Depremde Avrupa Yakası'ndaki su hatları daha çok hasar görecek!

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız’ın hazırladığı “İstanbul’da Depremde Su Temini ve Çevre Sağlığı” başlıklı raporda olası İstanbul depreminde Büyükçekmece, Beylikdüzü, Esenyurt, Bayrampaşa, Zeytinburnu ve Fatih’te diğer ilçelere göre daha yoğun olan içme suyu dağıtım hatlarının büyük hasara uğrama riski bulunduğu belirtildi. Deprem sonrasında boru hatlarında oluşacak olan hasarın daha çok Avrupa yakasındaki şebekede yoğunlaşması beklendiği belirtilen raporda, içme suyu ve kanalizasyon şebekesinde beklenen hasarın farklı deprem senaryolarına göre değiştiği belirtildi.

Cumhuriyet'ten İlayda Kaya'nın haberine göre, 2019 yılı itibarıyla İstanbul’da 21 içme suyu arıtma tesisi, 124 adet su deposu olmak üzere toplam 19 bin 146 km su şebekesi hattının mevcut olduğuna dikkat çekilen raporda, İstanbul’da özellikle başta nüfus yoğunluğu fazla olan bölgelerdekiler olmak üzere su depolarının yaklaşık yarısından fazlasının depremden çeşitli seviyelerde etkileneceği kaydedildi. Raporda Büyükçekmece, Beylikdüzü, Esenyurt, Bayrampaşa, Zeytinburnu ve Fatih’te diğer ilçelere göre daha yoğun olan içme suyu dağıtım hatlarının ise depremde daha büyük hasara uğrama riski bulunduğuna dikkat çekildi. Küçükçekmece Gölü çevresi ve Büyükçekmece Barajı’nın da depremde en büyük sismik hareketliliğin beklendiği bölgede yer aldığına değinilen raporda,

“İstanbul’un 3.’üncü büyük içme suyu arıtma tesisi olan Büyükçekmece Arıtma Tesisi de bu bölgede Büyükçekmece Baraj Gölü kıyısında bulunmaktadır. Bu barajın ve hemen yanında yer alan içme suyu arıtma tesisinin depremde hasar görmemesi ve işletmeye devam edebilmesi çok büyük önem taşımaktadır. Çünkü bu baraj ve arıtma tesisi, depremde en fazla zarar göreceği tahmin edilen bölgenin içme suyunu temin edebilecek çok önemli yapılar olacaktır. Arıtma tesisinin suyu, boru hattı olmadan doğrudan baraj gölünden alması da boru hattı hasarı riskini de ortadan kaldırmaktadır” ifadelerine yer verildi.

‘Baraj kontrol edilmeli’

Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy’un açıklamaları ve ODTÜ’den Doç. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner tarafından 2007 yılında hazırlanan çalışmaya da yer verilen raporda, “Normal şartlar altında Kuzey Anadolu Fayı yanal hareket eden bir fay. Dolayısıyla yanal hareket eden bir fayda tsunami olmaz. Fakat Marmara Denizi içerisinde 3 tane bin metreyi aşan çukur var. Bu çukurların yamaçlarında çamurlar var. Eğer deprem bu çamurları silkelerse büyük denizaltı heyelanları oluşabilir. Marmara Denizi’nde, tsunami üretebilecek bir depremden sonra, zayıf da olsa bir risk vardır. Tsunaminin Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen ve dalga boyu 30 metreyi geçen tsunamiler gibi olmayacağı görünmektedir” denildi.

"Acil plan uygulanmalı"

Raporun sonuç ve öneriler bölümünde ise şu ifadelere yer verildi:

-İstanbul İçme suyu ve Kanalizasyon Master Planı çalışmaları öncelikle depremden daha fazla etkilenecek olan ilçelere yönlendirilmelidir.

-İstanbul’da ikamet eden tüm mühendis, mimar ve diğer meslek mensuplarına, meslek odalarına gönüllülük teklifi götürülmeli.

-Eğitimlerde ve deprem tatbikatlarında su temini, hijyen ve çevre sağlığı konuların programa alınmalı.

-Depremde görev alabilecek STK’lerinin kayıt altına alınması ve deprem bölgesi dışından gelecek olan STK’lere çağrı çıkarılması, gönüllü olanların uzmanlık alanlarına göre bir koordinasyon birimi oluşturulmalı.

-İstanbul genelinde İSKİ’nin envanterindeki yaklaşık 140 kuyunun dışındaki tüm yeraltı suyu kuyularının kayıt altına alınarak sürekli su analizleri yapılması.

-Deprem sonrası yangınların söndürülmesinde deniz suyundan yararlanılması için altyapı oluşturulmalı. Toplanma bölgelerinin ilave su ihtiyacını karşılayabilmek üzere dayanıklı su depoları ve dağıtım merkezleri inşa edilmeli.

-Büyükçekmece Barajı’nın ve baraj gölü kıyısındaki içme suyu arıtma tesisinin depreme dayanıklılık analizlerinin tekrar yapılması.

-Büyükçekmece Gölü çevresinde yüksek kotlara depreme dayanıklı su depolama ve dağıtım merkezleri ve arıtma tesisinde arıtılacak olan içme suyunun bu depolara basılması ve dağıtımı için su şebekesi yapılmalı.

İstanbul’un hangi ilçelerinde deprem tehlikesi daha yüksek, hangilerinde daha düşük?