Bosna Hersek'teki Türk yatırımları ne durumda?

BİGMEV Başkanı Muzaffer Çilek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bosna Hersek ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkileri ve Bosna Hersek'teki yatırım potansiyeline değindi.

Türkiye ile Bosna Hersek'in iyi ilişkilere sahip iki dost ülke olduğunu söyleyen Çilek, bu iyi ilişkilerin daha da arttırılması ve Bosna Hersek'in Türk iş adamlarına sunduğu fırsatların daha iyi değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Çilek, BİGMEV'in de 2010 yılında bu çerçevede kurulduğunu aktararak, "Türkiye'de okumuş Boşnak gençler ve Bosna Hersek'te okumuş Türk gençlerle oluşturduğumuz, her iki ülke insanını da tanıyan bir ekiple iş dünyası arasında bir köprü, bir arayüz oluyoruz." diye konuştu.

Söz konusu ekibin, kuruluştan bugüne önemli tecrübeler edindiğine işaret eden Çilek, "Dolayısıyla Bosna Hersek'in hangi kantonunda, hangi bölgesinde ne gibi fırsatlar var, hangi sektörlerde nasıl teşvikler var, hangi projeler var çok iyi biliyorlar. Yaptıkları işlerden dolayı iyi de bir isim, intiba bıraktılar." dedi.

Çilek, bu olumlu intiba sayesinde BİGMEV'e her geçen gün daha fazla başvuru geldiğini, bu kapsamda Bosna Hersekli firmaların ve iş adamlarının da projelerini getirip Türk iş dünyasında projelerine ortak bulmak ya da Türkiye'den ithalat yapmak istediklerini anlattı.

Bosna Hersek ile ticaret yapmak, ülkede bir otel ya da restoran işletmek, arazi alıp hayvancılık ya da tarımla uğraşmak isteyen Türk iş adamlarının da BİGMEV'e başvurduğunu vurgulayan Çilek, "Zaten amaç buydu. Bunu hedeflemiştik. En önemli hedefimiz, Türk iş dünyasını yatırım için Bosna Hersek'e çekmekti. Hemen arkasından Bosna Hersekli üreticilerin ürünlerini Türk pazarına, Türk raflarına koymaktı. Hatta Türkiye üzerinden Türk firmalarıyla birlikte bölge ülkelerine dağıtım yapmaktı. Bu konuda da çalışmalar yapıyoruz." bilgilerini verdi.

"İki ülke arasında yapılacak çok iş var"

Çilek, BİGMEV'in bugüne kadar yaptığı faaliyetlerden söz etti, bu kapsamda iş gezileri düzenlediklerini, Bosna Hersekli iş adamlarını Türkiye'deki fuarlara götürdüklerini, onlara masadaki görüşmelerin hemen akabinde fabrikaları gezdirdiklerini dile getirdi.

Aynı şekilde Türk yatırımcıların Bosna Hersek'teki saha gezilerine de rehberlik yaptıklarını ve böylelikle birçok proje başlattıklarını söyleyen Çilek, "Birçok proje de devam ediyor. Tohumları ekildi, filizleri yeni yeni verildi, ekinleri önümüzdeki yıl alınacak. Tohumu ekilenlerden filiz veren, meyve veren oldu. Belki 5, 7, 10 yıl sonra meyve vereceklerin de tohumları ekilmiş oldu." değerlendirmesinde bulundu.

Çilek Mobilya kurucusu ve Üst Yöneticisi (CEO) de olan Muzaffer Çilek, birçok bölgede önemli işler yaptıklarını, bu kapsamda Bosna Hersekli onlarca firmanın Türk raflarına ürün sokmasına katkı verdiklerini, Türkiye'den ham madde ve makine almak isteyen birçok firmanın bu alımları yapmasına aracı olduklarını, İstanbul'da ofis açmak isteyen Bosna Hersekli firmaların ofis açmalarına, eleman bulmalarına, şirket kurmalarına yardımcı olduklarını anlattı.

Bosna Hersek genelinde Türk iş dünyasına sıcak bakıldığını belirten Çilek, "Şehrin binalarını, arazilerini, yerlerini 'Burasını kullanın, iş yapın, yeter ki 20, 50, 70 kişi çalıştırın' diyerek, sembolik rakamlarla veriyorlar." dedi.

