Herkesi mutlu eden yasa: Mütekabiliyet Yasası!

Uzun süredir konuşulan yasa, nihayet çıktı. Yabancılara mülk satışını kolaylaştıran Mütekabiliyet Yasası, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylandı. Artık Türkiye’de mülk edinmek isteyen yabancı ülke vatandaşları, uzun bürokratik uygulamalara sokulmayacak. Böylece yabancıların mülk aliminin ciddi oranda artması bekleniyor.

Türkiye ile mütekabiliyet anlaşması bulunan 62 ülke var. Mütekabiliyet anlaşması olmayan ülke sayısı ise yaklaşık 50.

Türkiye’de 2006 ile 2008 yılları arasında yılda 3 milyar dolarlık gayrimenkul satın alan yabancı yatırımcılar, 2009’de 1.9 milyar ve 2010’da da 2.5 milyar dolarlık gayrimenkul yatırımı yapmışlardı. Gayrimenkul uzmanlarına göre, yeni yasayla birlikte yabancılara sadece ko.nut olarak 2 yıl içinde 15 milyar dolarlık satış yapılacak. Bazı firmaların yöneticileri ise bu rakamı 20 milyar dolar olarak telaffuz ediyor.

Yeni uygulamanın detayları

Mütekabiliyet anlaşması olmayan ülkelerin vatandaşlarına gayrimenkul satışı ise şirketler üzerinden yapılıyordu. Yabancılara yasak olan gayrimenkul satışı şirketlere serbestti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan tasarıya göre “mütekabiliyet” konusunda kabineye yetki verildi. Artık, karşılıklılık koşulunun aranmayacağı ülkeleri Bakanlar Kurulu belirleyecek. Ulusal çıkarlar doğrultusunda bazı ülkelerle ikili emlak anlaşmaları imzalanabilecek. Mevcut uygulamaya göre, konut ve işyeri satın alabilen yabancılar ve uluslararası şirketler, artık arazi de satın alabilecek. Söz konusu yasa ile yabancılara getirilen 2.5 hektarlık sınırlama ise 30’a yükseltildi. Üstelik Bakanlar Kurulu’na bu rakamı 60 hektara kadar çıkarma yetkisi de verildi. Öte yandan yabancılar, artık imarsız yerlerden de arazi alabilecek.

Cari açığa çare

Türkiye’de yatırımı bulunan yabancı gayrimenkul pazarlama zincirleri yeni yasa sonrası harekete geçti. TBMM’de çıkan Mütekabiliyet Yasası’nı Cumhurbaşkanı onayladı ama yürürlüğe girmesi için 3 ay gibi yasal bir sürenin geçmesi gerekiyor. Özellikle Ortadoğu’dan Türkiye’ye gelen ve pazar araştırması yapmış firmalar var. Turkey Sotheby’s International Realty Genel Müdürü Arman Özver, yasanın çıkmasıyla birlikte ilk etapta bu firmaların pazarı hareketlendireceğini düşünüyor. Özver’e göre asıl satış dalgası yılın 2’nci yarısı ve önümüzdeki yıldan itibaren gelecek.

Çalık GYG Genel Müdürü Doç. Dr. Feyzullah Yetgin, yasanın onaylanmasının ardından gayrimenkul sektörüne 2 yılda 15 milyar dolarlık bir gelir akacağını düşünüyor. Bu gelir, Türkiye’nin cari açığını bile kapatır diyen Yetgin, parasını daha güvenli piyasalara yatırmak isteyen yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yoğun bir ilgi göstereceğine ve özellikle Ortadoğu’da ertelenen yoğun bir talebin olduğunu söylüyor.

ABD ve AB ekonomilerindeki sıkıntılar nedeniyle kendisine yer arayan ciddi bir kaynağın Türkiye’ye akacağını beklediklerini ifade eden Feyzullah Yetgin, "Bu yasa, Türkiye’nin marka değerini artıracak. Ayrıca gayrimenkul sektörünün yanı sıra yatırım yapacak yabancılar sayesinde birçok sektör de bu durumdan olumlu yönde etki¬lenecek” diyor.

Yeni yasa ile özellikle Ortadoğu çıkışlı yatırımların artacağına inanan Yetgin’in, beklentileri şöyle:

Türkiye, giderek gelişen ekonomisi ve istikrarlı büyümesiyle lider karakterli bir ülke. Ayrıca doğuyla batıyı birleştiren bir konuma sahip. Bu nedenle yabancı yatırımcı çekmek için en güçlü aday. Yeni yasayla birlikte gayrimenkul sektörü açısından bir cazibe merkezi haline gelen İstanbul’un yanı sıra Ege ve Akdeniz kıyı şeridi de büyük talep görecek bölgeler olarak öne çıkacak. Çalık GYG olarak 4 milyar dolarlık proje yönetiyoruz ve önümüzdeki dönemde özellikle Ortadoğu’da sektörüne hakim yerel şirketlerle işbirliği yapmayı planlıyoruz.

