çılgın projeler, Bakan yetkisiyle başlayabilecek!

Seçimden bir gün önce Resmi Gazete 'de yayımlanan karar ile yatırımlarda Yüksek Planlama Kurulu devre dışı bırakıldı. Galataport ve 3. köprü projeleri gibi planlanmış büyük projeler ve seçim sürecinde de sözü verilen Kanal İstanbul gibi çılgın projeler, Bakan yetkisiyle start alabilecek. Karar ile YPK ve Bakanlar Kurulu 'ndaki yetkiler ilgili bakana devredilirken yatırımcıya da talep garantisi veriliyor

Hükümetin seçim öncesi yasalaştırdığı Torba Kanun 'a son dakikada eklediği ve Meclis görüşmelerinde de büyük tartışma yaratan YİD projelerine ilişkin düzenlemeyle ilgili Bakanlar Kurulu kararı çıktı. 12 Haziran seçimlerine 1 gün kala Mükerrer Resmi Gazete 'de yayımlanan karar, yürürlüğe girdi. Kararla hükümetin bir türlü çözemediği Galataport projesi ile bu yıl yapımı planlanan 3. köprü projeleri başta olmak üzere çok büyük projelerin startı verilebilecek.

Ayrıca büyük çoğunluğu Ulaştırma Bakanlığı 'na ait 76 projeye, ilgili bakanın yetkisiyle başlanabilecek. Hükümetin seçim sürecinde İstanbul,  Ankara  ve  İzmir  için açıkladığı ‘çılgın projeler ' için de bu karar elini rahatlatacak.

Söz konusu düzenlemede özellikle, YİD modeliyle hastaneler, otoyollar, yat limanları, havaalanları ve gümrük kapıları başta olmak üzere büyük projeler Yüksek Planlama Kurulu karar süreçlerine takılmayacak. Birçok yetki o projeyle ilgili kurumun bağlı olduğu Bakan 'a devredilecek. Üstelik projeyi gerçekleştirecek yatırımcılara belli bir kazancı sağlamaları konusunda devlet tarafından kolaylıkla talep garantisi verilebilecek.

Kazanç garantisi var

Bu kapsamda projeyi gerçekleştirecek yatırımcıya, örneğin “3. köprüyü sen yap. Günde 600 bin araç geçişini sana garanti ediyorum. Geçiş sayısı bunun altında kalırsa kazancını ben tamamlarım ” şeklinde açıklanabilecek ‘talep garantisi ' verilmesi de kolaylaşıyor. Bu düzenlemenin yasalaşmasının ardından ilgili Bakanlar Kurulu kararı bekleniyordu. Dün de bu karar yayınlanarak yürürlüğe girmiş oldu.

Bakanlar Kurulu kararına konu olan yasa değişikliği Torba Kanun 'a eklenen bir maddeyle yapılmış, tartışma yaratan maddeyle ilgili CHP Anayasa Mahkemesi 'ne başvurmuştu. Düzenlemenin Meclis görüşmelerinde Bakan Ali Babacan, düzenlemeyi “bu maddenin yasalaşmasıyla ilk etapta 45 milyar dolar değerinde 76 ayrı proje hayata geçecek ” diyerek savunmuştu.

Yetki bakanın olacak

Meclis 'te YİD sisteminde yapılacak bu değişikliğin devletin gelecekteki gelirlerini kaybetmesine yol açacağı tartışmaları yaşanırken, Bakan Babacan bu eleştirilere de şöyle cevap vermişti: “Kamu bütçesine yük getirmeden ihtiyaç duyduğumuz yatırımların YİD yoluyla yapılmasını sağlıyoruz. Bu yolla hem büyümeyi hızlandırıyoruz, hem de kamu borcunu artırmadan özel sektör eliyle yatırım yapıyoruz. Bu düzenlemeyle YİD yatırımları hızlanacak, özel sektör bu projelere girmek için daha fazla istekli olacak. Başta Ulaştırma Bakanlığı olmak üzere birçok kurumun elindeki projeler hızlanacak.

Ulaştırma en çılgını olacak

çılgınlıkta sınır tanımayan projeler arasında Ulaştırma Bakanlığı, kararla eli en rahatlayacak bakanlık olacak. Yeni kabinede şayet tekrar görev alırsa Binali Yıldırım da yaklaşık 45 milyar dolarlık 76 ayrı projede tek yetkili olarak söz sahibi olacak.

İlk etapta 45 milyar dolarlık 76 proje açılacak

Daha ilk adımda 45 milyar dolarlık 76 proje için planlanan düzenleme hükümetin “çılgın projeleri ” için de süreci kolaylaştırıyor. Buna göre hükümet İstanbul 'a ikinci Boğaz projesinden, 3. Boğazköprüsü projesine, İzmir ve Diyarbakır için açıklanan yol, tünel, vb. diğer çılgın projelere kadar tümünde Hükümeti Yüksek Planlama Kurulu sürecine takılmadan yol alabilmesine zemin hazırlayacak.

Söz konusu karar şu yatırım ve hizmetleri kapsıyor:

“Köprü, tünel, baraj, sulama, içme ve kullanma suyu, arıtma tesisi, kanalizasyon, haberleşme, elektrik üretimi, iletim, dağıtımı ve ticareti, maden ve işletmeleri, fabrika ve benzeri tesisler, çevre kirliliğini önleyici yatırımlar ile bu kapsamda atık toplama-ayırma, geri kazanım, geri dönüşüm, yakma ve bertaraf tesisleri, otoyol, trafiği yoğun karayolu, demiryolu, gar kompleksi, lojistik merkezi, yeraltı ve yerüstü otoparkı ve sivil kullanıma yönelik deniz ve hava alanları ve limanları ile bu kapsamda havalimanları ve havalanları bünyesindeki yolcu ve yük taşımaya yönelik terminaller ve mütemmimleri, yük veya yolcu ve yat limanları ile kompleksleri, sınır kapıları, özel kanunu olanlar hariç milli park, tabiat parkı, tabiatı koruma alanı ve yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında planlarda öngörülen yapı ve tesisleri, toptancı halleri ve benzeri yatırım ve hizmetler. ”

Gülümhan GÜLTEN / VATAN