Gaiplik karinesi nedir?
Medeni Kanun gereğince, uzun zamandır kendisinden haber alınmayan ve ölüm olasılıklarının yüksek olduğu kimselerin kişiliğinin son verilmesi için mahkemece gaiplik kararı verilebiliyor. Peki, gaiplik karinesi nedir? Ne zaman verilir?
Gaiplik karinesi nedir?
Medeni Kanun gereğince, uzun zamandır kendisinden haber alınmayan ve ölüm olasılıklarının yüksek olduğu kimselerin kişiliğinin son verilmesi için mahkemece gaiplik kararı verilebiliyor.
Gaiplikte ölüm karinesinden farklı olarak ölüm tehlikesi içinde kaybolmak söz konusu oluyor. Gaiplik karinesinin verilebilmesi için bazı şartların meydana gelmiş olması gerekiyor.
Örneğin, ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıl veya son haber tarihinin üzerinden en az beş yıl geçmiş olması gerekiyor.
Gaipliğine karar verilecek kişi, ilân süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşüyor.
Gaiplik Karinesi nasıl alınır?
1. Genel olarak
MADDE 32.- Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.
Yetkili mahkeme, kişinin Türkiye'deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye'de hiç yerleşmemişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa anasının veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir.
2. Yargılama usulü
MADDE 33.- Gaiplik kararının istenebilmesi için, ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıl veya son haber tarihinin üzerinden en az beş yıl geçmiş olması gerekir.
Mahkeme, gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilânla çağırır. Bu süre, ilk ilânın yapıldığı günden başlayarak en az altı aydır.
3. İstemin düşmesi
MADDE 34.- Gaipliğine karar verilecek kişi, ilân süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.
4. Hükmü
MADDE 35.- İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır. Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.
