Çandarlı Limanı ihalesinin yeniden düzenlenmesi talep edildi!

Yap-işlet-devret modeliyle 4 yılı yapım olmak üzere 41 yıllığına kiralanacak liman için Türkiye'nin önde gelen grupları Sabancı, Arkas, Limak, Akfen, MNG ve Yıldırım dosya aldı. Ancak ihaleye teklif veren olmadı.

Yapımı tamamlandığında dünyanın 10 büyük konteyner limanı arasına girecek olan Kuzey Ege Çandarlı Limanı'nda ihale şoku yaşanıyor. Yap-işlet-devret modeliyle 4 yılı yapım olmak üzere 41 yıllığına kiralanacak liman için Türkiye'nin önde gelen grupları Sabancı, Arkas, Limak, Akfen, MNG ve Yıldırım dosya aldı. Ancak ihaleye teklif veren olmadı. 

"Transit yükler özendirilsin"

Denizcilik sektörü, Kuzey Ege Çandarlı Limanı'nın Türkiye'nin 2023 hedefleri için önemli olduğunu belirterek, limanın yeni bir ihale şartnamesi düzenlenerek 2014 yılında yeniden ihaleye çıkarılmasını istiyor. Denizciler, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'ndan yeni şartnamenin ihaleye daha çok teklif gelecek şekilde oluşturulmasını bekliyor. Denizciler liman bağlantı yollarının devlet tarafından üstlenilmesi, ihalenin uluslararası ölçekte daha fazla tanıtılması, transit yüklere avantaj sağlanması ve ilk 4 yılda taahhüt edilen 4 milyon TEU yük miktarının aşağıya çekilmesi gerektiğini ifade ediyor. 

Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Yusuf Öztürk, Kuzey Ege Çandarlı Limanı'nın büyük bir proje olduğunu belirterek, bu tür projelerde arz-talep dengesinin çok önemli olduğunu söyledi. Şu an bölgede çok fazla gemi ve yük trafiğinin söz konusu olmadığına dikkat çeken Öztürk, bölgedeki çalışan diğer limanların da Çandarlı'ya talebi düşürdüğünü ifade etti. İntermodal taşımacılığın gelişmemesinin, limanın kara ve demiryolu bağlantılarının yetersiz olmasının sıkıntıların başında olduğunu dile getiren Öztürk, "Bu liman 2023 için hazırlandı. Türkiye'nin 7 milyon 200 bin TEU olan konteyner elleçleme kapasitesini ilk etapta yüzde 65 oranında artıracak. Ancak Çandarlı'nın başlangıç yük kapasitesi 70-80 bin TEU. Bu nedenle devlet transit aktarmaları özendirmeli. 1926'dan beri yürürlükte olan Kabotaj Kanunu önemli bir problem. Pire Limanı'nı önemli kılan transit yükleri çekebilmesi" dedi. 

"Cazibe artırılmalı"

Deniz Ticaret Odası İzmir Şube Meclis Başkanı Geza Dologh, ihale şartnamesine limanın cazibesini artıracak unsurlar katılması gerektiğini söyledi. Dologh, "Yoksa dünyada çok büyük para yok. Dolayısıyla cazip projeler yaratmak lazım. Senin için önemli de dünya için ne kadar önemli? Dikkat etmek lazım, ince eleyip sık dokumak lazım" şeklinde konuştu.

Daha çok katılımcı olmalı

Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Danışmanı Dr. Ersel Zafer Oral, projenin arkasında hazır yük desteği olmadığı için çok pahalı olduğuna dikkat çekerek, bu nedenle projenin finansmanının yatırımcılara cazip gelmediğini söyledi. 

İhale için İngilizce şartnamenin hazırlanmadığını, ihalenin uluslararası ölçekte tanıtılmadığını belirten Oral, "4 yıl içinde 4 milyon TEU kapasiteye ulaşmak, limanın projeksiyonuna uymuyor. Bu hedef ciddi ekipman-makine yatırımı gerektiriyor. Bağlantı ve demiryollarının, ihaleyi alacak kişiye bırakılması doğru değil. Bunu devlet yapmalı. Güllük Limanı'nda bu sıkıntıyı yaşadık" dedi. İhaleye katılacaklar için 200 milyon liralık liman inşaatı, 250 milyon lira ciro şartı konduğunu hatırlatan Oral, bu şartların ihaleye girecek kuruluş sayısını sınırladığını vurguladı. Oral, "Katılımcı sayısı 6'da kaldı. Standartlar çok yüksek. Bunlar düşürülmeli" diye konuştu. Bugüne kadar zarar eden liman olmadığını kaydeden Oral, limanın belirli ölçeğe göre planlanıp, yatırımların ona göre yapılması gerektiğini söyledi.

Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Murat Yılmazel, Türkiye'nin jeostratejik konumu açısından Çandarlı Limanı'nın çok önemli bir ana liman olacağına dikkat çekti. Yılmazel, "Marmara artık yükü kaldıramıyor. Maliyetler yüksek. Ege'deki her kıyı tesisi çok değerli. Devlet ihale tekniğini gözden geçirmeli" dedi. 

Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Meclis Başkan Yardımcısı Bülent Çakın, projenin fizibil olmadığını savundu. Çakın, "Ancak sonuçta Ege'ye yatırımdır. Karşı çıkmamak lazım. İlk başta 30-40 bin TEU olan yük elleçleme kapasitesi sonra 100 bin TEU'ya çıkar. Bir iki yılda 3-4 milyon TEU'ya ulaşmak çok zor. Limanın karayolu ve demiryolu bağlantılarının nasıl yapılacağı açıklığa kavuşturulması gerekiyor" diye konuştu.

Yeni Asır