Binaları depremden kurtaran sismik izolatör pahalı mı ve eski yapılara da uygulanır mı? Hemen bakın!
Yaşanan büyük deprem felaketinden sonra dikkatlerin yoğunlaştığı ve ‘mucize buluş’ olarak nitelenen sismik izolatörlerin fiyatı pahalı mı ve binaya sonradan eklenebiliyor mu? İşte yanıtı… Peki ‘mucize buluş’ olarak nitelenen sismik izolatör nasıl çalışıyor, bir zamandan sonra değiştirilmesi gerekiyor mu ve bakım ve onarımı nasıl yapılıyor ya da yapılıyor mu?
Yaşadığımız büyük felaket sonrası Türkiye genelinde hemen her vatandaş içinde yaşadığı binayla ilgili endişeler taşırken, gözlerin çevrildiği ‘sismik izolatör’ denilen uygulama da son günlerin en çok merak edilen konusu oldu.
Peki ‘mucize buluş’ olarak nitelenen sismik izolatör nasıl çalışıyor, bir zamandan sonra değiştirilmesi gerekiyor mu ve bakım ve onarımı nasıl yapılıyor ya da yapılıyor mu?
Türkiye’de deprem izolatörü üreten Teknolojik İzolatör Sistemleri (TİS) Genel Müdürü Uğurcan Özçamur işte tüm bu merak edilen soruların yanıtını TRT'den Sertaç Aksan’a verdi.
SİSMİK İZOLATÖR DENİLEN UYGULAMA NASIL ÇALIŞIYOR?
Özçamur, kamuoyunda deprem izolatörü ya da sismik izolatör olarak adlandırılan deprem yalıtım sisteminin aslında çok basit bir mantığa dayandığını söyledi.
Binanın temeliyle kendisi arasına bir takım özel cihazlar yerleştirdiklerini bildiren Özçamur, bu cihazların yapıyı temelinden tamamen ayıracak şekilde yani düşey taşıyıcı kolonların her birine 1 adet olacak şekilde uygulandığını ve cihazların yapının kendi ağırlığını taşıyıp, yatay yönde de oldukça esnek davranabildiğini söyledi.
Olası bir sarsıntı anında bu cihazların deprem hareketini kendi içerisinde karşılayarak, yapının bir nevi ‘deprem savunmasını’ yaptığını dile getiren Özçamur, aynı zamanda yalnızca kiriş, kolon gibi yapısal elemanların değil içerdeki tüm bileşenlerin de korunduğunu vurguladı.
“YERLİ ÜRETİME GEÇİLDİ”
Özçamur, dünya genelinde sismik izolatör üretebilen 12 - 13 firma bulunduğunu belirterek, “TİS’in yerli üretim hamlesinden sonra yabancı şirketler de, fiyatlarında yüzde 50-60 arasında indirim yaptı” diye konuştu.
Türkiye’de yerli üretime geçmeden önce de bu sistemin kullanıldığını hatırlatan Özçamur, “Ancak biz üretime geçip, maliyetleri düşürünce sistem daha ulaşılabilir bir teknoloji oldu ve kullanım sayısı da arttı” diye konuştu. .
“25 SANTİM HAREKETE RAĞMEN KİMSENİN BURNU DAHİ KANAMADI”
Yaşanan son deprem afeti sonrası sistemin görevini başarıyla yerine getirdiğinin görüldüğünü vurgulayan Özçamur, büyük yıkımların yaşandığı Malatya, Maraş, ve Hatay Dörtyol’daki yıkılmayan devlet hastaneleri örneğini vererek, “Verileri inceledik. Bazılarında 4-5 santimetre, bazılarında ise 25 santimetre hareket olmuş. Yani sistem, bu denli güçlü sarsıntılara rağmen üzerine düşeni yaptı ve kimsenin burnu dahi kanamadı” ifadelerini kullandı.
ESKİ YAPILARA DEPREM İZOLATÖRÜ KOYMAK MÜMKÜN MÜ?
Sistemin, eski binalara da kurulup kurulamayacağı sorusuna da yanıt veren Özçamur şunları söyledi:
“Eski yapıların bu sistemle güçlendirilmesi teoride mümkün. Fakat gerçekte uygulaması ise çok zor. Zira sistemin kurulması için ciddi mühendislik hesaplamaları gerekmekte. “Yani binada eğer var olan kusurlar, eksikler varsa, bunu sismik izolatör ile örtemezsiniz. Elbette şayet mecbur kalınırsa yapılır fakat beklediğiniz performansı elde edememe ihtimali bir hayli fazla.”