Eve ve arsaya rant vergisi mi geliyor?

Geçtiğimiz günlerde 'konut piyasası'ndaki son durumu ele almıştık.

Birçok okuyucumuzdan meseleyi rakamlara dayanarak izah etmemizden dolayı teşekkür geldi.

Bilmukabele.

*

Okuyucumuzla girdiğimiz yoğun iletişim sürecinde 'rant vergisi' tartışmalarının da kamuoyu tarafından ilgi ve merakla takip edildiğini gördük.

Kalkınma Bakanımız Sayın Cevdet Yılmaz'ın gayrimenkule yatırım yapanları ve sektör temsilcilerini yakından ilgilendiren bir tasarı üzerinde çalıştıklarını açıklaması, gayrimenkul yatırımcılarının ilgisini çekmiş…

Öyleyse meseleyi incelemekte fayda var:

Sayın Cevdet Yılmaz, arsa ya da konutların mülk sahiplerine sağladığı yüksek primlerden kamunun da pay alması gerektiğini belirtmekte.

Bu yöndeki en önemli adımlardan birini oluşturan ilk taslağı hatırlayacak olursak…

Gelir Vergisi'ne ilişkin taslakta, şehirlerde belediye ve devletin yaptığı yatırımlardan dolayı sağlanan değer artışlarının da vergilenmesine ilişkin düzenlemeler yer alıyor.

Belediyelerin bu türden yatırımlardan dolayı taşınmazların değerinin artması karşılığında talep ettiği katılım paylarının tahsil edilemediğine dikkat çekiliyor, bu yönde bir düzenleme yapılmasının gereğine işaret ediliyor.

Elde edilen gelirden belediyelere %25 pay verileceği belirtiliyor.

Taslak çalışmada yatırımcının gayrimenkule sahip olmasının üzerinden 10 yıldan fazla süre geçmesi halinde değer artışına bağlı vergiden muaf tutulması esas alınıyor.

Gayrimenkul alımından bir yıl sonra satış yapılması durumunda, gayrimenkulünü satan kişinin artıştan kaynaklanan değerin %10'unu indirmesi, %90'ını ise beyan edip vergisini ödemesi gerekiyor.

Aynı şekilde, gayrimenkul satışı onuncu yıl içinde ise artıştan kaynaklı değerin %90'ını indirip, %10'unun vergisini ödemesi gerekiyor.

İlk yıldan başlayarak %10'luk dilimler halinde indirim özetle.

UYGULAMA NE ZAMAN?

Hemen belirtelim, 'Rant vergisi hemen yürürlüğe konulacak.' diye bir durum söz konusu değil…

Henüz taslak halinde olan bu çalışmaların uygulamaya konulması için uzunca bir süre gerekiyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanımız Sayın İdris Güllüce'nin de ifade ettiği üzere, böyle bir verginin tatbiki, ülkemizin şehirleşme ve altyapıyı tamamlayıp ekonomisini en üst düzeye getirmesi halinde sözkonusu olabilecektir.

Bu noktaya 'hemen' ulaşmak mümkün değil ama öyle tahmin ediyoruz ki çok da uzun süre almayacaktır.

'Orta düzeyde gelişmiş ülkeler' sınıfını aşarak 'gelişmiş ülkeler' sınıfına dâhil olmak, 2023 hedeflerimiz arasında.

Gelir artışına bağlı olarak şehirleşme oranımız da artacak.

Bir noktada, üst gelir sınıfına dahil ülkelerdeki gibi gayrimenkullerde 'kamu yatırımlarının sağlayacağı' değer artışlarından rant vergisinin alınması mümkün olacak.

Yani…

Yatırım yaparken bu konuyu düşünmek için erken…

'Rant vergisi' kaçınılmaz olarak gelecek ama biraz daha vakit lâzım.

RANT VERGİSİ ORALARDA NASIL UYGULANIYOR?

Bu rant vergisi ABD'de, gelişmiş bazı Asya ülkelerinde var.

Avrupa'nın birçok ülkesinde de uygulanıyor.

Verginin kaynağı, gayrimenkulün bulunduğu bölgede yaşanan gelişmelerden kaynaklanan fiyat artışı.

Vergi oranları Danimarka'da ortalama %2,263 (%0,6 - %2,4 arasında değişiyor, büyük şehirlerde %3,9) Hong Kong'da ise %3 civarında.

Danimarka'da toplanan rant vergisinin kamu bütçesine olan katkısının ise %7 seviyelerinde olduğu tahmin ediliyor.

Avustralya'da rant vergisi adı altında toplanan vergiler, toplam vergi gelirlerinin %4,5'ini oluşturuyor. Bu tutar emlak vergileriyle birlikte ise 33 milyar Avustralya Doları'na ulaşıyor.

Buralarda rant vergisi hem belediye hem de devlet bütçelerine ciddi oranlarda katkı sağlıyor.

Toplanan vergi yatırıma dönüştüğünden bundan yine gayrimenkul sahipleri istifade ediyor.

Gelişmiş ülkelerin çoğunda hem kamu hem de gayrimenkul sahiplerine kazandıran bir sistem kurulmuş durumda.

Biz de bunu orta vadede gerçekleştirmek mecburiyetindeyiz.

Ürettiği ürünlere değer katıp ticaretini yapanlar, bu değer artışından kazanç sağlıyor ve vergilerini veriyor…

Aynı şekilde imar değişikliği veya hizmetlerden kaynaklanan değer artışından dolayı kazanç sağlayan gayrimenkul yatırımcıları da vergilerini vermek durumundadır.

Gelişmiş ülkeler, hizmetlerin önemli bir bölümünü rant vergisinden karşılıyor.

Biz de o yoldayız ve bugün değilse de 10-15 yıllık süre zarfında bunu yapmak durumundayız.

Yeni Şafak/Ünsan Bal