Ertuğrul Günay'dan `cami' dönüşümüne tepki

Milliyet'in önceki gün manşetten duyurduğu Silivri Ortaköy'deki Aziz Dimitrios Kilisesi'nin cami olarak restore edilmesi kararına Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay tepki gösterdi. Kararı, yeniden incelenmesi için Koruma Kurulu'na gönderdiğini belirten Günay, tarihi yapının orijinal formatı korunarak müze olarak değerlendirilebileceğini söyledi. Günay, Milliyet'e de uyarısı için teşekkür etti.
Silivri'nin Ak Partili eski Belediye Başkanı Hüseyin Turan, Ak Partili olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'tan tarihi kilisenin cami olarak restore edilmesi için destek istemişti. Topbaş da talebi uygun görünce İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yapı İşleri Müdürlüğü restorasyonu üstlenmişti. Rölöve, restitüsyonu (yeniden tasarımlama) ve restorasyon projesi hazırlanan yapı, İstanbul 1 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na sunulmuştu. Kurul, tarihi yapıyı "Ortaköy cami restorasyonu" olarak onaylamış, daha sonra da minare yapılmasına izin vermişti. 

Dışişleri görüş vermemiş
Milliyet'in duyurduğu gelişmelere tepki gösteren Günay, "Bugün (dün) gazetede gördüm, inceleme talimatı verdim" dedi. Prosedür gereği tarihi ibadethanenin restorasyonu konusunda onayı alınması gereken Dışişleri'nin görüş vermediğini ifade eden Günay,  "Metruk bir kiliseyi camiye çevirmeye ihtiyaç yok" dedi. Yeteri kadar cami olduğunu vurgulayan Günay, kilisenin olduğu bölgede de vatandaşların ihtiyacını karşılayacak kadar cami olduğunu söyledi. Günay, cami projesini, onayı veren Koruma Kurulu'na yeniden gönderdiğini açıkladı. Günay, Kurul'un incelemeleri sonucunda tarihi kilisenin, formu korunarak müze haline getirilebileceğini ifade etti.

Ortaylı: Kiliseden cami olmaz
Prof. Dr. İlber Ortaylı (Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı): Ben kilisenin cami olarak restorasyonuna karşıyım. Kilise ya bırakırsın çöker ya cemaatten birileri çıkar kendi restore eder ya da devlet restore eder. O zaman kilise olmazsa bile kütüphane veya müze olarak kullanılabilir.
Kiliseden cami olmaz. Bunlar Balkan numaralarıdır yakışmaz Türkiye'ye. 15. ve 17. asırların işi. Bu asırda böyle şey olmaz. Git kendi camini kendin yap. İhtiyaç da vardır, camiye onu da söyleyeyim. Ama başka yere yaparsın. Bu gibi davranışlar olur olmaz insanlara da koz oluyor. Bir başvuru yapılırsa idari mahkemeden döner sanıyorum.

Eyice: Camiye çevrilebilir
Prof. Dr. Semavi Eyice   (Sanat tarihçisi): Osmanlı'nın yayılma döneminde birçok kilise camiye çevrilmişti. Bence içinde, yani duvarlarında freskler falan yoksa çevrilmesinde bir sakınca yok.
 Bu tarih boyunca yapılmış. Bir mahsuru yok. Hiç değilse dini bir bina yine saygın bir fonksiyon alıyor. Benim görüşüm içinde korunması gerekli bir şey yoksa eğer pekâlâ çevrilebilir.

Erder: UNESCO kabul etmez
Prof. Dr. Cevat Erder (UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Kültürel Miras İhtisas Komitesi üyesi): Bu etiğe sığmayan yanlış bir şey. UNESCO bu tip şeylere çok hassas. Yapılan, bir tarihi eserin yıkılması  değil, o tarihi eserin kavramına başka kavram sokmaktır. Bu UNESCO için de kabulü zor bir şeydir. Binaların fiziki yapısı değil, ruhu da vardır. Kötü bir bina olabilir,  ama örnek vereyim, eğer Atatürk bir binanın içinde yaşamışsa bu binanın şeklinin üstüne çıkar. Ve bina bu şekilde değerlendirilir. Bu İstanbul'un içinde olsaydı UNESCO tepki gösterirdi. Ama dışında kalıyor.

