecesine Borusan çalışanları ve Kocabıyık Ailesi'nin yanı sıra iş ve sanat dünyasından çok sayıda isim katıldı. Güler Sabancı, Türkan Sabancı, Başaran Ulusoy, Ali ve Ömer Koç, Şarık Tara, Nihat Gökyiğit, Faruk Eczacıbaşı ve Semra Özal bu isimler arasında yer alıyor. TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner ve yönetim kurulundan bazı isimler İspanya'da bulunduğu için geceye katılamadı.

KOCABIYIK ÇİFTİNE 'ROMEO VE JULİET'
BELGESELİN gala gösteriminin gerçekleştirildiği 21 Nisan, Asım Kocabıyık'ın yaş günü ve aynı zamanda 56. evlilik yıldönümü olması nedeni ile ayrı bir özel anlama sahipti. Belgesel için özel bir doğaçlama beste hazırlayan Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası, bu özel gecede ayrıca Asım Kocabıyık ve eşi Nurhan Kocabıyık'a atfen Çaykovski'nin Romeo ve Juliet isimli eserini seslendirdi.

10 bin resim, 1000 dakika görüntü
BELGESEL hakkında bilgi veren Nebil Özgentürk, geniş bir araştırma yapıldığını, sadece Kocabıyık Ailesi'nin ve Borusan'ın değil, gazetelerin de arşivlerinden yararlanıldığını söyledi. Belgeselde Kocabıyık'ın çocukluğunun yanı sıra İstanbul Erkek Lisesi ve İktisat Fakültesi'ndeki öğrencilik yıllarından, ticaret deneyimlerinden kesitler sunuluyor. Borusan'ın Türkiye'nin önde gelen sanayi grupları arasında yerini almasının yanı sıra kültür, sanat ve eğitime verilen kesintisiz desteğin öyküsü yer alıyor.

150 dakikalık belgesel için 10 bin resim tarandığını, bin dakikaya yakın görüntü çekildiğini anlatan Özgentürk, şöyle devam etti: Borusan'ın Kurucusu Asım Kocabıyık'ın 86 yıllık yaşamına sızdık. Örneğin, altı yaşına kadar yalın ayakla dolaştığı, yoksunluğu ve yokluğu yüz hanenin neredeyse doksanıyla eşit paylaştığı Afyon'un Tazlar Köyü'ne, 80 yıl sonra Borusan'ın özel uçağıyla gittik. Burada Türkiye'nin en önemli kırsal kalkınma projelerinden birinin gerçekleştirildiğini gördük. Dahası, köyde kiminle konuşulsa ya kendisi Borusan'dan emekli olmuştu ya da çocukları, torunları hala Borusan'da çalışıyordu. Anlatmaya çalıştığımız öyküyü özetleyen bir durum bu.

Belgeselde Türkiye ekonomisinin tarihinin de anlatıldığını belirten Özgentürk, 'Beşyol'da küçük bir atölyede başlayan girişim, 1960'larda Pendik'te kurulan ilk fabrika, Varlık Vergisi, karaborsa dönemini de anlattık' dedi.

Genel koordinatörlüğünü Berat Günçıkan ve Melda Davran'ın üstlendiği belgesel, Cüneyt Türel'in sesinden aktarıldı, müziklerini de Murat Evgin yaptı.
Akşam