Gayrimenkulde rant vergisi arsa fiyatlarını artırır!

Gayrimenkul sektörü temsilcileri, hükümetin eylem planında yer alan ve bu yaz hayata geçirilmesi öngörülen gayrimenkul sertifikası ve rant vergisi konularında görüşlerini DÜNYA'ya açıkladı. Sektör temsilcilerinin gayrimenkul sertifikasıyla ilgili düzenlemeye sıcak baktıkları ancak rant vergisini arsa fiyatlarını artıracak gerekçesiyle eleştirdikleri dikkat çekti. Görüşler şöyle:

Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkan Yardımcısı Haluk Sur: 

'Rant vergisi gelişmekte olan bölgeleri kapsamayacak' 

"Bize gelen bilgiler, rant vergisi kapsamında yapılan düzenlemenin yeni gelişmekte olan bölgelerde imar planı sonucu ortaya çıkan değer artışını kapsamayacağı yönünde. Değer artışına şehir içindeki alanları konu olacak. Şehir içinde kamu yararı kapsamında yapılacak imar değişikliğinde kamunun emsal değişikliği sonucu oluşacak değerden pay alması doğru. 

Ama bu mevcut imarlı alanlara sadece imar getirdik diye değer talep ederse bir doğru olmaz. Çünkü araziler imarlı hale dönüştürülürken zaten Kamu Ortaklık Payı ve Kamu Düzenleme Payı ile yüzde 40 pay alıyor. Buradan yeniden bir rant vergisi alması doğru olmaz. Ancak kişinin isteğiyle haklı gerekçelerle fazladan bir artışı aldıysa buradan elde edilecek değerden devletin pay alması doğru. Bu paranın da kentsel dönüşüme aktanlmasıyla burada bir kaynak sağlanabilir. 

Tapu zaten bir sertifika ve tekrar sertifikaya dönüştürülmez. Bir gayrimenkulde parçalı sahiplik 1980'lerin sonunda uygulandı o günün şartlarında enflasyonist ortamlarda çok başarılı olmadı. Yurtdışında şöyle uygulamalar var. Örneğin bir kişinin gücü ancak dairenin yarısını almaya yetiyorsa, yarısını verip kalan yarısını ödemeye devam ediyor. Oraya geliştiren firmaya yeterli ödemeyi yapıyorsa sertifikasını alabiliyor. Ya da hisseli yöntemle 10, 20 ya da 50 metrekare parça parça hisse topluyor ve bu sertifikalar eğer borsada da işlem görüyorsa bunun karşılığında daire alabiliyor. Bu hisseli yöntemlerle sertifikalar tapuya dönüştürülebilir."

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ömer Faruk Çelik: 

'Sertifika emsal transferine imkan vermeli' 

"Gayrimenkul sertifikasından, tapunun sertifikaya dönüşmesini değil de mevcut imar haklarının sertifikaya dönüştürülüp imar haklarının alınıp satılacağı bir pazar yerini anlıyorum. Örneğin arsamın üzerindeki iki emsalden birini sertifika haline getirip başka bir bölgede kendime ya da başkasına ait arazide bu emsali kullanabilsem... Eğer emsal transferi böyle bir sertifika haline getirilebilirse bu piyasada çok işlem gören bir meta haline gelir. Onun dışında tapunun nasıl sertifikaya dönüşeceğini anlamış değilim. Diğer türlü tapuda da hissedarlık verilmesi olmaz. Medeni Kanun'da bu işin içinden çıkılmaz. O zaman tapunun birçok hissedarı olur ve Medeni Kanun'a göre de bir hissedarın itirazı bile tapu üzerindeki her işlemi engeller. 

Rant vergisi konusunda da bizim görüşümüz şu: Eğer kamu zaten var olan bir bölgede imar planlaması yapıyorsa yaptığı imar planlaması üzerinden yüzde 40 Kamu Ortaklık Payı ve Kamu Düzenleme Payı kesip alıyor, bunu da yeşil alan park ve okul olarak da kamuya bir şeyler yapmaya çalışıyor. Dolayısıyla belediye yeni imar planıyla doğacak bir artışı talep etmemeli. Zaten yüzde 40'ını vermiş oluyorsunuz. Bir de üzerine rant vergisi alması adil değil. Ancak bir bölgede 1 olan emsal 2'ye çıkıyorsa ve kişi de artışı kullanmak isterse kamu artan kısmın yüzde 40'ını alsın. Ama arazi sahibi artışı kullanmak istemiyorsa da bir borç yükü altına girmemeli. Başbakan'a sunduğumuz diğer madde ise eğer kamu olmayan bir imar artışı getirip bunun üzerinde vergi talep ediyorsa, kamu var olan bir imar planını yok ediyorsa yok ettiği kişinin de aynı şartlarla bedelini ödesin, diye. Başbakan da bu isteğimizi haklı buldu. Eğer bu şekilde olursa bu yöntem desteklenebilir. 

 Makro İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ercan Uyan: 

'Sertifika daire alımını kolaylaştıracak' 

"Sertifika öncesinde normalde sistem bir kişinin gücü daire almaya yetmeyebilir ancak sertifika sistemiyle birden fazla alıcı bir araya gelerek daire alabilir. Daha küçük yatırımcının devrede olmasını sağlayacak. O anlamda sektör için olumlu olacağını düşünüyorum. Rant vergisi ise söylem olarak kulağa hoş gelse de bu durum en çok arsa sahiplerini etkileyecek. Onlar bu artışları bize yansıtacak, biz de bunu satacağımız konuta ekleyeceğimiz için bundan en çok konut alıcısı etkilenecek. Devletin oluşan ranttan pay alması doğru. Karayolları bir yerden yol geçireceğini duyurunca oradaki bütün arsa fiyatları uçuyor. Sonra da Karayolları yüksek fiyatlardan kamulaştırma bedelleri ödüyor. 

Arsa sahipleri artıştan kazanıyor. 

Mantık doğru. Bu anlamda iyi düzenleme olursa faydası olur. Ancak dolaylı yoldan konut fiyatlarında bir artışa neden olur mu, bakmak lazım. Fakat İmar artışından mutlaka alması gerekiyor." 

Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı: 

'Sertifika fon oluşumunu sağlar' 

"Resmi belgelerde gayrimenkullerin doğru bedeller üzerinden alım satımı yapılamıyor. Devlet burada kaçırdığı vergiyi değer artışıyla yakalamak istiyor. Ancak doğru uygulama gerekir. Yoksa arsada maliyet artışıyla konut fiyatları daha da artabilir. 

Tapuların sertifikalandırılması ise fon oluşturulması açısından çok doğru. Dünyanın birçok bölgesinde tapular sertifıkalandırılıyor tekrar tekrar satılabiliyor. Ayrıca daha sağlam ve yaşanabilir projelerin oluşmasını sağlıyor. Erişilebilir finansman sağladığı için de doğru bir uygulama olacak." 

Dünya