Emlakçılık nasıl saygın bir meslek haline getirilebilir?

Emlak sektöründe meclise sevk edilen kanun tasarısının sanki emlakçıların bütün dertlerine çare olacağı gibi bir hava estiriliyor. Burada getirilecek bir sınav ve sertifika zorunluluğunun, sektörün prestiji dahil birçok olumsuzluğa çare olmayacağını şimdiden söyleyebilirim. Türkiye çapındaki 100.000’in üzerindeki emlakçının çok daha vasıflı ve bilgili olması amacından yola çıkılmasına rağmen burada getirilecek sertifikasyon sisteminin istenilen saygınlığı yaratamayacağı ve bu sertifikaların eşe dosta dağılacağı, ya da en iyi ihtimalle biraz para ve üç beş günlük uyduruk bir kurs ile yürütüleceğine de bugün itibariyle kişisel garantimi veriyorum.

Açık konuşmak gerekirse bugün dünya çapında bir mesleki bir donanıma sahip kılmayı amaçlayan kapsamlı bir eğitim programı yürütülecek olursa en fazla 1.000 kişinin mesleğine devam etmesi şansı olabilir Türkiye’de. Maalesef bu sektörde yeralan insan kaynağının çok büyük bir bölümü zaten bu mesleki eğitimi yürütebilecek bir temel eğitim düzeyine dahi sahip değil. Gayrimenkul ile ilgili kapsamlı bir eğitim programının yalnızca biraz tapu bilgisi biraz da satış ile oluşturulması mümkün değildir. Bu işi yapacak olan kalifiye iş gücünün; kişisel imajdan tutun da finansal matematiğe, satış bilgisinden tutun da pazarlama stratejilerine kadar onlarca konuda bilgi edinmesi gereklidir. Bugün için Amerika’dan ithal franchise’lar da dahil olmak üzere hemen hiçbir kurum çalışanlarına böyle bir altyapı sunmamaktadır. Üniversiteler dahil yürütülen en kapsamlı programlar dahi 3-4 günlük özet kurslardan ibarettir. Böyle olunca yürütülecek programların sağlayacağı sertifikasyon duvarlarda süs oluşturmaktan öteye gitmeyecektir. Nitekim birçok ortamda kurs katılımcılarının daha eğitime başlamadan torpil tanıdık yolu ile bu sertifikaların peşine düşeceği gayet açık görülmektedir.

Oluşturulacak sertifikasyon sisteminin gerçekten bir prestij kazandırması ve iş yaratması ön görülüyorsa öncelikle sektördeki yetersiz insan kaynağının bayağı bir elekten geçirilmesi gerekecektir. Geriye kalanların ise en az bir aylık (Tam zamanlı esasıyla ifade edersem) kapsamlı eğitim programlarıyla bu işin tüm unsurlarını kapsayacak şekilde yetiştirilmesi hedeflenmelidir. Öncelikle önerim böyle bir eğitimin üniversite düzeyinde bir eğitimin üzerine verilmesidir. Aksi takdirde günümüzün oldukça komplike yatırım ve finans gibi konularında yatırımcılara profesyonel olarak hizmet vermek mümkün olamayacaktır. Bu eğitimin sonunda paralel olarak mutlaka ulusal emlak portalı sistemine geçilmeli, tüm işlemlerin banka sistemi üzerinden yapılması şartı getirilmeli ve sahibinden satışları caydıracak bir sistem oluşturulmalıdır. Öncelikle yetkisiz temsil ve satış durumu kesinlikle yasaklanmalı ve “Dolandırıcılık” sayılarak ceza-i müeyyide öngörülmelidir. Ulusal emlak portalına her emlak uzmanının almış olduğu “yetkili” portföyler kayıt edilmek zorunda olmalı ve alıcılara verilecek bilgi ve yasal zemin güvence altına alınarak standardize edilmelidir. Emlak danışmanları için mutlaka mesleki sorumluluk sigortası zorunluluğu getirilmeli ve alıcıların emlakçıların profesyonel hizmetlerini alırken zarara uğramaları durumunda oluşan zararlar sigorta sistemiyle tazmin edilmelidir. Bu şekilde profesyonel hizmet standartları en yüksek kaliteye kavuşturulabilecektir.

Sertifikasyon aşamasında emlakçılar belirli uzmanlık alanları üzerinden sertifikalandırılmalıdır. Konut, ticari gayrimenkul ve özel gayrimenkuller (otel, hastane, benzinlik…) alanlarını seçen danışmanlar bu alanlarda yetiştirilmelidir. Bunun dışında yabancı alıcılara servis verebilecek olanlar ise yabancı dil yeterlilikleri ve uluslar arası kabul görmüş bir sertifika ve denklik sistemi çerçevesinde sınıflandırılmalıdır. Bu yeterliliklere sahip kişiler devlet tarafından ilan edilmelidir. Emlak satışı işinde olanlar, yani müteahhit şirketlerin kadrolarında satıcı olarak çalışanlar için ise özel bir sınıflandırma yapılmalı ve satış ofisi çalışanları ile profesyonel emlak danışmanları arasında ciddi bir ayrım getirilmelidir. Halka açık şirketler, bankalar ve finansal kuruluşlar için ticari işlemlerinde profesyonel gayrimenkul danışmanı kullanma zorunluluğu getirilmelidir. mesleki sorumluluk sigortasına tabi emlakçılar işlemlerde hata yaptıklarında zarara uğrayan müşteriler sigorta şirketlerinden tazminat alacak ve bu şekilde emlakçının sigorta primleri yükselecektir. Böylece mesleğinde iyi olanlar düşük maliyetlerle çalışabilecek, çok hata yapanlar ise bir süre sonra sigorta pimlerini bile karşılayamaz duruma düşecek ve sektörden elenecektir.

Emlakçılık sektörüne saygınlık kazandırmak, emlak uzmanlarının niteliklerini yükseltmek ve gelirleri artırmak için yapılması gereken öncelikle sektördeki çalışan sayısını sert bir eleme ile azaltmak ve kalanların eğitimini uluslar arası kabul görmüş bir seviyeye çıkartmaktır. Emlakçılık yarım zamanlı ve emeklilikte yapılacak bir iş değil, son derece komplike, bilgi ve profesyonel donanım isteyen bir meslektir. Bu ifadeyle emekliler bu işi yapmasın demek istemiyorum ancak yapacaklarsa da yeni bir mesleğe başlamanın tüm gerekli altyapısı ile yapmalılar diyorum. Bu mesleğe dünyadaki saygınlığını kazandırmak herkesi memnun etmeye çalışarak değil, sektörü hızla yetkinliğe taşıyacak kapsamlı bir eğitim sistemiyle ve devletle işbirliği içerisinde emlak işlemlerini kayıtlı, yasal ve yetkin bir sistemin içinde olmaya zorlamakla olur. Eğer mevcut düzenleme bu haliyle çıkarsa hiçbir şey değişmeyecek ve herşey eski tas eski hamam devam edecek ama herkesin duvarında afili bir kağıt parçası daha asılı olacaktır.

Kürşat Tuncel-Satış Küpü