Doğal Gaz Piyasası Kanunu değişiyor!

Doğal gaz piyasasını günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyen, arz güvenliği, doğal gaz piyasası işletimi, depolama yükümlülüğüne ilişkin  hükümler getiren tasarı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarı, Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapıyor.

Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı, yeni tanımlar getiriyor. "Tüzel kişi", "doğal gaz", "üretim", "iletim", "dağıtım", "şehir", "dağıtım şirketi", "toptan satış", "sıvılaştırılmış doğal gaz", "depolama tesisi","sistem", "sistem kullanıcısı", "dağıtım şebekesi", "dikey bütünleşik tüzel kişi", "teslim sözleşmesi", "taşıma  sözleşmesi", "ithalat şirketi", "iletim şebekesi", "ihracat  şirketi", "piyasa  faaliyeti", "tarife", "lisans", "sertifika", "sıkıştırılmış doğal gaz (CNG)", "CNG şirketi", "dağıtım  bölgesi", "sıvılaştırılmış doğal  gaz  (LNG)  terminal  işletme  şirketi", "Sistem  kullanım  bedeli", "perakende  satış". "son kaynak tedarikçisi", "EPİAŞ: Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi", "organize  toptan  doğal  gaz  piyasaları", "uluslararası  enterkonneksiyon", "sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG)", "ulusal sistem operatörü",  "dengeleme ve uzlaştırma  piyasası", "LNG şirketi" tasarıda tanımlanıyor.

"Dağıtım" tanımıyla, dağıtım  bölgesi  içinde  kalan  CNG şirketlerine gaz satılabilmesine  ve dağıtım  bölgesi içindeki  LNG ve CNG tesislerinin bakım, onarımının dağıtım şirketlerince  yapılmasına izin verilmesi amaçlanıyor.

Tasarıyla, LNG terminal işletmeciliği depolama faaliyetinden çıkarılarak yeni bir faaliyet olarak tanımlanıyor, LNG  tesisleri  de   sistem tanımına ekleniyor.

 İhracat şirketi, LNG ve CNG formunda da gaz pazarlayabilecek.

Tasarıyla, piyasada yapılan tüm faaliyetlerin  Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu (EPDK) tarafından takip edilebilmesini sağlamak amacıyla yazılı sözleşme olmadan piyasada herhangi bir faaliyet gösterilemeyeceği hükme bağlanıyor.

Buna göre, doğal  gaz piyasa  faaliyetlerinde  bulunacak  tüzel kişiler, gerekli lisansları almaları gerekecek. Lisans sahibi şirketler, bu kanun kapsamında diğer lisans sahibi şirketlerle yapacakları işlemleri yazılı sözleşmeye bağlayacak. Sözleşme yapılmadan faaliyete başlanamayacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek tüzel kişilerin lisans almak için kuruma yapacakları başvuruya, başvuru yapıldığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde cevap verilecek.

Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk tüzel kişilerinin, Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda  anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmaları ve hisselerin tamamının nama yazılı olması şartı aranacak.

 Doğal gaz ithalatı ve ihracatı için doğal gaz arz talep dengesinin  sağlanmasından sorumlu olan bakanlığın uygun görüşü de alınacak.

-Ulusal sistem operatörü BOTAŞ

 Ulusal sistem operatörü olan BOTAŞ, ülkedeki tüm iletim şebekelerinin enterkonneksiyonu ile eşgüdümünü sağlayacak; sistemin işleyişi için gerekli önlemleri alacak. Bakanlığın kararı doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon çalışmaları yapacak olan BOTAŞ, dengeleme ve  uzlaştırma  piyasalarındaki dengesizliklerin  giderilmesini  sağlayacak  ve  mali  uzlaştırma işlemleri için  gerekli verileri EPİAŞ'a  verecek.

 BOTAŞ, boru hatları iletim sistemlerinin işletilmesi için ihtiyaç duyulan telsiz sistemi de dahil olmak üzere her türlü iletişim ve bilgi sistemleri altyapısını kuracak ve işletecek. Fiber optik kablo altyapısı da dahil olmak üzere bu iletişim altyapısının bir kısmını, kendi faaliyetlerini   aksatmayacak  şekilde  ilgili   mevzuat   çerçevesinde  Kurum  görüşleri doğrultusunda üçüncü kişilere kullandırabilecek.

-CNG şirketleri

Toptan  satış faaliyeti için teknik yeterlilik şartı kaldırılacak.

CNG şirketleri de toptan satış şirketlerinin satış sözleşmesi yapacağı taraflar arasında yer alacak.

Dağıtım şebekelerinin lisans süresi sona ermeden başka bir tüzel kişiye sadece Kurul onayıyla satılabilecek.

Tasarıyla,  dağıtım   şirketlerinin   yurt  çapında   sahip   olabilecekleri   lisans  sayısı   ile  ilgili   kısıtlama kaldırılıyor.  Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilecek veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans bölgesine bölünebilecek.

Perakende  satış  ve  dağıtım  faaliyetlerine  ilişkin hesap kayıtları, ayrı ayrı tutulacak.

