GYODER kira sorununu çözmek için devletten arsa istedi!
GYODER Başkanı Neşecan Çekici, yaptığı açıklamda konut üretiminin önündeki en büyük engellerden olan arsa maliyetlerini düşürecek formüller üzerinde durulması gerektiğini söyledi.
Gayrimenkul sektörü temsilcileri, bu sene hem konut arzında hem de satışlarda artış bekliyor. Sektörün önde gelen sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri, konu ile ilgili olarak yaptıkları açıklamada geçtiğimiz 2024 yılını değerlendirirken, 2025 yılı beklentilerini de paylaştı.
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici yaptığı açıklamada konut satış rakamlarının 2024 yılında önceki senenin üzerinde gerçekleşeceğini dile getirerek, ocak-kasım döneminde el değiştiren konut sayısının 2023 yılının tamamını geçtiğini dile getirdi.
Merakla beklenen Aralık ayı rakamlarının açıklanmasıyla 2024 yılına ilişkin konut satış adetlerinde önceki seneye göre yüzde 17-18 artış beklediklerini kaydeden Neşecan Çekici, "Geçen yıl hem deprem baz etkisi hem yüksek reel konut fiyatları gerçeği vardı, bu sene konutların değeri reelde neredeyse hiç artış göstermedi, bu nedenle de satışların daha iyi olacağını özellikle son 5 ayın istatistikleri söylüyor. Türkiye konut pazarı Avrupa'da da 1. pazar, OECD ülkeleri içerisinde Amerika'dan sonra ikinci sırada." İfadelerini kullandı.
Neşecan Çekici açıklamasında konutta kredi faizlerinin düşmesiyle daha fazla canlanma yaşanabileceğini dile getirerek, yüksek faiz oranlarının konut alıcılarının yatırım yapma isteğini baltaladığını, doğru politikalarla gayrimenkulün yeniden en güvenilen yatırım aracı haline getirilebileceğini söyledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ilk faiz indirimini geçen ay yaptığını dile getiren Neşecan Çekici, "Piyasalar ve uzmanlar, söz konusu bu indirimlerin süreceğini öngörüyor. Bu nedenle faizlerin düşmeye başladığı bu süreçte konut satışlarının artacağını, öngörülebilir zeminin oluşmasıyla üretimin de hızlanacağını düşünüyoruz." dedi.
KONUT SAHİPLİĞİ ORANININ YÜZDE 70’LERE YÜKSELMESİ İÇİN KAMU-ÖZEL İŞBİRLİĞİ ŞART
GYODER Başkanı Neşecan Çekici yaptığı açıklamada ülkemizin konut krizine yönelik bütüncül bir politika benimsemesi gerektiğini dile getirerek, sözlerine şu şekilde devam etti: “Söz konusu bu konuyu sık sık her platformda tekrar ediyoruz. Uzun vadede, kentsel dönüşümün hızlandırılması ve konut sahipliği oranının yeniden yüzde 70 seviyesine çıkarılması için kamu-özel işbirliği, hatta belli konularda iş bölümü şart.
Çok disiplinli sektörümüzün pek çok bileşeni, önemli bir düzeltme ve normalleşme dönemi yaşıyor. Gayrimenkul sektörü ülke ekonomisinin kalbidir. Bu her zaman böyleydi, yarın da bu şekilde olacak. Sektörün nabzının daha sağlıklı atmasını sağlamak, ekonomide tekrar çarpan etkisi yaratmak için bazı yenilikçi önlemler, düzenlemeler gerekli.”
Neşecan Çekici, ülkemizde senelik konut üretimi ihtiyacının 800-900 bin olduğunu fakat şu anda bunun 500-600 bin civarında seyrettiğini belirterek, depreme karşı acil dönüştürülmesi gereken yüz binlerce konut olduğunu, ciddi bir bütünleşik konut politikasının acil koduyla Türkiye gündeminin üst sıralarında yer alması gerektiğini belirtti.
Açıklamasında kamu, özel sektör, STK ve akademinin tek bir masada bir araya gelmeleri gerektiğini dile getiren Neşecan Çekici, "Ortak akılla yeni yollar, yeni çözümler geliştirmeli, dünya ile entegre, kalıcı ve sürdürülebilir politikalar oluşturarak sektörümüzü canlandırmalı ve dolayısıyla da toplumu içinde bulunduğu barınma krizinden çıkartmalıyız.” dedi.
KİRALARI YARI YARIYA DÜŞÜREBİLİRİZ
GYODER Başkanı Çekici, son günlerin en çok konuşulan konuları arasında yer alan barınma sorununa çare olmak amacıyla GYODER Yeni Konut Modeli'ni kurguladıklarını anımsatarak, bu modelle kira fiyatlarını yarıya indirmeyi ve kentsel dönüşüme zemin hazırlamayı amaçladıklarını dile getirdi.
Kamunun kiraya veren konumunda olduğu söz konusu bu modelde, arsa maliyetlerini düşürerek konut üretim maliyetlerini dengelemeye çalıştıklarını kaydeden Neşecan Çekici, sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Eğer devletin elindeki arsalar, gayrimenkul geliştiricilerine belli bir proje dönemi için ödünç verilirse ve kamu-özel işbirliği yöntemiyle seri bir üretim yapılırsa on binlerce konut hayata geçirilebilir.
Arsa maliyeti nedeniyle oluşan fark kiraları yarı yarıya düşürüyor. Söz konusu bu modelde, kullanıma açılacak arsalarda konutların üretilmesi sağlanırken, arsaların mülkiyeti de devlette kalıyor. Kamunun kiraya veren konumunda olduğu bu modelin finansmanını, sermaye piyasası enstrümanlarını da içine alan çeşitli senaryolarla destekledik. Yani biz finansman için de devlete yük olmuyoruz, devletten yalnızca arsa istiyoruz."
