Bosna'da 11 milyar euroluk proje yatırımcısını bekliyor!

Balkanlarda, Türkiye ile tarihsel ve kültürel bağları en güçlü ülkelerden birisi olan Bosna Hersek, Türkiye'den yaünm çekmek istiyor. Ülkede toplam değeri 11 milyar euro olan, büyüklü küçüklü 150 proje yatırımcısını bekliyor. Bosna Hersek ile İlişkileri Geliştirme Merkezi (BİGMEV) Yönetim Kurulu Başkanı Muzaffer Çilek, projelerin farklı sektörlerde olduğunu belirterek, Türk yatırımcıları Bosna Hersek'teki fırsatları değerlendirmeye davet etti.

Geçtiğimiz yıl Bosna Hersek Fahri Konsolosu olan Çilek, Bosna'da yatırım ve ticaret an-lamında potansiyelin çok geniş olduğunu söy-ledi. Türk yaûnmcılarımn dünyanın her yerine gitmesine karşın, Bosna Hersek'e fazla ilgi göstermediklerini belirten Çilek, "Bosna Hersek, uzakta, küçük bir ülke değil. Türkiye'ye 1.5 saat uzaklıkta. Ayrıca küçük bir ülke de değil. Coğrafi olarak, Marmara bölgesinden daha büyük toprak parçası var. Dolayısıyla 4 milyonluk nüfusuyla geniş coğrafyasında oldukça fazla fırsat var. Başta enerji olmak üzere, orman, altyapı, tarım konusunda fırsatlar var. Ülkenin yandan fazlası orman. Altyapı ve inşaat konusunda ülke yeniden yapılanıyor. Bunların yanı sıra tanm ve hayvancılığa, özellikle organik tanma çok elverişli arazileri var" şeklinde konuştu.

Ülkede eğitim, enerji, bankacılık ve turizm sektöründe de nrsadar bulunduğunu anlatan Çilek, şöyle devam etti: "1984'teki kış olimpiyattan Bosna Hersek'te yapildı. Bu te-sisler yenilendi. Ülkede turizmin her dalı var. Kaphca, avcılık, doğa sporlan açısından zenginlikler ülkesi."

Çilek, Bosna Hersek'te bu sektörleri kapsayan yüzlerce proje olduğunu söyledi. Projeler için devletin özel eğitim verdiğini, hepsini aynı formatta, uluslararası yatınmcılann anlayacağı bir şekilde hazırlandığını belirten Çilek, "Hazırlanan projelerde ne kadarhk yatırım gerektiği, ne kadar sürede kendisini amorti edeceği bilgileri de yer alıyor. Farklı sektörlerde, euroya bir alabalık tesisi de var, 50 milyon euro değerinde bir alışveriş merkezi projesi, 80 milyon euroluk baraj projesi de var. Toplam 11 milyar euro değerinde 10 sektörde 150 proje bulunuyor, şu anda hazır, yatınmcısını bekliyor" dedi.

Yatınmcılar Bosna Hersek'i unutmuş
Geçen yılda buna benzer 100 proje yapıldığını, bunlann bir kısmının hayata geçtiğini anlatan Çilek, geçtiğimiz nisan ayında yapılan Saraybosna İş Forumu'nda da 11 milyar euroluk projelerin açıklandığını söyledi. Bosna Hersek'in savaştan sonra yatınmlannı yabancılara açtığını anlatan Çilek, şöyle devam etti: "Bosna Hersek'in yabancı yatınmcılar sıralamasında ilk sırada Sırbistan yer alıyor. Sırasıyla Hırvatistan, Slovenya, Avusturya, Almanya ve Arap ülkeleri geliyor. Malezya, Hindistan'da ilk 10'un içinde. Türkiye ise 10'uncu sırada. Her yere giden Türk yatınmcılar, Bosna Hersek'i unutmuş, gitmemiş. BİGMEV de bu amaçla iki ülkenin girişimcilerini birleştirmek istiyor."

Gümrük Vergisi ve vize yok
Her ülkenin kendine özgü kuralları bu-lunduğunu, bir ülkede iş yapmak ne kadar zorsa, o kadar da karlı olduğunu anlatan Çilek, Bosna Hersek'te iş yapmanın karlı olduğunu söyledi. Zorluklan yenmek için BİGMEVin arayüz olduğunu ifade eden Çilek, "Çünkü Bosna Hersek federasyon. 10 tane kantonu var. Vakfımız hangi sektörde, hangi kantonda, hangi projeyi yapmak gerektiğini araştırıyor ve yatırımcılara sunuyor. Türk işadamlan, bölge insanıyla kazan-kazan çerçevesinde gösterilebiliyor, Balkan ülkeleriyle iş yapma şansı artıyor. Zaten ülkede kurumlar vergisi yüzde 10, gümrük vergisi ve vize yok. Bazı kantonlar ya-bancı yatırımcı çekmek için 5 yıllık vergi muafiyeti koyuyor, yer tahsis ediyor. Ayrıca devletin sağladığı teşvikler de var. Türkiye ile serbest ticaret anlaşması var. Ayrıca Çin, Rusya, Kanada ve Japonya ile özel anlaşması var" şeklinde konuştu.

Toprak fiyatı neredeyse bedava
Çilek, Arapların ve Malezyalıların Bosna Hersek'te ihtiyaçlanndan fazla toprak aldıklarını belirterek, ülkede tarım ve hay-vancılık için çok verimli araziler olduğunu, fiyatlannın da 'bedava' düzeyinde olduğunu söyledi. Çilek, "Türkiye'de bugün metrekare toprak fiyatı ortalama 1 lira ise Avrupa Birliği'nde 4 lira. Türkiye, Avrupa Birliği'ne girdiğinde toprak fiyatı iki katına çıkacak. Bosna Hersek'te topraklar ise Türkiye'nin 8'de, 10'da biri fiyatına. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne ne zaman gireceği belli değil ama Bosna Hersek birkaç yıl içinde girecek. Böylece toprak fiyatlarında 1 koy, 20 kazan pozisyonu var. Bunu bilen Araplar ve Malezyalılar ihtiyaçtan fazla arazi alıyor. İleride alışveriş merkezi, organik tanm, hayvancılık konusunda yatınm yapmak için şimdiden alım yapıyorlar. Geleceğe yatınm yapıyorlar ama gelecek 20 yıl sonrası için değil, gelecek 3-5 yıl sonrası için. Bunu Türk işadamlarma duyurmamız lazım. Bosna Hersek, dışarıya açılıyor. Bu fırsatı kaçırmamamız lazım. İşa-damlan geç kalmadan bu ülkeye gelmeli. Deterjan fabrikası, oteller, karayollan, tüneller, altyapı, eğitim, bankacılık gibi birçok sektörde ülkenin yatırımına ihtiyacı var" dedi.

Dünya/Yurdagül Uygun