-EDPK düzenleyecek

Doğal  gaz  piyasasında  faaliyet  gösterecek  şirketler  ve  tüketiciler, sertifika almış gerçek ve tüzel kişiler ile yapım ve hizmet sözleşmesi imzalayabilecek. Doğalgazla ilgili herhangi bir yapım ve hizmet faaliyeti, sertifika sahibi olmayan kişiler tarafından gerçekleştirilemeyecek. Lisans sahiplerinin kendi tesisleriyle ilgili yapım ve hizmet faaliyetlerinde sertifika alma zorunluluğu olmayacak. Doğal gaz piyasasında sertifika kapsamında yapılacak yapım ve hizmet faaliyetlerine ve bu faaliyetler için verilecek sertifikalar ile bu sertifikaları verecek kuruluşların yetkilendirilmelerine ilişkin hususlar EDPK tarafından düzenlenecek.

Lisanslar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından lisansta belirtilen yöntem uyarınca süreleri uzatılmadığı takdirde, sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel kişinin iflası  halinde  kendiliğinden,  lisans  sahibi  tüzel  kişinin lisansından  vazgeçmeyi  istemesi halinde ise ancak Kurul onayı ile sona erecek, sertifikalar da da Kurum veya sertifiikayı veren kuruluşun onayı ile sona erecek.

-Gerekli bilgileri verecek

Türkiye'deki üretim şirketleri hariç olmak kaydıyla hiçbir özel hukuk tüzel kişiliğini haiz şirket, Kurumun cari yıla ait olarak belirlediği ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde 20'sinden fazlasını satamayacak. Bu oran, kayıplar düşüldükten sonra kalan net ulusal tüketim miktarından şirketin doğrudan veya sermayesinin yarısından fazlası kendisine ait şirketler vasıtasıyla tükettiği gaz miktarı tenzil edilerek bulunacak. Bu oranın aşılması halinde Kurum tarafından gerekli önlemler alınacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren lisans sahibi tüzel kişiler, doğal gaz sisteminin emniyetli ve verimli işlemesini teminen faaliyetlerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi Kurumun belirlediği esaslar kapsamında vermekle yükümlü olacak.

Dağıtım şirketlerinin aboneleri için doğal gaz alımına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenecek.

Tasarı, "serbest  tüketici" yi,  yurt  içinde herhangi bir üretim şirketi, ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım  satım  sözleşmesi yapma  serbestisine  sahip  gerçek  veya  tüzel  kişi  olarak tanımlıyor.

Daha önce herhangi bir sınıflandırmaya dahil edilmeyen dağıtım bölgeleri dışındaki tüketiciler, serbest tüketici olarak tanımlanacak. Dağıtım  bölgeleri  içinde kalsa  dahi  CNG  ve LNG  kullanıcıları, serbest  tüketici  olabilecek.

-Cezalar

Tasarıda, Kurul'un, doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilere, yapacağı  yazılı  ihtara  rağmen  mevzuata  aykırı  durumlarını  devam ettirmeleri halinde uygulayacağı yaptırım ve cezaları da düzenliyor.

Kurul tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin belirlenmesi, hiç bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkanının verilmemesi hallerinde, 700 bin TL idari para cezası kesilecek.

Bu kanun hükümlerine, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına aykırı hareket edilirse 600 bin TL idari para cezası verilecek.

Lisans veya sertifika genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birisinin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde, 700 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Lisans veya sertifika müracaatında ve bunların verilmesinde aranan şartlar konusunda, gerçek dışı belge sunulması, yanıltıcı bilgi verilmesi, lisans veya sertifikada öngörülen hususları etkileyecek şartlardaki değişikliklerin Kurula bildirilmemesi halinde, 1 milyon TL idari para cezası verilecek.

Lisans müracaatı sırasında iştirak ilişkisi konusunda yanıltıcı bilgi verilmesi veya faaliyet süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykın davranışta bulunulması halinde 1milyon TL, piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin tespit edilmesi halinde, 1 milyon 200 bin TL, lisans sahibi şirketlerin, doğal gaz piyasasında birbirleriyle yaptıkları herhangi bir faaliyeti yazılı sözleşme yapmaksızın gerçekleştirdiklerinin tespiti durumunda, bu şirketlere 1 milyon TL idari para cezası kesilecek.

Lisans veya sertifikanın verilmesine esas olan şartların, faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifika iptal edilecek. Ancak, bu şartların baştan mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifikanın iptali yanında ayrıca 1 milyon 200 bin TL idari para cezası verilecek.

Kanun  hükümlerine, yönetmelik, tebliğ  ve  Kurul  kararlarına,  lisans  ve sertifıka  hükümlerine  aykırılık oluşturan fiiller  telafisi  güç  veya  imkansız sonuçlar doğurmuş veya doğuracak ise ve süreli yükümlülüklerin süresi içinde yerine getirilmemesi durumunda, ilgili lisans veya sertifika sahibine sıralanan cezalar ihtara gerek olmaksızın uygulanacak.

Doğal gaz piyasasında lisanssız faaliyet gösterildiğinin veya sertifikasız işlem yapıldığının tespit edilmesi durumunda, ihtara gerek olmaksızın 600 TL, depolama yükümlülüğü kapsamında Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ihtara gerek kalmaksızın 2 milyon TL idari para cezası kesilecek.

AA