Doğalgazda zamlı tarife müşteriye yansıtılmaya başlıyor

Bu yıl ortalama 250 dolardan ithal edilen bin metreküp doğalgaz, Ocak 2010'dan itibaren toptan alım yapan elektrik santrallerine 360 dolardan satılacak. Yeni fiyat tarifesine göre toptan satış rakamına yaklaşık yüzde 40-50 zam gelecek. Vergilerden dolayı zam, sanayi ve konut abonelerine daha yüksek oranda yansıyacak. 
 
BOTAŞ'ın doğalgaz fiyatlarını 2010'da ortalama yüzde 50 artırmaya hazırlandığını duyuran Zaman, zammın kesinleştiğine dair belgelere ulaştı. Gaz satan ithalatçılar, gelecek yıl için belirledikleri satış fiyatlarını müşterilerine bildirmeye başladı. Bu yıl ortalama 250 dolara ithal edilen bin metreküp doğalgaz, Ocak 2010'dan itibaren santrallere ortalama 360 dolardan satılacak. Buna göre yeni yılda doğalgaz toptan satış rakamına yüzde 40-50 civarında zam gelecek.

Sanayi ve konut aboneleri gazı, elektrik santrallerine göre daha pahalı tüketiyor. Bu rakamlara ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) ile KDV (Katma Değer Vergisi) eklenerek nihai fiyat belirleniyor. Vergiler, fiyat ve zam oranının daha da yukarı çıkmasına sebep oluyor.

Kış aylarına girmeye hazırlandığımız bugünlerde doğalgaz aboneleri en çok "Gaza zam olacak mı?" sorusunun cevabını merak ediyor. Kamu şirketi Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ)'nin geçen yıl gaz fiyatlarını ortalama yüzde 75 artırması abonelerin tepkisini çekerken, gaz tüketimi azalmıştı. Hazine'nin döviz kurları ve ham petrol fiyatlarına yönelik öngörüleri doğrultusunda 2010 yılı fiyat çalışmalarını yürüten şirketin ilk hesaplamalarında yüzde 50 civarında bir zam oranı ortaya çıktı. Aralıkta son şekli verilecek çalışmalarla gelecek yılın birim fiyatları netleşecek. Botaş'ın Azerbaycan'dan ucuz aldığı gaza ödeyeceği fiyat farkı ile alınmayan gaza vereceği parayla zam oranının yüzde 70'e çıkabileceği dile getiriliyor. Gaz pazarında halen Botaş'la birlikte Enerco, Shell, Avrasya ve Bosphorus Gaz ile Egegaz (LNG) faaliyet gösteriyor. Özel şirketlerin satış fiyatı da, Botaş'ın açıkladığı fiyatlara göre şekilleniyor.

Kamuoyunun merak ettiği "Doğalgaza zam yapılacak mı?" sorusunun cevabı ise Zaman'ın ulaştığı belgelerde yer alıyor. Belgelere göre, 2010'da doğalgaz zammı kesin. Şirket isimlerinin saklı tutulduğu söz konusu belgelere göre bu yıl ortalama 250-260 dolar civarında alınan bin metreküp doğalgaz, aralıkta abonelere 280-290 dolar civarında satılacak. Ocaktan itibaren ise elektrik santralleri için 360-370 dolara çıkacak. Konut ve sanayi aboneleri için bu rakam daha da yüksek olacak. Fiyat artışının gerekçesi ise petrol ve dövizdeki hareketlenme. Enerji sektörü çevreleri, enerji KİT'lerinin (Kamu İktisadi Teşebbüsleri) sattığı elektrik ve doğalgaz gibi ürünlerin fiyatlarını Otomatik Fiyat Mekanizması'nın (OFM) belirlediği hatırlatması yaptı. Son aylarda ham petrol ve döviz kurları artış eğilimine girdi. Bu sebeple doğalgaz pazarında yer alan şirketler, fiyat ayarlaması yapacak. Aynı şekilde kamu şirketi Botaş da anlaşmalar gereği ocakta fiyatları yeniden belirleyecek. Çünkü geçmiş 6 aylık petrol ürün fiyatlarındaki değişim belirlenip üç ayda bir uygulamaya konuluyor. Ayrıca Botaş için Hazine'nin verdiği bir kârlılık hedefi var. Bu da maliyetleri artıran bir unsur. Sektör çevreleri, gaz fiyatlarıyla ilgili önemli bir hatırlatma daha yapıyor: "Mutlaka doğalgaz anlaşmalarında yer alan müeyyideler dikkate alınarak belirlenen bir fiyat politikası izlenmeli. Bunun yanında, anlaşmalarda yer alan enstrümanlar devreye sokularak alınacak gaz miktarı düşürülmeli. Aksi halde, bu yıl da alınmayan gaza ciddi miktarda para ödenmek zorunda kalınacak."
Zaman

Doğalgaza zam devam ederse yeniden zehir soluklarız

Doğalgaz sektörünün önemli yerli, yabancı sanayi ve ticari kuruluşlarını aynı çatı altında toplayan Doğalgaz Cihazları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (DOSİDER), kış öncesi önemli uyarılarda bulundu:

Doğalgaz kullanımı teşvik edilmeli, kömürle ısınma biraz daha yaygınlaşırsa 15 yıl önceki hava kirliliğini yeniden yaşarız. Dernek Başkanı Celalettin Çelik, Türkiye'nin 78 şehir merkezinde doğalgaz kullanma imkanı bulunduğunu ancak henüz 8 milyon 334 bine ulaşan abone sayısının oldukça düşük olduğunu söyledi. Çelik'in verdiği bilgiye göre, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre şehirlerdeki kükürtdioksit (SO2) oranı üst sınır değeri 125 mikrogram/m3 iken, İstanbul'da bu değer DİE verilerine göre 1994-95'te 250 mikrogram/m3'e kadar yükselmişti. Gazın yaygın kullanımıyla 2007'de 13 mikrogram/m3 değerine inen bu oran Türkiye genelinde yaygınlaşan kömür kullanımıyla her geçen gün yükseliyor. Bu süreçle ilgili acilen önlem alınması gerektiğini vurgulayan Çelik, küresel ısınmaya sebep olan sera gazı üretiminde doğalgazın kömüre göre yüzde 60 daha çevreci bir yakıt olduğunu kaydetti. Örneğin 50 dairelik bir apartmanda kömür yakılması halinde yılda 660 ton karbondioksit (CO2) oluşurken doğalgaz yakılması halinde sadece 260 ton karbondioksit yayılımı oluyor.

Doğalgazlı cihazlarla, halen kömüre göre yüzde 30-40 oranlarında, elektrik ve motorine göre ise yüzde 75 seviyelerinde daha ekonomik ısınma sağlanacağını ifade eden Çelik, şunları aktardı: "Firmaların yapmış olduğu kampanyalar ve uzun vadeli finansman avantajları sayesinde dönüşüm maliyetlerinde tüketiciler için büyük kolaylıklar sağlanıyor ve doğalgazın kullanımı cazip hale getiriliyor. Ancak bu noktada devletimize büyük görevler düşüyor. Diğer tüm ürünlerde ve malzemelerde olduğu gibi doğalgazda da fiyatlandırma politikası doğru yönetilmeli. Tüketiciyi ve sanayiciyi zor durumda bırakacak, ihracatı ve yabancı yatırımcıyı olumsuz etkileyecek şekilde, özellikle doğalgazın yoğun olarak kullanıldığı kış döneminde ani fiyat artışlarından kaçınılması gerekiyor."
Zaman