Türkiye markalaşır

Bu yasayla yıllardır beklenen bir ilkin gerçekleşecek yabancılara konut satışının önünün açılacağını söyleyen Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Dumankaya’da bu konuda olumlu düşünüyor. Yasa sayesinde Türkiye ekonomisine büyük bir girdi sağlanacağım ve ekonominin lokomotifi olan inşaat sektörünün önünün açılacağını söyleyen Dumankaya, “Bu yasa ile cari açık için de ciddi bir kaynak yaratılacak. Aynı zamanda Türkiye, uluslararası pazara açılan bir marka haline gelecek” diyor.

Türkiye’de yaşamak ve yatırım yapmak isteyen birçok insan için yeni bir fırsat  doğduğunu ifade eden Dumankaya, küresel krize rağmen gelişmekte olan bir ekonomiye sahip olan Türkiye'ye yatırım yapmanın yabancılara cazip geldiğini belirtiyor. Uğur Dumankaya’nın yasanın olası etkileriyle ilgili görüşleri şöyle:

Yasa ile birlikte kapıları kırarcasma bir talep olacağını beklemiyoruz ama orta ve uzun vadede artış olacak. Mütekabiliyet sonrası Ege, Akdeniz kıyıları ve özellikle İstanbul için önemli bir talep gelecek. Konut fiyatlarında ise kısa sürede bu yasaya bağlı olarak bir artış olacağını öngörmüyoruz. Orta ve uzun vadede ise yabancıların yatırım yoğunluğuna göre değişiklikler olabilir.

Arap sermayesi

Son dönemde Kuveyt ve Suudi Arabistan’dan talep aldıklarını belirten Özyurtlar Şirketler Grubu Başkam Tamer Özyurt, Mütekabiliyet Yasası sayesinde Türkiye’ye girecek Arap sermayesinin artacağını düşünüyor. Yabancılara Türkiye’de mülk edinmenin önünü açan Mütekabiliyet Yasası’nın çıkmasının emlak sektörünü olumlu yönde etkileyeceğini ifade eden Özyurt, Son dönemde Kuveyt ve Suudi Arabistan vatandaşlarından büyük talep alıyoruz. Mütekabiliyet esası nedeniyle Türkiye'den mülk edinmeleri yasaktı. Yasanın çıkmasıyla birlikte Türkiye'ye özellikler Arap sermayesinin akacağına inanıyorum diyor.

Cazibe merkezi olduk

Türkiye’de mülkiyet edinemeyen 42 ülkenin arasında önde gelen Körfez ülkeleri, Rusya ve Orta Asya Türk devletleri vatandaşlarına da Türkiye’den konut ve ofis alabilmelerine imkan tanınması, gayrimenkul pazarının büyümesini sağlayacak. İran vatandaşlarının da paralarını daha güvenli piyasalarda kullanmak isteyeceklerini söyleyen Babacan Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, yasanın olası getirilerine ilişkin şunları belirtiyor:

Yasadan önce bu ülke vatandaşları Türkiye’de gayrimenkul alabilmek için tapuyu bir tanıdığının üzerine alabiliyordu ya da ülkemizde şirket kurması gerekiyordu. Bu sebeple de çok küçük bir kitle ülkemizden gayrimenkul alabiliyordu. Türkiye'den daha önce gayrimenkul almış ve tapusunu üzerine alamamış olan birçok kişi de bu kanun ile tapularını üzerine alabilecek. Bizim projelerimizde yabancılara satışını yapmış olduğumuz ama tapusunu veremediğimiz birçok yabancı ülke vatandaşı bulunuyor. Bu kanundan sonra gayrimenkul sektöründe de işlem hacmi çok artacak. Hatta Arap ülkelerinde çok revaçta olan sukuk sistemi ile çok ciddi yatırımcı kitlelere uzanabiliriz.

İşsizliği azaltacak

Mütekabiliyet Yasası’nın çıkmasıyla Türkiye’ye yılda 10 ila 15 milyar dolarlık bir kaynağın gireceğini söyleyen 216 Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Bilent Dündar’da, sektörde satışların artmasıyla birlikte ekonominin canlanacağını ve işsizliğin azalacağını düşünüyor.

