Emlak sektöründe yıl 2012 ama hedefler 2023'e dönük!

2011 yılını da geride bıraktık. Gayrimenkulde özellikle markalı konutlarda satışlar yılın son çeyreğinde yavaşladı, sektör artık daha hassas, alıcılar kötü ekonomik senaryolardan ürktü. Herkes birbirini bekliyor.

Öte yandan AVM’lerde satışlar artıyor, inşa halindeki AVM’ler açılıyor. Ülkemizde 2011 yılını bitirdiğimiz bugün 300’e yakın AVM sahibiyiz. İşin ilginci 160 tanesi de yolda. Bugün 7,6 milyon metrekare AVM alanımız varken 2014 sonunda 11 milyon metrekare AVM alanına sahip olacağız.

Otel sektöründe biraz da şuursuzca yatırım var. Herkes otel yapmaya çalışıyor. Gerçekten ihtiyaç var yapsınlar ama doğru segmentteki oteli doğru yere mi yapıyorlar tartışılır. Kapanan AVM’ler gibi 5 yıl sonra korkarım sık sık kapanan oteller de göreceğiz.

Konutta İstanbul şoför koltuğunda. Yolcular ise AVM’ler, oteller, yurtlar... Hedef 2023. 2011 yılının son yarısında virajı dönerken biraz savrulduk, kurlar arttı, faizler yükseldi biz de biraz ekonomik yolda hızımızı azalttık. Şimdi yine yoldayız. Tabi duraklarımız var heyecan içinde bekliyoruz. Tarihi özelliği olan üç önemli kanun da bizimle yolda. Bakalım bizim otobüsümüzle bu kanunlar ne zaman birbirini görecek, çarpışacak mı, ivmelenip gelişecek mi Yoksa kardeş kardeş yola uyumla ve sakince devam mı edecekler

Bence ikinci seçenek en mantıklısı. Birbirlerini ivmelendirip yola devam etmeleri, eğer yolda bir çukur, yağmurlu hava falan olursa biraz yavaşlayabilirler. Ama genel olarak eskilerin deyişiyle asayiş berkemal. Zaten uluslararası gayrimenkul analizleri, sektör raporları bunu destekliyor. Dünyada birçok yerde kan gövdeyi götürüyor biz gamsız baykuş gibiyiz. Gelmesi beklenen kanunlar sırayla devreye girerse bize 10 yıl yetecek malzeme çıkar. Bunlar hepimizin bildiği mütekabiliyet, 2B ve kentsel dönüşüm kanunları. Geliştiricisi, projecisi, değerlemecisi, inşaatçısı, işçisi, finansörü, mimarı hepimiz bu işten ekmek yeriz. Bankacılık büyür, inşaat sektörü ayaklanır, milli gelir artar mutlu mesut yola devam ederiz.

Gayrimenkul sektörü bileşik kaplar gibidir, birimizde sorun olursa hepimiz etkileniriz. Her ne kadar birçok kişi zaman zaman felaket tablosu çizse de piyasayı yanlış okumamak lazım. Evet frene basacağız ama durmuyoruz. Bu yolcu yoluna devam edecek, bu sektörde sürdürülebilir bir gelişim trendi 2012’de de olacak.

Ama oyunun kuralları artık değişti. Gerek pazarlama gerekse gelişim için çok farklı, modern ve pazarın ihtiyaçlarına anında cevap verile-bilir hareketler yapılması gerekiyor.

Profesyonel gayrimenkul geliştiricileri her geçen gün yaptıkları projelere daha titizlikle yaklaşıyorlar zaten yaklaşmalılar da. Maliyetler her zamankinden daha hassas bir konu. Uzun yıllardır ilk defa Türk bankacılık sektöründe mortgage kredi piyasası bu ay küçüldü. Bu ne anlama geliyor Vadesi biten kredilerin yerine aynı miktar kredi kullanılmadığı için sektör aynı kalamadı küçüldü. Oysa geçen yıl aynı pazar yüzde 21 büyümüştü.

Diğer yandan sebepten büyük bir risk var o da herkesin artık “inşaatçı” olmaya soyunması. Ben buna hayatında duvar bile inşa etmemiş olanların proje sevdası diyorum. Tabii ki başarılı olanları olacak, kimisi ise hüsranla karşılaşacak. Bu konuda bazı önlemler yolda, artık önüne gelen inşaatçı olamayacak.

2011’de inşaata büyüme çok güzel gitti, kredi büyümelerinin frenlendiğini de düşünürsek yılın ilk çeyreğini sakin sakin geçireceğiz gibi gözüküyor. Ama ikinci yarısı için daha pozitif düşünüyorum.

Oyunun kuralları değişiyor, artık daha futuristçi yani “gelecekçi” olmalıyız. Gelecek nesillerin kaynaklarını bugünden tüketmemeliyiz. Teknolojiyi her ortamda kullanarak kendimizi ve şirketlerimizi ileriye taşımamız gereken bir devirdeyiz. 2012 hepimizin kendine, şirketine ve ülkesine biraz daha farklı bakmayı öğreneceği bir yıl olacak.

Cansel Turgut Yazıcı-EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık Lisanslı Değerleme Uzmanı / Capital Mortgage