Binlerce vatandaşı ilgilendiriyor! Kıdem tazminatı hakkı geliyor!
Üniversite okuyan öğrencilerin istihdam edilmesine kolaylık sağlayacak, yeni çalışma modelleri ve teşvikleri de kapsayan yeni adımlar devreye giriyor. Sosyal güvenlik, izin, kıdem tazminatı gibi haklar güvence altına alınacak.
Gençlere iş imkanı yaratan sosyal güvenlik, izin, kıdem tazminatı gibi kısmi süreli çalışma hakları büyük ölçüde güvence altına alınıyor. Yeni çalışma modelleri ve teşvikler de dahil olmak üzere üniversite öğrencilerinin istihdamını kolaylaştıracak adımlar devreye giriyor. Resmi kayıtlara göre Türkiye'de kısmi çalışan sayısı 200 bini aşıyor. Geleceğin mesleklerinde yeni iş olanakları yaratılmasına katkı sağlayacak geçiş destekleri de yeni yıldan itibaren hayata geçecek.
Akşam Gazetesi'nde yer alan habere göre; yeni yıl öncesi Meclis'e sunulacak yasal düzenleme ile hafta tatili, yıllık ücretli izne hak kazanma süresi ve kıdem tazminatına hak kazanma süresi İş Kanununda açıkça belirtilecek. Yarı zamanlı çalışanlar talep üzerine eksik günlerini öderken, hem kamuda hem de özel sektörde projelerde iş bulmaları daha kolay olacak.
EMEKLİLİK PRİMLERİNİ DEVLET ÖDEYECEK
Tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçen çalışanlar için gelir vergisi muafiyeti de gündemde yer alıyor. Kısmi süreli çalışmaya geçişin ardından devletin kalan günlere eşit emekli maaşı ödemesi öngörülüyor. Yarı zamanlı çalışanlar, emeklilik katkı paylarını iki şekilde 30 gün içinde tamamlayabilirler.
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyerek veya borçlanarak yapılabilir. İsteğe bağlı sigortalı olarak 30 günlük eksik prim günlerini dolduranlar, işsizlik ödeneğinden yararlanmak isterlerse işsizlik sigortası için de prim yatırabilirler. Bu durumda günlük kazançlarının yüzde 3'ü oranında prim ödemek zorundadırlar.
Yasada 'kısmi süreli çalışma" olarak nitelendirilen part-time çalışmaya ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1-PART-TİME ÇALIŞMADA ÜCRETLER NASIL HESAPLANIYOR, YASAL KORUMA VAR MI?
İş Kanunu'na göre tam süreli sözleşmede haftalık çalışma süresi 45 saat olarak uygulanıyor. Kısmi süreli sözleşme de haftada 30 saat ve altındaki süreler için yapılıyor. Sigorta bildirimleri çalıştıkları saatlerin güne çevrilmesi sonucunda oluşan prim günleri esas alınarak yatırılır. Hesaplama her bir 7.5 saatlik çalışma 1 gün olarak kabul edilerek gün kesirleri tam gün alınarak gerçekleştiriliyor. Bu ayın sonunda yapılacak düzenlemeyle çalışanların hafta tatili, yıllık ücretli izni hak etme süresi ve kıdem tazminatına hak kazanma sürelerine ayrıntılar kanunda açık şekilde ortaya konulacak.
2-PART-TİME ÇALIŞANLAR EKSİK GÜNLERİN PRİMİNİ TAMAMLAYABİLİR Mİ?
Emeklilik için eksik prim gününü 30 güne tamamlamak çalışanın tercihine bırakılmış durumda. İsteğe bağlı ya da borçlanma yoluyla eksik prim günlerinin tamamlanması mümkün. İsteğe bağlı sigorta ve borçlanmada günlük asgari ücret ile bunun 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunuyor. Ayda 12 gün prim yatıran isteğe bağlı sigorta ile kalan 18 günün primini ödeyebilir. İsteyen eksik günlerini emekliliğe yakın bir tarihte borçlanabilir.
3-KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANIN SAAT ÜCRETİ TAM SÜRELİ ÇALIŞANA GÖRE FARKLI MIDIR?