Çilek, BİGMEV'in birçok Bosna Hersek ürününün Türkiye'ye ihracatına da aracı olduğuna dikkati çekerek, "Son zamanlarda un çok popüler. Türkiye, Bosna Hersek'in ununu çok kaliteli buluyor. Dört ayrı firmanın unu, Türk pazarında yer almaya başladı. Türkiye'deki bu unu görenler ve kalitesinin farkında olanlar çok memnunlar. Bosna Hersek'te kaliteli ve neredeyse organiğe yakın birçok ürün var. Meyve suyundan etine, sütüne, peynirine ve meyvesine kadar. İki ülke arasında yapılacak çok iş var. Burada bunun köprüsü olmaya devam ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Türk yatırımcılara çağrı

Çilek, Bosna Hersek'in her şeyiyle Türk yatırımcıya açık olduğunu vurgulayarak, "Biz bunu görüyor, şahit oluyoruz. Gittiğimiz her belediye, her kanton, her iş yeri sahibi Türk yatırımcıyı getirdiğimiz zaman, 'Siz nasıl isterseniz öyle yapalım' diyor. Çünkü Türklere güveniyorlar. 'Türkler girişimcidir, ticareti iyi biliyorlar ve cesaretliler, yönetim kabiliyetleri var' diyorlar." şeklinde konuştu.

Bosna Hersek'te özellikle ticaret yapma konusunda eksiklikler bulunduğunu aktaran Çilek, dolayısıyla Türk iş dünyasındaki tecrübeyle Bosna Herseklilerin birlikteliğinin sinerji oluşturması gerektiğinin altını çizdi.

Çilek, Bosna Hersek'teki yeni hükümetin istikrarlı bir şekilde çalıştığını, yabancı yatırımcılar Bosna Hersek'e geldiğinde birçok işini tek yerden halledebilmesi için merkez kurulmasına yönelik çalışmaların da sürdüğünü ifade etti.

"Bosna Hersek'te bürokrasi nedeniyle iş yapmak zor." söylemlerine katılmayan Çilek, şunları kaydetti:

"O konu açıldığında biz çok rahatlıkla şunu söylüyoruz. Biz bu pazarda 8 yıldır varız. 4 ayrı sektörde şirketlerimiz, bir de vakfımız var. Enerji, tarım, inşaat ve turizm alanlarında işlerimiz, şirketlerimiz var. Bunların kimisini 18 günde, kimisini 25-30 günde kurduk. Şirket kurmak çok kolay. Yetkili, lisan bilen arkadaşları da bulmak çok kolay. Biz ne şirket kurmada ne de personel bulmada hiçbir zorluk çekmedik. Yer ararken de uygun fiyatlara bulduk ve mutlu bir şekilde işler yapıyoruz. Bu zorluk konusunu biz hiç yaşamadık, siz de yaşamayacaksınız. Biz bu güvenceyi veriyoruz. 'Bosna'da işler zor, bürokrasi var' diye bir şey kesinlikle yok. Biz de rastlamadık, iş yapmasına sebep olduğumuz 50'den fazla firma da hiçbir zorlukla karşılaşmadı." 

Bosna Hersek'teki yatırımlarından memnun

Çilek, Bosna Hersek'te birden fazla alanda yatırımları bulunduğunu, Çilek Mobilya olarak Bosna Hersek'in yanı sıra Balkanlar'da Sırbistan, Makedonya, Yunanistan ve Bulgaristan'da da mağaza açtıklarını anımsattı.

Çilek Mobilya olarak dünyanın her yerinde mağazalar açarken, Bosna Hersek'te enerji sektöründeki fırsatları da değerlendirmek istediklerini söyleyen Çilek, bu kapsamda Bosna Hersek'te irili ufaklı barajlar inşa ettiklerini vurguladı.

Çilek, bu yatırımların dışında Bosna Hersekli iş ortaklarıyla tarım yapıp bu tarım ürünlerini lüks marketlere sattıklarını belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bunun dışında Arap ve Boşnak ortaklarla bir araya gelip inşaatlar yapıyoruz, yüzde 95, yüzde 100 oranında hepsi müşteri buluyor. Karlı da geçirdik ilk 3 yılı. İnşaat sektöründen de çok memnunuz. Turizm konusunda da çalışmalarımız var. Turizmde hızlı yükselen bir trend Bosna Hersek, dünyanın birçok yerinden Şili'den, Brezilya'dan, Japonya'dan, Çin'den birçok misafir alıyor ve bunlar da ülkenin gelişmesine sebep oluyor. Biz de turizm sektöründe faaliyet göstermeye başladık. Bunun yanı sıra bir de Mostar'da bir Türk hamamı müzesi açtık. Bosna Hersek'te fırsat çok, değerlendirmeye çalışıyoruz."

AA