Hasılat paylaşımı ve KDV'yi doğuran olay nedir

Geçen haftaki yazımıda hasılat paylaşımı şeklindeki inşaat işleri ile ilgili vergi mevzuatına ve olayın KDV ile ilişkisine yer vermiştik. Bu hafta, konuya KDV yönünden ve arsanın da bir şirketin aktifinde olduğu yönüyle, müteahhit ve arsa sahibi açısından 'vergiyi doğuran olay' ile devam ediyoruz.

MÜTEAHHİT VE ARSA SAHİBİ AçISINDAN

Olayı inşaat firması (müteahhit) ve arsa sahipleri yönünden ayrı ayrı ele almak gerekiyor. Bundan yaklaşık 26 yıl önce yayımlanan ve halen de yürürlükte olan 30 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (D) bölümüne göre-, arsa karşılığı inşaat işinde arsa sahibinden müteahhide 'arsa', müteahhitten arsa sahibine 'bağımsız birim' şeklinde 'iki ayrı teslim' söz konusu.
Arsa karşılığı inşaat işinde, inşa edilen bağımsız birimler arsa sahibi ile müteahhit arasında paylaşılmakta, inşaatın bitiminde, arsa sahibinden müteahhide arsa teslimi, müteahhitten arsa sahibine bağımsız birim (konut, işyeri) teslimi söz konusu olmaktadır.

Bu çerçevede, Maliye Bakanlığı'na intikal eden bir olayda, Bakanlığın özelge ile yaptığı açıklamaya yer verelim.
l.(...)A.şž.İle(...)A.şž,(...) Ltd. şžti. Adi Ortaklığı arasında yapılan sözleşme uyarınca inşa edilen bağımsız birimler yerine bunların hasılatı paylaşılmaktadır. Bu nedenle işlemin 30 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde düzenlenen 'arsa karşılığı inşaat' işi kapsamında değerlendirilmesi, bağımsız birimlerin satışından elde edilen hasılattan (...) Aşž. payına düşen kısmın, arsanın satış bedeli olarak kabul edilmesi ve bağımsız birimlerin alıalara satışının yapüdığı tarih itibariyle (...) Aşž. tararından, hasılattan kendisine kalan pay için arsa faturası düzenlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, söz konusu Adi Ortaklığın yaptığı işlemin yapım işi kapsamında değerlendirilmesi ve tevkifata tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.

Diğer yandan, (...) A.şž.-(...) Ltd. şžti. Adi Ortaklığının 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer almaması nedeniyle Adi Ortaklık tarafından yüklenici (taşeron) firmalardan firmalardan alman hizmetler de tevkifata tabi bulunmamaktadır (MB Özelgesi, 6.8.2010 Tarih ve 69713 sayılı).

Buna göre, hasılat paylaşımı esasına göre yapılan inşaat işlerinde;

- Müteahhit açısından KDV'yi doğuran olay, KDV Kanununun 10/a maddesine göre, konut ve iş yerlerinin teslim edildiği veya tasarruf haklarının devredildiği tarihte meydana geliyor.

- Arsa sahipleri açısından KDVyi doğuran olay ise, konut ve iş yerlerinin alıalara tesliminin yapıldığı tarih itibariyle meydana gelmekte olup, hasılattan kendilerine kalan pay için bu tarih itibariyle fatura düzenlemeleri gerekmektedir.

İNşžAAT DEVAM EDERKEN SATIşž

Arsa üzerine kat irtifakı kurularak henüz inşaata başlamadan veya inşaat devam ederken yapılan konut ve işyeri şanslarında vergiyi doğuran olay ise, ilke olarak, müteahhidin konut veya işyerini tamamlayarak bunlar üzerindeki tasarruf hakkım alıcılara devretmesi anında meydana gelmektedir.

İnşaatın tamamlandığı tarih ise, bina iskan ruhsatının alındığı tarihtir. Ancak, konut ve iş yerlerinin iskan alınmadan önce alıcıların kullanımına sunulması halinde, vergiyi doğuran olay bu tarihte meydana gelecektir.

Alıcının satış işleminin karşılığını oluşturan bedeli müteahhide önceden avans olarak vermesinin vergiyi doğuran olaya herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, henüz inşaata başlamadan önce veya inşaata başladıktan sonra arsa üzerine kat irtifakı kurularak yapılan satışlar nedeniyle alman paraların GVK ve KVK yönünden avans olarak değerlendirilmesi ve satış bedelinin tamamının, inşaatın tamamlanıp anahtar teslimi yapılan yılın satış hasılatı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Hürriyet/şžükrü Kızılot