Part-time çalışanlar ücret ve paraya ilişkin menfaatlerde tam süreli çalışanlarla farklı işleme tabi tutulamaz. Tam süreli çalışanlara göre çalışılan süreye orantılı olarak ödeme yapılması gerekiyor. Örneğin ayda 30 gün çalışan işçiye net 3 bin lira üzerinden günde 100 lira veriliyor, on gün çalışana da günlük 100 lira ödenmesi gerekiyor.
4- SİGORTA YAPILMASI ZORUNLU MU?
Kısmi süreli çalışanların da sigortalarının yapılması zorunluluğu bulunuyor. Sözleşmesi aylık ücret üzerinden yapıldıysa haftalık çalışma süresi dikkate alınmadan 30 günlük sigortalı bildirilir. Bu durumda ödenecek ücret de brüt asgari ücretin altında olamaz. Sözleşme saat ücreti üzerinden gerçekleştiyse bir ayda çalışılan süreler toplanır ve günlük 7.5 saat olan çalışma süresine bölünür. Hesaplanan gün sayısı üzerinden prim yatırılır. Bu hesaplamada 7.5 saatten az olan küsuratlar da 1 gün kabul ediliyor.
5- KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMİ ÖDEMESİ NASIL YAPILIYOR?
Bir ay içinde yirmi günden az çalışanın eksik güne ait sağlık sigortası primini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunuyor. Anne, baba, eş üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişilerin eksik günlerin sağlık primini yatırması gerekmiyor. Gelir testi ile ödeme gücü olmadığı belirlenenlerin prim yatırması gerekmiyor.
6- BU KAPSAMDA ÇALIŞIP İŞSİZ KALANLAR İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?
İsteğe bağlı sigorta ile eksik prim günlerini tamamlayanlar işsizlik sigortası primi de yatırabilir. Bu durumda işsizlik maaşından yararlanılabilir.
7- YILLIK İZİN UYGULAMASI TAM GÜN ÇALIŞANLARA GÖRE FARKLI MI?
Part-time çalışanların yıllık izni çalıştığı süreye göre belirleniyor. Ayda 10 gün çalışan bir yıllık sürenin sonunda 5 gün izin hakkı elde eder. Yasal düzenleme ile yıllık ücretli izni hak etme süresi de çalışan lehine düzenlenecek.
8- KIDEM TAZMİNATI KONUSUNDA NASIL BİR DÜZENLEME YAPILACAK?
İş Kanunu'na göre kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı işverene bağlı bir veya birden fazla işyerinde en az bir yıl çalışma zorunluluğu bulunuyor. Yıllık ücretli izne hak kazanmak için de aynı şekilde bir yıl çalışma koşulu aranıyor. Kıdem tazminatı ödenmesi konusunda kısmı süreli çalışanlar lehine esneklik sağlanacak.
9- ÇALIŞMA MEVZUATINDA YENİ İŞ MODELLERİNE GÖRE GÜNCELLEME SÖZ KONUSU OLACAK MI?
Türkiye, salgın döneminde yaygın şekilde kullanılan "kısmi süreli, evden, uzaktan, vardiyalı" çalışmanın ardından yeni nesil iş modelleri tanıştı. Bu iş modelleri de çalışma mevzuatına uyum sağlayacak şekilde revize ediliyor. Çalışanların hakları yasal olarak korumaya alınacak. Ücret ve çalışma koşulları net şekilde ortaya konulacak. Uzaktan çalışma modellerinde internet bağlantısı olan bir bilgisayar, yazıcı, cep telefonu verilmesi gibi tüm ayrıntılar sözleşmelerle netleştirilecek. Roller tanımlanacak, sorumluluklar net şekilde ortaya konulacak
10- GENÇLER KAMU KURUMLARINDA KISMİ SÜRELİ ÇALIŞABİLİR Mİ?
Salgınla mücadele sürecinde uzaktan, kısmi çalışmanın yaygınlaştığı kamu kurum ve kuruluşlarında da yeni istihdam modellerine ilişkin çalışma yapılıyor. Dönüşümlü iş paylaşımı, dağıtılmış işgücü modeli, ödünç iş ilişkisi, yıllık iş süreleri modeli gibi uygulamalar devreye girecek. Kamuda esnek çalışma yöntemleri uygulanırken, mali, sosyal hak, yardımlar gibi özlük haklar ise saklı kalacak.
Çalışan herkesi ilgilendiriyor! Kıdem tazminatında yeni tavan!