Efes Dünya Mirası ilan edildi!

Efes Antik Kenti'nin 21 yıllık UNESCO özlemi mutlu sonla bitti. Geçmişi Cilalı Taş Devri'ne uzanan Efes Antik Kenti, artık Dünya Mirası oldu. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, "Efes artık resmen bir dünya mirası" dedi. UNESCO'nun Almanya'daki toplantısına katılan  İzmir  Valisi Mustafa Toprak kararı salonda Türk Bayrağı'nı sallayarak kutladı. Selçuk Belediye Başkanı Dr. Zeynel Bakıcı, "Bu gurur hepimizin" dedi. 

Toplumsal çağrı

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından dünya çapında kültürel ve doğal varlıkları koruma altına alan Dünya Miras Komitesi'nin 39. oturumu bir hafta önce başladı. Almanya'da gerçekleşen Dünya Miras Komitesi'nin açılışında şiddet içeren aşırılık ve kültürel temizlik güncel tehdidine karşı koymak üzere uluslararası toplum için çağrı yapıldı. Dün ise Almanya Federal Dış İlişkiler Ofisi Devlet Bakanı ve Bundestag üyesi Maria Böhmer başkanlığındaki oturumun öğleden sonraki bölümünde Türkiye açısından en heyecanlı dakikalar yaşandı. 

Vali de katıldı

Efes'in 21 yıllık UNESCO özlemini mutlu sona ulaştıracak görüşmeler başladı. Görüşme için İzmir Valisi Mustafa Toprak, Selçuk Belediye Başkanı Zeynel Bakıcı, İzmir İl Kültür Turizm Müdürü Abdülaziz Ediz, UNESCO nezdinde daimi temsilcisi Büyükelçi Hüseyin Avni Botsalı, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dış İşleri Bakanlığı yetkilileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Sırrı Aydoğan ile bürokratların yer aldığı 87 kişilik Türkiye delegasyonu adeta nefeslerini tuttu. 

Oybirliğiyle kabul

Bu sırada süpriz bir gelişme yaşandı. Lübnan delegasyonu, Hristiyan dünyası için çok önemli olan ancak belirlenen alanda yer almayan Meryemana Evi'nin de listeye alınması için önerge verdi. Lübnan heyetinin değişiklik önergesini, 21 kişiden oluşan Dünya Miras Komitesi değerlendirmeye aldı. Saat 15.00'de başlayan son oturumda İspanya, Gürcistan ve Türkiye'nin adaylıklarının görüşülmesi en sona bırakıldı. Tüm ülkelerin görüş ve önerilerini sunmasından sonra saatler 18.00'i gösterdiğinde Komite, Lübnan'ın önergesini değerlendirdi. Ön komite Meryem Ana Evi yanında, Ayasuluk Kalesi, Çukuriçihöyük'in de listeye girmesine karar verdi. Tüm ülkelerin de oy birliğiyle Efes'in artık bir Dünya Miras'ı olduğu ilan edildi. Karar Türk delegasyonunda büyük sevince neden oldu. Geçen yıl listeye 99.sıradan giren Bergama ile İzmir güney ucundan kuzey ucuna UNESCO ağıyla örülmüş oldu. Bu sonuçla Türkiye'nin listedeki varlık sayısı ise 15' e yükseldi.

"ONURUMUZ TAÇLANDI"

İzmir Valisi Mustafa Toprak kararı, Türk Bayrağı sallayarak kutladı. Komite üyesi ülkelere seslenen bir konuşma yapan Toprak, "Vali olarak görev yaptığım sürece dosyaların hazırlanmasına katkı sağlamak benim için büyük bir onurdu. Bugün Efes'in listeye alınmasıyla bu onur taçlanmış oldu. Dünyanın en önemli şehirlerinden olan Efes'in bugüne kadar yer almaması üyük bir eksiklikti. Bugün komite tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi'ne dahil edilmekten büyük mutluluk duyuyoruz. Değerlere katkı sağlayan UNESCO, Dünya Kültürel Miras Komitesi'ne ve bütün insanlığa teşekkür ediyorum" diye konuştu. 

"Bu gurur hepimizin"

Selçuk Belediye Başkanı Dr. Zeynel Bakıcı, "Selçuk Belediye Başkanı olarak Efes'in Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınmasının sorumluluğunun bilinci içerisindeyiz. Efes'in gelecek nesillere aktarılması için şahsım ve Selçuk halkının iradesi tamdır. ICOMOS'a, UNESCO'ya ve emeği geçen tüm paydaşlara Selçuk-Efes halkı adına teşekkür ediyorum" dedi. Bakıcı konuşma sonrasındaki değerlendirmesinde ise büyük bir sorumluluk üstlendiklerinin altını çizerek, "Bugün büyük bir gurur yaşıyoruz. Efes Antik Kenti ile hem UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi tamamlandı hem de Efes hak ettiği ve bana göre çok geç kaldığı haklı değeri kazanmış oldu. Ben süreçte emeği geçen herkese, her kuruma çok teşekkür ediyorum. Bu gurur hepimize ait, ülkemize hayırlı olsun" diye konuştu.