2024 YILINDA KONUT SATIŞLARININ 1,4 MİLYONU AŞACAĞINA KESİN GÖZÜYLE BAKIYORUZ
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ramadan Kumova da konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada ilk yarısı durgun, ikinci yarısı ise hareketli bir seneyi geride bıraktıklarını söyleyerek, "Aralık ayı rakamlarının da açıklanmasıyla 2024 yılında konut satışlarının 1,4 milyonu aşacağına kesin gözle bakıyoruz." İfadelerini kullandı.
Yaptığı açıklamada özellikle düşük ve orta gelire hitap eden markasız konutlarda anlamlı bir canlılık olduğunu kaydeden Ramadan Kumova, "Faiz, borsa, altın ve kripto gibi yatırımlardan kazananlar, reel konut fiyatlarındaki düşüşü fırsat bilerek ve konut fiyatlarının artışa geçeceğini öngörerek konut alımına yöneldi." Dedi.
Ramadan Kumova, "İnsanlar konuttaki fırsatın farkında ve bu nedenle de birikimlerini konuta yönlendirmeye başladı. Konut üreticilerinin yaptığı kampanyalar ve vadelendirme seçenekleri de söz konusu bu talebin canlanmasında çok etkili oldu.
Ayrıca, konut yatırımcısı faizler her ne kadar yüksek olsa bile konut fiyatlarının düşük olduğunu düşündüğümüz zaman ileri dönemlerde yapılandırma seçeneklerini de göz önüne alarak kredi kullanımına yönelmeye başladı fakat henüz ipotekli satışların payı düşük seviyelerde." dedi.
ARZI ARTIRMAK İÇİN KONUT ÜRETİMİNİ TEŞVİK EDECEK EKONOMİK ORTAM SAĞLANMASI GEREKİYOR
Ramadan Kumova açıklamasında uzun zamandır uygulanan faiz artırımlarının Aralık ayında sona ermesiyle konut kredi faizlerinde de indirimlerin başlayacağını dile getirerek, sözlerine şu şekilde devam etti:
"Bunun şüphesiz olumlu etkileri olacaktır fakat söz konusu bu indirimlerin sürmesi gerekli. En az 6-7 ay üst üste devam eden faiz indirimleri satışlarla beraber üretimi de hızlandıracaktır.
2024 yılının sonuna doğru açıklamış olduğumuz KONUTDER Sektörel Beklenti Anketi'nde üyelerimizin yüzde 31,8'i önümüzdeki 6 ayda üretimin artacağını belirtirken, söz konusu anketin bir önceki döneminde bu oran yüzde 0'dı.
2024 yılının 2. yarısından itibaren rakamların düzeliyor olmasını daha sağlıklı bir piyasaya yönelik umut verici gelişmeler şeklinde değerlendiriyoruz fakat kısa zamandır esen bu olumlu rüzgarın da yanıltıcı olmaması gerektiğini de belirtiyoruz.”
Ramadan Kumova, konut ihtiyacının 2. el stokundan karşılanmaya devam ettiğini dile getirerek, buradaki tıkanıklığı gidermek için konut üretimini teşvik edecek ekonomik ortamın sağlanmasının artık kaçınılmaz bir hal aldığını belirtti.
Ramadan Kumova açıklamasında "Burada yaşanan gelişmeler doğrultusunda 2025 yılında konut arzında görece bir artış olacaktır ve raflarda bekleyen bu projeler yavaştan hayata geçirilmeye başlayacaktır fakat söz konusu bu artışın limitli olacağını düşünüyoruz." diye konuştu.
ARSA MALİYETLERİNİ DÜŞÜRECEK FORMÜLLER ÜZERİNDE DURULMASI GEREKİYOR
KONUTDER Başkanı Kumova yaptığı açıklamada ayrıca söz konusu sektörün önünde duran en büyük sorunların yüksek faiz, maliyet artışları, arsa teminindeki yetersizlikler ve hane halkının satın alma gücündeki düşüş olduğunu dile getirerek, faiz indirimlerinin başlamasıyla sürecin biraz da olsa iyileşeceğini fakat daha temel çözümlere ihtiyaç olduğunu belirtti.
Kredi faizlerindeki iyileşmeyle yeni üretimler için kaynak oluşturulabileceğini kaydeden Ramadan Kumova, konut üretiminin önündeki en büyük engellerden olan arsa maliyetlerini düşürecek formüller üzerinde durulması gerektiğini belirtti.
Ramadan Kumova, kamu-özel işbirliğinin bu noktada en ideal çözümlerin başını çektiğini dile getirerek, şunları söyledi: "Yüzde 56,1'e gerileyen konut sahipliği oranı 2000'li yılların başından bu yana en düşük oran olarak kayda geçti. 2000'li yılların başında bu oran yüzde 70'li seviyelerdeydi. Son 17 senede dar gelirlinin konut sahibi olma oranı yüzde 61'den yüzde 45'e geriledi.
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile benzer bir model uygulanabilir, sabit gelirli ve dar gelirli yurttaşlarımızın barınma gereksinimleri karşılanabilir. Böylelikle Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın üzerindeki yük hafifletilip kamu-özel sektörü işbirliğiyle sosyal konut ve erişilebilir konut üretiminin artırılması adına en ideal çözüm hayata geçirilmiş olur.
Kamunun geliştireceği arsalar üzerinde özel sektörün imalat sürecinin tüm aşamalarını Toplu Konut İdaresi Başkanlığı kontrolü ve onayı ile yapabilir ve satış fiyatları da TOKİ ile geliştirici firma tarafından beraberce belirlenerek toplumun alt gelir gruplarına daha rahat bir şekilde konut üretebilir."
