DHMİ'nin havaalanı yatırımları rötara takılmadı

Büyüyen yolcu ve hava trafiğinin yarattığı rötarları dikkate alan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Türkiye'nin dört tarafındaki havaalanlarında yatırım ve yenilik çalışması başlattı. Kendi işletmesinde bulunan havaalanlarının alt ve üst yapı ihtiyaçlarına yönelik olarak 2009'da 435 milyon TL'lik harcama gerçekleştiren DHMİ bu yıl 350 milyon TL'lık yatırımla projelerine devam edecek.

Özellikle İstanbul'da 'rötar' kaynaklı şikayetlerin sayısı giderek artıyor. Ancak, havacılık sektörü adeta altın yıllarını yaşıyor. Geçen yıl dünya yolcu trafiğinde yüzde 3.1'lik bir düşüş görüldü. Avrupa'da ise bu düşüş yüzde 3 oldu. Buna karşılık Türkiye ise hızla büyümeye devam ediyor. 2009 sonunda, havalimanı ve havaalanlarımızda yaklaşık 86 milyon yolcu hizmet aldı. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 7.4'lük büyüme demek. Aynı dönemde uçak trafiği ise yüzde 5.7 artışla 1 milyonu aştı. Sektörün 2010 beklentisi ise yolcu sayısında yüzde 10, uçak trafiğinde yüzde 7 artış.

Yatırımda zirve yaptı
Sektörün rekabete açılıp, yeni oyuncuların pazara girmesi kadar, bu uçuşların gerçekleşmesini sağlayacak alt ve üst yapı yatırımları da önemli. İşte burada Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) son yıllardaki yatırımları devreye giriyor.

Geçen yıl DHMİ yatırımlarının adeta zirve yaptığı yıl oldu. DHMİ, kendi işletmesinde bulunan havaalanlarının alt ve üst yapı ihtiyaçlarına yönelik olarak 435 milyon TL'lik harcama gerçekleştirdi. Aynı şekilde DHMİ'nin taraf olduğu kamu-özel işbirliği projeleri kapsamında sektöre kazandırılan yatırımın fiili tutarı ise 450 milyon TL oldu.

DHMİ Genel Müdürü Orhan Birdal, "DHMİ gerek kendi öz kaynakları gerekse taraf olduğu kira sözleşmeleri kapsamında kamu kaynağı kullanılmaksızın toplam 885 milyon TL'lik fiili yatırım harcamasını havacılık sektörüne kazandırdı. Bu rakam, havaalanlarımızı kullanan uçak ve yolcuların konforuna yönelik atılmış çok ciddi katkıdır" diyor.

Birdal, DHMİ Genel Müdürlüğüne 2010 yılı içinse 350 milyon TL yatırım ödeneğinin tahsis edildiğini, bu ödenekle önceki yıllardan devam eden işlerle birlikte, 2010 yılı için planlanan yatırımların gerçekleşeceğini söylüyor.

Peki, son dönemde DHMİ hangi yatırımları gerçekleştiriyor? Öncelikle havaalanlarının yolcu kapasitesini artırmaya yönelik terminal yatırımları devam ediyor. Sivas Havaalanı'na iç ve dış hatlar terminal binası, Batman Havaalanı'na terminal binası, Kayseri Havaalanı'na iç hat terminal ve VIP binası, Hatay Havaalanı'na yeni terminal binası, Erzincan Havaalanı'na iç ve dış hat terminal binası, Kars Havaalanı'na iç ve dış hat terminal binası inşaatı devam ediyor. Söz konusu yatırımlar 2010'da tamamlanmış olacak.

Bugün DHMİ çatısı altında faaliyet gösteren havaalanlarının toplam 25'inde 38 adet ILS Sistemi (Aletle İniş Sistemi) hizmet veriyor. 2010 yılı sonu itibariyle ILS Sistemi bulunan havaalanı sayısı 25'den 30'a, toplam ILS sayısının 38'den 44'e ulaşacak.

Yer radarları kuruluyor
Bu arada Atatürk, Esenboğa ve Antalya havalimanlarında yer hareketlerinin yoğunluğu ve zaman zaman görüş mesafesinin düştüğü sisli ve yağışlı havalarda, kolay yer kontrolü nedeniyle ASMGCS olarak adlandırılan yer radarı sistemleri kurulum çalışmalarına da başlamış durumda. Mayıs ayında sistemler devreye giriyor.

Yoğun trafiği nedeniyle yıpranan ve özellikle doğu meydanlarında mevsim değişiklikleri ve yoğun kış şartlarından etkilenen PAT Sahalarını (Pist, Apron ve Taksi yolları) belli bir program dâhilinde yenilme çalışmaları ise devam ediyor. Bu kapsamda Atatürk Havalimanı'ndan Erzurum Havalimanı'na, Esenboğa Havalimanı'ndan Antalya Havalimanı'na kadar birçok yerde PAT sahaları onarımı gerçekleştiriliyor. Diğer taraftan, kapsamında Bursa-Yenişehir Havaalanı, Mardin Havaalanı, Adıyaman Havaalanı, Ağrı Havaalanı, Erzurum Havalimanı'nın teknik blok ve kule yapımlarına 2009'da başlanıldı. Tekirdağ-Çorlu Havaalanı ile Denizli-Çardak Havaalanı kule projeleri için ihale süreci devam ediyor.

2010 programı da yoğun
Bu arada önemli bir yatırım konusu da mevcut radar sistemlerinin yenilenmesi. Proje kapsamında 18 SSR, 5 PSR radarı ve Trabzon Havalimanı'na APP (yaklaşma) hava trafik merkezi kuruluyor. İlave 23 adet radarın montajlarına ise başlanıldı.
 
DHMİ, bir taraftan mevcut projeleri hayata geçirirken, diğer taraftan da 2010'da yeni projeler için ihaleye çıkmaya hazırlanıyor. 2010'da ihaleye çıkacak projeler arasında dört terminal binası inşası bulunuyor. Buna göre Ağrı ve Adıyaman Havaalanı'nda yeni terminal binaları yapılırken,  Adana  Havalimanı'nda gelen yolcu terminal binasına aks ilavesi gerçekleşecek. Aynı şekilde Ferit Melen Havaalanı terminal binasına da aks ilavesi yapılacak.

Pat sahaları yapımı ve onarım işleri de geçmiş yıllarda olduğu gibi devam edecek. Adıyaman Havaalanı'nda pist genişletilmesi ile apron ve taksi yolu yapımı, Antalya Havalimanı G Taksi yoluna paralel taksi yolu yapımı, Mardin Havaalanı'na pist genişletilmesi ve PAT Sahaları onarımı, Konya Havaalanı'na apron yapımı, Trabzon Havalimanı'na Apron büyütülmesi 2010 projeleri arasında yer alıyor.
Emrah Uğurkan/Ekonomist