21 YILDA YAPILAMAYANI 10 AYDA YAPTI

Efes'in Dünya Mirası yolculuğu Belediye Başkanı Zeynel Bakıcı'nın göreve gelmesine hızlandı. Bakıcı, inatlaşmadan dolayı hiçbir şey yapılamadığını, yerel yönetimin o dönem merkezi yönetimi düşman olarak gördüğünü ve UNESCO'nun hep "es geçildiğini" söyledi. Geçtiğimiz Eylül ayında UNESCO temsilcileri incelemelerini tamamladı. Rapor halinde belediyeye yapması gerekenleri sıraladı. "UNESCO'nun ayak sesleri" denilen raporda 5 temel eleştiri yer aldı. İlk olarak Antik Kanal'ın koruma sınırlarının daha genişletilmesi istendi. İkincisi ise Efes'i gezme ile ilgili zaman diliminin yetersiz olduğu belirtildi. Diğer bir konu ise Efes'in yalnızca bildiğimiz alandan ibaret olmadığı içerisinde Meryem Ana Kilisesi, Çukuriçi hatta Şirincesi ile bir bütün olduğu ve bir koordinasyon halinde yönetilmesi gerektiği önerildi. Efes'in giriş ve çıkışlarının değiştirilmesi istendi. Ayrıca otopark ve çarşının da düzenlemesi gerektiği raporda yer aldı. Başkan Bakıcı ve ekibi tüm eksikleri giderdi, böylece Efes Antik Kenti'nin Dünya Miras Listesi'ne girmesinin yolu açıldı. 

Çelik: Titiz çalışmanın eseri

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik müjdeli haberi twitter hesabından "Tarihe ve kültüre gösterdiğimiz önemin meyvelerini bir bir topluyoruz. Almanya'dan beklediğimiz 2. güzel haber de geldi. Efes artık resmen bir dünya mirası" dedi. Bakan Çelik, "Efes, bildiğiniz gibi, döneminin en önemli bilim, kültür ve sanat kenti. Adaylık süreci boyunca Bakanlığımız ile ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yoğun ve titiz bir çalışma yürütüldü. Emeği geçen herkese burada bir kez daha teşekkür ediyorum. Antik dönemin en önemli merkezlerinden biri olan Efes, tarih öncesi dönemden başlayarak Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri boyunca yaklaşık 9 bin yıl kesintisiz yerleşim alanı olarak kullanılmış ve tarihinin tüm aşamalarında çok önemli bir liman kenti ve kültürel, ticari merkez olmuştur. Efes bütün dünyanın üzerinde ortak kültürel miras olarak mutabakata vardığı bir yer. Dünyanın neresine giderseniz gidin Anadolu'dan bahsettiğiniz zaman insanların ortak referans noktası olarak Efes'i andığını görürsünüz. Ayrıca Efes, Türkiye'nin en çok ziyaret edilen ören yerlerinden biri ve yılda yaklaşık 2 milyon ziyaretçiyi ağırlıyor. Bakanlık olarak ülkemizin tarihi ve kültürel mirasının korunması, tanıtılması ve gelecek nesillere aktarılması için ulusal ve uluslararası düzeyde çalışmalarımız devam ediyor ve kararlılıkla da devam edecek" dedi. 

21 yıllık hasret 

İzmir'in Selçuk ilçesi sınırlarındaki antik kentin ilk kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne kadar uzanıyor. Efes'teki ilk arkeolojik kazılar, British Museum adına J.T. Wood tarafından 1869 yılında başladı. Son dönem kazılarda ise Ayasuluk Tepesi'nde Tunç çağları ve Hittitler'e ait yerleşimler saptandı. Efes Antik Kenti, barındırdığı eserlerle zengin bir mirasa sahip. Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı, Hazreti İsa'nın annesi Meryem'in son yıllarını geçirdiğine inanılan Meryem Ana Evi, Roma döneminde inşa edilen iki katlı Efes Celsus Kütüphanesi, Roma imparatoru Decius zamanında putperestlerin zulmünden kaçan yedi Hristiyan gencin sığındıkları rivayet edilen Yedi Uyurlar Mağarası, Anadolu cami mimarisinin ilk örneklerini sergileyen İsa Bey Camii, 24 bin kişilik kapasiteyle antik dönemin en büyük açık hava tiyatrosu olan Büyük Tiyatro, Efes'teki başlıca eserler arasında yer alıyor.

1 milyarlık pazar

Efes'in Dünya Kültür Mirası listesine girmesi turizm ekonomisi olarak da büyük katkı sağlayacak. İçinde barındırdığı Meryem Ana Evi ile inanç turizminde atağa kalkacak Efes'e turist akacak. Halihazırda benzer konumdaki Portekiz'in Fatima Kasabası 9 milyon turist çekerken Efes ve Meryem Ana Evi yaklaşık 2 milyona yakın turisti ağırlıyor. Dünyada yaklaşık 1 milyar dolarlık bir pazar pastası olan inanç turizminden Efes ve Meryem Ana da büyük oranda pay alacak. Geçen yıl 1 milyon 800 binden fazla tursit çeken Efes'i bu yılın ilk 5 ayında 516 bine yakın kişi ziyaret etti.

Yeni Asır