Eylül'de konut satışlarında canlanma olmayacak!

Dünya Gazetesi Köşe Yazarı Alaattin Aktaş bugünkü yazısında konut satışlarını değerlendirdi. İşte o yazı:

Konut satışı temmuz ayında 81 bin ile neredeyse son üç yılın en düşük düzeyine inmişti. Ama bunda şaşılacak bir durum yoktu. Temmuzun üçte biri tatille geçmişti, ki bu pek rastlanan bir durum değildi; hele hele 15 Temmuz'da bir darbe girişimi yaşanmıştı, ki bu hiç görülmüş bir şey değildi. Bütün bunların sonucunda da konut satışı dibe oturmuştu. Hatta, temmuzdaki satışın 81 bini bulması bile şaşırtıcı sayılırdı. O kadar az iş gününde, darbe girişi gibi herkesi şaşkına çeviren ve tüm ekonomik aktivitelerin adeta askıya alındığı bir ayda 81 bin rakamı bile gayet iyiydi.

Şimdi dayanak noktası olarak böylesine kötü bir ayı esas almak suretiyle ağustosu değerlendirmek ve gerçekleşen 115 bine yakın satışı dikkate alarak sektörün canlandığına ilişkin işaretler alındığını söylemek ne kadar doğru... Ya da doğru mu...

Atalım 15 Temmuz'un yarattığı kaotik ortamın etkisini. Bir kere temmuzda 15 işgünü var. Ağustosta ise 22 işgünü. Yani yalnızca işgünü sayısındaki farklılık yüzde 47'ye yakın. Temmuzdan ağustosa konut satışındaki artış ne kadar, yüzde 41. Demek ki ortada gerçek anlamda bir artış yok.

Dolayısıyla konut satışında değerlendirmeyi, en azından bu ağustos ve temmuz itibariyle, bir önceki aya göre yapmanın tutarlı bir tarafı yok.

Bakılması gereken geçen yıla göre ne olduğu. Orada da kayda değer bir hareket görmüyoruz. Geçen yılın ağustosunda 112 bin 463 konut satılmıştı, bu yılki sayı 114 bin 751, yani yüzde 2'lik bir artış var. Yani 2 binin biraz üstünde daha fazla konut satılmış, hepsi hepsi o.

Ne var ki şu gerçeği de kabul etmek durumundayız. Her ne kadar bu yıl ağustosta geçen yılın çok üstünde bir satış gerçekleşmemişse de, bunu yadırgamamak gerekiyor. 15 Temmuz'un yarattığı olumsuz hava, her türlü tüketimi etkilediği gibi, konut gibi büyük tutarlı alımları çok daha belirgin bir biçimde etkilemiş durumda. Kuşkusuz bu etkiyi öyle bir ayda ve bir çırpıda geride bırakma şansına sahip değiliz.

Eylüldeki tehlike

Konut piyasasını canlandırmak için bir dizi önlem alınıyor alınmasına ama eylülde bizi temmuzdaki gibi yine dramatik bir satış gerilemesinin beklediği gerçeği de ortada.

Geçen yılın eylülünde 22 işgünü vardı. Bu yıl Kurban Bayramı'nın etkisiyle işgünü sayısı 17'de kaldı. Yani bu yılki işgünü sayısı geçen yıldan yüzde 23 daha az. Bu durum konut satışlarına bire bir değilse bile kesinlikle yansıyacak.

Kaldı ki piyasaların üstündeki ölü toprağı kalkmış da değil ki. Tüm Türkiye olarak 15 Temmuz'un etkisini hala yaşıyoruz.

Şimdi bir de Fırat Kalkanı operasyonu var. Bir ayı aşkın süredir bu harekatın içindeyiz. Çok kısa sürede ve tuhaf bir şekilde kanıksadık adeta; ama Türk ordusu başka bir ülke toprağında bir terör örgütüyle de olsa çatışma halinde. Bu, ekonominin geleceğine ilişkin kaygıları artırmıyor olabilir mi...

Ve Moody's...

Bütün bunlar yetmezmiş gibi bir de Moody's sorunu ortaya çıktı. Biz istediğimiz kadar not indirimini haksız bulalım, istediğimiz kadar bunun yanlı ve gerçeklerle örtüşmeyen bir karar olduğunu öne sürelim; yabancı yatırımcı karara bakıyor ve bakacak.

Türkiye'nin yatırım yapılabilir ülke konumunu kaybettiğine ilişkin bu karardan sonra portföy yatırımlarında belirgin bir düşüş yaşanırsa şaşırmayalım.

Bu düşüş, Türkiye'ye taze para girişinin durması, buradaki paranın da çıkması demek. Bu da kurun artması demek. Kurun artma eğilimi göstermesi, artmasa bile artabileceği kanısının daha da hakim olması, başta konut gibi büyük tutarlı alımların ertelenmesi demek. Kurun artması enflasyon demek, enflasyon faizin yeniden artışa geçmesi demek.

Dolayısıyla eylül ayındaki konut satışının hem uzun tatil yüzünden, hem Fırat Kalkanı operasyonunun yarattığı kaygılar yüzünden ve son olarak Moody's'in Türkiye'yi yatırım yapılabilir ülke kategorisinden düşürmesi yüzünden çok büyük bir düşüş göstermesi beklenmeli. Eylüldeki satış 80-85 bin arasına kadar inerse şaşmamalı.

Dünya Gazetesi/Alaattin Aktaş