KURUL BAŞKANI:
Diskotek mi yapsalardı?
Kilisenin cami olarak restore edilmesi kararını veren 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sait Başaran aldıkları kararı savundu. Başaran, Milliyet'u şu açıklamayı yaptı: "O kararı tekrar imzalarım. Orası bir kilise imiş, camiye çevrilmiş. Cami olarak hizmet etmiş. Projeler gelmeden önce orasını diskotek yapmak istediler. Biz `hayır' dedik, `kutsal mekândır, özgün haliyle korunması gerekir' dedik. Uzun yıllar Osmanlı döneminde cami olarak hizmet etmiş. Hıristiyan hiçbir vatandaş da kalmadığı için cami olarak restore edilmesinde sakınca görmedik. Telefonla araştırdım. Bu yapının distotek yapılma isteğiyle kurula başvurulmuş. Biz de tescil ettik. Diskotek olmaktan kurtardık. Onu kilise olarak ne yapacaktık. Diskotek mi yapsalardı?"
Başaran, binaya bir de minare yapılması için izin verildiğinin hatırlatılması üzerine, "Cami restorarasyonu yaptıktan sonra eklenebilir, niye eklenmesin? Bir sakıncası mı var?" dedi.

Belediye: Talep Silivri'den gelmedi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, `kiliseye cami' kararıyla ilgili olarak bir açıklama yaptı.
Eserin 80 yıl öncesine varan geçmişinde bulunan cami işlevinin görmezden gelindiği öne sürülen açıklamada, "Eserin onarımını talep eden Silivri Belediyesi değil, maliki konumundaki Ortaköy Belde Belediyesi'dir" denildi.
Ortaköy'ün son belediye başkanı DYP'li Erdinç Tabak ise restorasyon talebinin Selimpaşa Belediyesi'nin Ak Partili Belediye Başkanı Ahmet Yağcıoğlu'nun girişimleri sonrasında gündeme alındığını öne sürerek şöyle konuştu:
"İBB bize kiliseyi cami olarak restore etmek isteğiyle müracaat etti. Biz de meclis kararı alarak bunu onayladık."
Milliyet

Konuyla ilgili basında yer alan diğer haberler

Kiliseye yapılan cami restorasyonu Bakan Günay'ı bile şaşırttı

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, restorasyon çalışmaları devam eden Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde dün incelemelerde bulundu

Ziyaretin ardından gazetecilerin "Silivri'nin Ortaköy beldesindeki tarihi Aziz Dimitrios Kilisesi'nin cami olarak restore edildiği" yönündeki habere ilişkin sorularını yanıtlayan Bakan Günay, konuyu incelettiğini belirtti. Eski mabetlerin ne şekilde kullanılacağı konusunda Dışişleri Bakanlığı'nın görüş bildirmesi gerektiğini, ancak o projede Dışişleri Bakanlığı'ndan görüş alınmadığını öğrendiğini dile getiren Günay, şunları söyledi: "Prosedürün uygun ve tamam olup olmadığını soruşturmak üzere arkadaşlarıma yazı yazdım. Biz camilerimizi yapabilecek çağda ve güçteyiz. Yani daha önceki mabetlerin ya da başka inançlara ait ibadet yerlerinin camiye dönüştürülmesine geçmiş yıllarda ihtiyaç duymuş olabiliriz olabilir. Şu anda ihtiyacımız yok. Biz onları eğer mabet ihtiyacı varsa mabet, değilse kültür merkezi, müze gibi değerlendiriyoruz. Bu girişimin, bu ihtiyacın nereden kaynaklandığını öğreneceğim."
Hasan Ay/Sabah

Silivri'deki tarihi kilise cami olarak restore ediliyor!