Eş rızası olmadan konut satılır mı?

Milliyet Gazetesi yazarı Erol Ulusoy, aile konutunun satılmasıyla ilgili detayları paylaştı. Ulusoy, ''Eş rızası olmadan konut satılır mı?'' soruna cevap verdi...

Aile konutu, eşlerin birlikte yaşadıkları konuttur. Medeni Kanun aile konutu olarak belirlenen evi özel koruma altına almıştır

Aile konutu, tapuda eşlerden sadece birisi adına kayıtlı olsa da, tapuda adı yazan kişi, eşinin rızası olmadan bu konutu satamaz

Dün İhsan Amca aradı. Şakadan anlar. “Ne zaman bir sorun olsa beni arıyorsun, hukukçuları bir de sorun yokken arasınız” dedim. İhsan Amca, “Siz ne için eğitim aldınız, ne eğitimi veriyorsunuz, Hocam” diye cevabı yapıştırdı. İhsan Amca’nın bir ilkokul arkadaşı varmış. 30 yıl bir devlet üniversitesinin Yapı İşleri Dairesi’nde çalışmış.

Yaş haddinden emekli olmuş. Eşi de öğretmenmiş, o da emekli olmuş. İkramiyelerini de ekleyip, İzmir’de bir ev almışlar.

Artan para ile aldıkları binanın altında bir dükkânı kiralayıp kırtasiyecilik yapmak istemişler. Üç aylık kira, emlak komisyonu, dekor, boya badana, kırtasiye malzemesi, derken bakmışlar, elde kalan parayla işin içinden çıkamayacaklar. Ama İhsan Amca’nın arkadaşı, eşinden habersiz bir özel bankaya gidip, 150.000 TL’lik kredi başvurusu yapmış. Banka teminat istemiş. İhsan Amca’nın arkadaşı da maaş bordrosunu göstermiş.

Özel koruma altında

Emekli maaşlarındaki haciz yasağı sorunu ile karşılaşmak istemeyen banka, İhsan Amca’nın arkadaşından, başka teminat gösterip gösteremeyeceğini sormuş. O da, içi cız etse de yeni bir ev aldıklarını, o evi teminat olarak gösterebileceklerini söylemiş. Evin tapusunun kendi üzerine olduğunu, ipotek verebileceğini söylemiş. Tek amacı, eşini mutlu etmek, dükkânını açacak krediyi bulmak imiş. Banka yetkilileri, teminat gösterilmek istenen evin aile konutu olduğunu anlayınca, İhsan Amca’nın arkadaşına, aile konutu üzerine ipotek kurulması için eşinin rızasının da alınmasının şart olduğunu söylemişler.

İhsan Amca, aile konutu eşlerin birlikte yaşadıkları, oturdukları, ortak yaşamlarını sürdürdükleri konuttur. Her ailenin bir tane aile konutu olur. O yüzden de Medeni Kanunumuz’un 194’üncü maddesi aile konutunu özel bir koruma altına almıştır.

Aile konutu, tapuda eşlerden sadece birisi adına kayıtlı olsa bile, tapu adına olan eş, eşinin açık rızası olmadan aile konutunu başkasına satamaz, ipotek ve rehin veremez. Öyle ki, eşin rızasının hiçbir tartışmaya, tereddüte yer vermeyecek kadar açık ve net olması gerekir.

SAHTE İMZA ATILIRSA...

İhsan Amcanın arkadaşı, yıllarca çalışıp emekli olduktan sonra ödenen emekli ikramiyesi ile satın aldıkları evin üzerine ipotek koyulmasına eşinin asla rıza göstermeyeceğini bilir.

Bir “karı koca”dırlar! Evlerini yeni almışlar, kira ödemiyorlar, ikisinin de emekli maaşı var. Nelerine yetmiyor? “Olmuyor diye biraz moralim bozuldu ama, kırtasiyecilik de olmuyorsa olmasın, mecbur değiliz, zamanımızı gezip tozarak değerlendiririz.”, İşte, İhsan Amcanın arkadaşının eşi aynen böyle düşünüyormuş.

