Hasanpaşa Gazhanesi, kültür merkezi değil şantiye oldu!

Konuyla ilgili görüştüğümüz İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Basın Müşaviri Ahmet Faruk Yanardağ, "Emir verdik, en kısa süre içerisinde şantiyeyi kaldırıyoruz." diyor.

Kadıköy'deki tarihi Hasanpaşa Gazhanesi, 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında restore edilip kültür merkezi haline dönüştürülecekti. Bu haber semtte oturanları sevindirmeye yetmişti. Yıllardır metruk bir halde duran bu sanayi tesisinin kaderi değişecek, mahalleli de rahat bir nefes alacaktı. 2010 Ajansı'nın restorasyon için hatırı sayılır miktarda bir ödenek ayırdığı konuşuluyordu. Yapılması gereken tek şey, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile ajans yetkililerinin masaya oturması ve protokol metninin imzalanmasıydı. Ama beklenen bir türlü olmadı, 2010 etkinlikleri bitince kültür merkezi projesi de rafa kaldırıldı. Böylece semtte oturanların hayalleri de suya düştü. Bu yetmiyormuş gibi tarihi gazhane binası, bir müteahhit firmaya kiralanarak şantiye alanı olarak kullanılmaya başlandı!

Semt sakinleri, gazhanenin bahçesinde çalışan iş makinelerinden büyük bir rahatsızlık duyduklarını söylüyor. 24 saat boyunca çalışan taş kırma makineleri, kepçe ve kamyonlar, gürültü ve toz kirliliği oluşturuyor. Daha da önemlisi, binanın tarihi dokusu büyük zarar görüyor. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2. derecede sit alanı ilan edilen bölgeye iş makinelerinin girmesi ise kanunen yasak.

"Gazhaneler müze olsun"

1 Ağustos 1891 yılında Parisli bir sanayici olan Charles George, yap-işlet modeliyle gaz üretimine başlayan tesisin 1993'te faaliyetine son verildi. 1994'te tarihi bina ve çevresi sit alanı ilan edilerek koruma altına alındı. Daha sonraki yıllarda mülkiyet hakkı İBB'ye geçti. İBB, İstanbul Üniversitesi'nden gazhanenin kültür merkezine dönüştürülmesi için bir proje hazırlamasını istedi. Proje geçtiğimiz yıl tekrar gündeme geldi ama sonuç alınamadı. Daha sonra İBB, arazinin bir bölümüne üniversite yapılması için harekete geçti ama buradan da bir netice çıkmadı. Hasanpaşa Gazhanesi'ni gezip şantiye alanını inceledik. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Basın Müşaviri Ahmet Faruk Yanardağ'a şantiyede çalışan iş makinelerinin tarihi yapıya zarar verdiğini söyledik. Yanardağ, şantiye fotoğraflarını inceledi ve "En kısa sürede şantiyeyi kaldırıyoruz." dedi. İstanbul tarihçisi Haldun Hürel'e göre ise şehirdeki tarihi gazhaneler müze yapılmalı.

"2010 Ajansı bizi hayal kırıklığına uğrattı"

1996 yılında mahalleliyle birlikte Gazhane Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi'ni kuran Serkan Öngel, şimdi bu kooperatifin başkanlığını yapıyor. Yüzlerce gönüllü üyesi olan oluşum, uzun bir uğraştan sonra Gazhane'nin bulunduğu bölgeyi sit alanı ilan ettirmiş. Daha sonra dikkatleri tarihi binaya çekmek için uluslararası şenlikler ile birlikte konserler ve tiyatro organizasyonları düzenlemişler, sanat atölyeleri kurmuşlar. Tarihi binanın içerisine şantiye kurulduğu için son derece endişeli olduklarını söyleyen Serkan Öngel, "Biz yetkili kurumlara dilekçeli itirazda bulunduk. 2010 Ajansı, buraya ayrılan parayı başka yerlere kaydırdı. Biz çok umutluyduk ama ajans yetkilileri bizi hayal kırıklığına uğrattı. Yıllardır büyük bir mücadele içerisindeyiz. İBB, defalarca söz verdi ama verilen sözler tutulmadı. Buranın bir rant kapısı haline gelmesini, tarihi binanın yıkılarak AVM ya da apartman dikilmesini istemiyoruz." diyor.

Gazhane, Roman vatandaşlara ev olmuş

Hasanpaşa Gazhanesi'nin bir bölümünde 100-150 civarında Roman vatandaş yaşıyor. Barakalarına konuk olduğumuz Fadime Yoldadurmaz, burada doğmuş ve büyümüş. Şimdi 36 yaşında ve 4 çocuk annesi. Yaşadığı barakanın ne elektriği var ne de suyu. "Çöpten ne çıkarsa onu yiyoruz, ne çıkarsa onu giyiyoruz." diyor. İçme suyunu Hasanpaşa'daki camilerden temin ediyorlar. Kğıt topladıkları ve ismine çekçek dedikleri arabaların belediye zabıtaları tarafından toplanması, onları zor durumda bırakmış. Kğıt toplayamazlarsa hırsızlık yapmaktan başka çarelerinin kalmadığını söylüyorlar. "Binalar restore edilirse sizler nereye gideceksiniz" diye soruyoruz. Hiç tereddüt etmeden cevap veriyorlar: "Eğer restore edilirse biz başımızın çaresine bakarız."

"Mülk sahibi İBB, biz sorumlu değiliz"

Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, gazhane binasıyla ilgili herhangi bir alakalarının bulunmadığını üzerine basa basa anlatıyor. Gazhanenin Kadıköy sınırları içerisinde bulunduğunu ama binanın İBB'ye ait olduğunu söyleyen Selami Öztürk, "Son olarak buranın üniversite yapılması gündemdeydi ama İBB yetkilileri, bundan da vazgeçti. Biz de zaten üniversite projesine sıcak bakmadık çünkü şartlar buna müsait değil. Burası için en uygun olanı yaklaşık 10 yıl önce İstanbul Üniversitesi tarafından hazırlanan kültür merkezi projesiydi. Ama gelin görün ki burası koca bir şantiyeye dönmüş durumda. Herkes sorumlu olarak bizi görüyor ama belediyemiz herhangi bir söz sahibi değil. Mülk sahibi, İBB. Biz de Kadıköy olarak İBB'nin burayla ilgili vereceği kararı merakla bekliyoruz." diyor.

"Gazhane yıllardır gündemimizde"

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Basın Müşaviri Ahmet Faruk Yanardağ, gazhane şantiyesinin en kısa sürede kaldırılacağını söylüyor. Şantiyede çalışan iş makinelerinin tarihi yapılara zarar verebileceği ihtimalini göz önünde bulundurduklarını dile getiren Yanardağ, "Gazhane ile ilgili kesinleşmiş bir projemiz yok ama burası yıllardır gündemimizde. En doğru kararı alarak bu tarihi tesisi Kadıköylülere kazandırmak istiyoruz. Buradaki şantiye, belediyemizin yapı işlerine bağlı bir müteahhit firma tarafından kiralanmış. Bu firma, Kadıköy'deki bazı yolları yeniliyor. Burada iş makinelerinin çalıştığından bizim haberimiz yoktu. En kısa süre içerisinde o iş makinelerini tarihi sit alanından çıkaracağız." diyor.

Bünyamin Köseli / ZAMAN