Bugüne kadar 42 ülke vatandaşının Türkiye’den mülk edinemediğini hatırlatan Dündar, Bu ülkeler arasında Libya, Suriye, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yanı sıra Türk Cumhuriyetleri de vardı. Bu ülkelerin birçoğuyla aramızda vize dahi kalkmış ama satış yapamıyorduk diyor. 

Türkiye’nin bulunduğu bölgede güvenli bir liman olduğunu söyleyen Semerkand Yapı Genel Koordinatörü Neli Devidas, bu yasayla Ortadoğu, Körfez ve Asya ülkelerinden İstanbul'a büyük talep olacağını öngörüyor. Mütekabiliyet şartı aranmadan yabancıya mülk satışının önünün açılmasıyla Türkiye’ye yabancı sermaye girişinin hızlanacağını belirten Devidas, “Avrupalıların daha çok Ege ve Akdeniz kıyılarındaki yazlıklara ilgi gösterecğine inanıyorum. Dışarıdan gelecek kaynak cari açığın kapatılmasına çare olabilir. Satışların artmasıyla piyasa da hareketlenir” diyor.

Yeni bir dönem başlıyor

Yasanın çıkmasını bekliyorduk. Gayrimenkul sektörüne hareket getirecek. Öncelikle konut satışlarının hızlanmasını bekliyoruz. Arap ülkeleri, Rusya, Iran ve Türk Cumhuriyetleri Türkiye konut piyasasına büyük ilgi gösteriyor. İstanbul ile Ege ve Akdeniz bölgesinde konut satışlarının büyük hız kazanacağını öngörüyoruz diyen Uluhan Grup icra Kurulu Başkanı Tanju Bilgen, yıllık ortalama 10-15 milyar dolar düzeyinde satış beklentisi olduğunu ifade ediyor. Bu gelirin inşaat firmalarına önemli bir finansman kaynağı sağlayacağını ve yeni yatırımların da önünü açacağını söyleyen Bilgen, ayrıca istihdama da önemli bir katkı sağlayacağı görüşünde. Tanju Bilgen, bu yasayla emlak vergilerinde de ciddi bir artış olacağı kanısında. Mütekabiliyet ilkesi aranmayacağı için Türkiye konut piyasasının dünyaya açılacağını vurgulayan Bilgen, “Geçmişe kıyasla yeni bir dönemin başladığını söylemek mümkün” diyor.

Kentsel dönüşüm hızlanacak

Yasayla birlikte 2 yıl içinde 15 milyar dolar gelir elde edilmesi bekleniyor. Bu gelirle kentsel dönüşüme yönelik yeni projelerin hız kazanacağı ve cari açığın kapatılması yönünde olumlu rol oynayacağı ifade ediliyor. Söz konusu sermaye girişinin uzun bir süre devam edeceği de öngörülüyor.

Türkiye’nin dinamik, genç demografik yapısı konuta olan talebi tetikliyor ve sektöre önemli bir avantaj sağlıyor. Bu yapılaşmadan yabancı yatırımcılar da yararlanmak ve Türkiye’de yer almak istiyorlar diyen Sarp Grup İnşaat Genel Koordinatörü Vekalet Kaba, uluslararası kurumların kendi belirledikleri yerlerde yatırım yapmak ve arazi satın almak istediklerini hatırlatıyor. Kaba'ya göre, yasanın lverdiği koşullarda yabancıların bu talepleri gerçekleşecek ve yeni yatırımların önü açılacak.

Torunlar Sotheby’s International ile anlaştı 

Torunlar GYO, yabancılara gayrimenkul satış ve danışmanlık hizmeti veren Sotheby’s International Realty ile anlaştı. Torunlar GY0 Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun'un çıkan yasa ve yaptıkları anlaşmaya ilişkin görüşleri şöyle:

Mütekabiliyet Yasası gayrimenkul sektörünün ve dolaylı olarak turizm, perakende ve gıda gibi birçok sektörün canlanmasına katkı sağlayacak önemli bir yasa. Dünya konut sektörünün 300 milyar dolarlık pazar payına karşılık Türkiye'nin bu sektörden aldığı pay çok düşük. Mütekabiliyet Yasası ile öncelikle Azerbaycan, BAE, Kazakistan, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan ve İran'dan 2012-2016 yılları arasında 20 milyar doları bulabilecek ilave talep yaratılması hedefleniyor. Biz de Torunlar GYO olarak yabancı yatırımcılara gayrimenkul satışı ile ilgili çalışmalarımıza başlamıştık. Bu doğrultuda da portföyümüzdeki Mail of İstanbul'un satışıyla ilgili olarak gayrimenkul satış ve danışmanlık şirketlerinden Sotheby's International Realty ile anlaştık diyor.

Para Dergisi