Ama İhsan Amcanın arkadaşı kafaya koymuş, eşine kırtasiyeci dükkânı açmak için bankadan bu krediyi alacak. Banka yetkilisinden rica etmiş, ben imzalamam gereken evrakları şimdi imzalayayım. “Eşim şu anda rahatsız, hasta evde yatıyor, siz bana evrakları verseniz de ben evde eşime imzalatıp getirsem olur mu?” diye, küçük bir yalan söyleyip, ricada bulunmuş.  Banka yetkilisi de, tahsilli kültürlü emekli bir inşaat mühendisi, ona güvenmeyip de kime güveneyim, diyerek, evrakları İhsan Amcanın arkadaşına, eşinin imzasını alıp getirmek üzere teslim etmiş.

İpotek konulunca

İhsan Amcanın arkadaşı da elbette eşine gidip onun imzasını almamış, bir kafeteryaya oturup, eşinin yerine sahte bir imza atmış. İki saat sonra da evrakı bankaya vermiş. Evin değer tespiti yapılmış, kredi onaylanmış. Banka yetkilisi ile tapuya gitmişler ve yeni satın alınan ev üzerine 150 bin TL’lik birinci dereceden ipotek konulmuş.

Krediyi bankadan çekmiş, kırtasiye dükkânını kiralamış. Eşine müjdeyi vermiş. Eşi sevinmeden önce parayı nerden bulduğunu sorunca, İhsan Amca’nın ilkokul arkadaşı da, eşini rahatlatmak için parayı İhsan Amca’dan borç aldığını söylemiş. Sonra da İhsan Amca’ya telefon edip, eşiyle sohbet ederken gündeme gelirse, sorarsa İhsan Amca’ya, kendisini yalancı çıkartmamasını, İhsan Amca’nın parayı borç olarak arkadaşına kendisinin verdiğini söylemesini tembihlemiş.

İhsan Amca beni arayıp durumu sordu. Hayır hayır, paranın İhsan Amca’dan borç alınması yalanının hukuki sonuçlarını sormadı. Kredinin ödenmemesi halinde evdeki ipoteğin paraya çevrilmesi ve evin icradan satılmasını sordu.

Geçersiz sayılır

Hemen söyleyeyim İhsan Amca. Öncelikle arkadaşın doğru yapmamış. Eşinin rızasını almak için banka yetkilisinden evrakları alıp gidip, eşine imzalatmayıp, kendisi sahte imza atmış. Bu maalesef dürüst bir davranış değil. Aslında banka yetkilisinin gözü önünde imzalanması gerekirdi. Ama banka yetkilisi, senin ilkokuldan arkadaşına güvenip evrakları imzalatıp getirmesi için teslim etmiş. Ama o eşi adına sahte imza atmış.

İhsan Amca, arkadaşının eşinin, kendi gerçek imzası ile verilmiş geçerli bir rıza olmadığından, aile konutu üzerinde tapuya kaydedilen ipotek geçersiz. Bu durum banka yetkilisinin canını yakacaktır, İhsan Amca. Çünkü amirleri onu, geçerli bir ipotek teminatı olmadan kredi tahsis ettiği için sorumlu tutacaklar.

Hele hele kredi geri ödenmezse, bankanın zararını ondan da isteyecekler. Banka yetkilisi iyiniyetli olsa da, mahkemeler, bankanın basiretli tacirden de öte daha ağır bir özen ve dikkat borcu olduğunu söylüyorlar.

Bankacıya yazık olmasın!

Yazık oldu İhsan Amca bu banka yetkilisine, senin arkadaşına güvendiği için başı yanacak.

Ben de sen de arkadaşının iyiniyetli olduğunu biliyoruz. O yüzden gel rica edelim, banka yetkilinin başını yakmasın. Eşinin aile konutuna ipotek verilmesi rızasını temin etsin.

Aile konutu üzerinde verilecek ipoteğe, diğer eşin rızası herhangi bir şekil şartına bağlı olmadan her zaman verilebilir. Aile konutuna ipotek verilmesine eşlerin rıza beyanı, daha ipotek kurulmadan önce, ipotek kurulurken veya ipotek kurulduktan sonra yazılı veya sözlü olarak verilebilir. Aile konutuna ipotek verilmesinde diğer eşin rızasının, mutlaka ipotek kurulurken tapuda ve resmi memur önünde alınması zorunluluğu bulunmuyor. Sonradan da eş, yazılı veya tutanağa geçirilmesi şartı ile sözlü olarak da aile konutuna ipotek verilmesine rıza gösterebilir. Aksi takdirde, yani eşin rızası olmayan hallerde aile konutu üzerine ipotek konulamaz. Konulsa bile geçerli olmaz.