Çalık Grubu nasıl 750 milyon dolarlık kredi kullandı?

Çalık Grubu'nun Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'ndan (TMSF) aldığı Sabah-ATV için kamu bankalarından kullandığı 750 milyon dolarlık kredinin, 'teminat değerinin 9 kat fazla gösterilerek' alındığı ortaya çıktı. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nun (YDK) raporunda kredinin tüm ayrıntıları gözler önüne serilirken, Çalık'ın bu krediyi nasıl ve hangi koşullarda aldığı da ortaya çıktı.

Raporda, kredi için teminat gösterilen 7 gayrimenkulün 102.7 milyon liralık ekspertiz değerinin, 975 milyon lira olarak ipotek edildiği görüldü. Ayrıca ortakların koyacağı 450 milyon dolara karşın, kredinin geri ödemesinde 51.5 milyon lira açık olduğu ortaya çıktı.

YDK'nın 29 Ocak 2009 tarihinde tamamladığı Halk Bankası'nın 2007 yılı raporuna ilk olarak Habertürk Gazetesi yer verdi. Daha önce kamuoyuna açıklanmayan pek çok detayın yer aldığı raporda, krediye ilişkin şu bilgiler yer aldı:

51.5 milyon liralık açık hesaplandı

22 Nisan 2008'de Vakıfbank ve Halk Bankası'nın 750 milyon dolar kredi kullandırdığı Sabah-ATV için ortaklar 450 milyon dolar sermaye katkısı yaptı öngörüsüyle hareket edildi. Buna karşın, 3 yılı ödemesiz 10 yıl vadeli, Libor+4.85 faizli bu kredinin nakit akım ve projeksiyon çalışmasında bir açık olacağı hesaplandı. Nakit akım tablosu ve faiz, amortisman ve vergi öncesi kár gelirleri ile yatırım harcamaları ve alınan kredinin faiz ve geri ödemeleri karşılaştırıldığı projeksiyonda, 2012 ile 2015 yılları arasında toplam 51.5 milyon dolarlık bir açık olacağı belirlendi. Raporda bunun ortakların katkıları ile karşılanması gerektiği vurgulandı.

Ekspertiz değerinin 9.5 katı ipotek

Gayrimenkullerin ekspertiz değerine göre, çok yüksek değerle ipotek altına alındığı belirlendi. Rapora göre, krediye teminat olarak Ağustos 2007'de özel bir değerlendirme firmasınca hazırlanan ekspertiz raporunda teminat olarak gösterilen 7 adet gayrimenkul için 102.7 milyon lira değer tespit edildi. Ancak bu 7 gayrimenkul üzerine 975 milyon lira tutarında birinci derece ipotek konuldu. Raporda üzerine ipotek konulan gayrimenkullerin Sabah-ATV'ye ait olduğu ve 'ekspertiz değerlerine göre çok yüksek değerle ipotek altına alınmış olduğu' vurgulandı.

Şu ana kadar sadece 15 milyon dolar ödendi

YDK raporuna göre, Sabah-ATV'yi satın alan Turkuvaz Radyo Televizyon Gazetecilik Yayıncılık A.Ş.'ye kullandırılan kredi, 6 ayda bir faiz ödemesi koşuluyla kullandırıldı. Kredinin ana para ödemeleri ise 22 Nisan 2011'de başlayacak ve 6 aylık ödemeler halinde yapılacak. Anapara ödemesi olarak taksit dönemlerinde 2 bankaya 25'er milyon dolar ödenecek. Bu arada toplam 1.1 milyar dolara satın alınan Sabah-ATV bedelinin, 350 milyon doları da Katarlı Al Wasaeel International Media Co.'dan temin edildi. Vakıfbank ve Halkbank'tan alınan kredi için ilk devre faizi olarak şu ana kadar sadece 22 Ekim 2008'de 15 milyon 11 bin 523 dolar faiz ödemesi yapıldı. Kredinin ikinci faiz ödemesi ise 22 Nisan 2009'da yapılacak.

Grubun ekonomik ve mali durumu yakından izlenmeli

VAKIFBANK ve Halkbank yöneticileri krediyi "proje kredisi" olarak adlandırmalarına rağmen, YDK bunun bir proje kredisi olarak nitelenmesinin mümkün bulunmadığını bildirdi. Raporda kredi, bankacılık mevzuatında bankaların yönetim kurullarına tanınan serbestlik içinde kullandırılan orta ve uzun vadeli döviz kredisi olarak nitelendirildi. Raporun konuyla ilgili son bölümünde, toplam 10 yıl vadeli olan kredi için 'vade uzunluğuna' dikkat çekilerek, şu önerilerde bulunuldu:

Firmanın durumunun yakından izlenerek, gelişmelere göre maddi teminatların güçlendirilmesi için gereken çabanın gösterilmesi.

Firmanın dahil olduğu grubun hakim ortağının müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla imzasının alınması dolayısıyla, grubun diğer faaliyet alanlarında faaliyet gösteren firmaların ekonomik ve mali durumlarının yakından izlenmesi.

Marka ve haklar için de çok yüksek değer biçildi

İŞLETME rehnine konu edilen varlıklara da çok yüksek değer biçildiği vurgulanan raporda, "214,3 milyon lirası makine teçhizat ve 29.5 milyon lirası demirbaşlar olmak üzere 243.8 milyon lira menkul değerler yanında, bunlarla birlikte lisans, marka ve haklar yine çok yüksek değerle ticari işletme rehnine konu edilmiştir" denildi. Raporda, teminat olarak alınan hisse rehinleri, gayrimenkul ipoteği ve ticari işletme rehninin tümüyle devralınan Sabah-ATV'den ibaret olduğuna dikkat çekildi.

Kefalet imzasının gücü tartışmaya açık

KREDİ sözleşmesine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak Ahmet Çalık imza attı. Genel olarak çok temkinli bir dil kullanıldığı gözlenen YDK raporunda Çalık'ın müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak attığı imza da değerlendirildi. Çalık'ın hiç ismi geçmeden 'hakim ortak' olarak adlandırılan kefilin, grubun diğer şirketlerinde genellikle küçük paylarla hisseleri bulunduğu kaydedilen raporda, şu görüşe yer verildi: "Kredi sözleşmesini kefil olarak imzalayan hakim ortağın, diğer şirketlerdeki sermaye paylarının nakde dönüştürülebilmesi uygulamada mümkün olmadığından, şirketlerdeki paylarının mevcudiyeti, teminat olarak imzasını kuvvetlendiren bir unsur gibi görülmemelidir. Hakim ortağın, serbest mal varlığını gösteren araştırmaya yer verilmediğinden, kefalet imzasının gücü tartışmaya açıktır."
Hürriyet