İmar Kanunu ve Yapı Denetimi kanun değişiklikleri iptal edildi!

Anayasa Mahkemesi, 648 sayılı KHK ile İmar Kanunu'na eklenen, mera, yaylak ve kışlakların uygun görülen kısımlarının, tapuda Hazine adına tescillerinin yapılmasını ve kamu hizmetleri için gerekli olanlar dışındakilerin, vaziyet planına veya onaylı imar planına uygun olarak talep sahiplerine bedeli karşılığında 29 yıla kadar tahsis edilmesini düzenleyen maddeyi iptal etti. 

CHP, 648 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin, iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu. 

Yüksek Mahkeme, KHK ile İmar Kanunu ve Yapı Denetimi Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile KHK ile bu kanunlara eklenen bazı düzenlemeleri iptal etti. 

Buna göre, KHK'nın, 21. maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nda yapılan değişiklik iptal edildi. Madde, imar planlarının onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca ve valilikçe tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilmesini düzenliyor. 

Kararnamenin, 22. maddesiyle değiştirilen, İmar Kanunu'nun, ''köylerde yapılacak yapılar ve uyulacak esaslar'' başlıklı 27. maddesi de iptal edildi. Söz konusu madde, belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve meralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmayacağını öngörüyor. Madde, imar planı olmayan köy yerleşik alanı sınırları içerisinde köyün ihtiyacına yönelik olarak ilk ve orta öğretim tesisi, ibadet yeri, sağlık tesisi, güvenlik tesisi gibi yapılar için imar planı şartı aranmamasını da içeriyor. 

-Mera, yaylak ve kışlakların 29 yıllığına tahsisi- 

KHK'nın 23. maddesiyle İmar Kanunu'na eklenen madde de iptal edildi. Ek Madde 4, mera, yaylak ve kışlakların geleneksel kullanım amacıyla geçici yerleşme yeri olarak uygun görülen kısımlarının, valilikçe bu amaçla kurulacak bir komisyon tarafından tespit edileceğini, bu yerlerin ot bedeli alınmaksızın tahsis amacı değiştirilerek tapuda Hazine adına tescillerinin yapılmasını öngörüyor. Maddede, bu taşınmazlardan kamu hizmetleri için gerekli olanların dışındakilerin, il özel idaresince veya belediyesince ve özel kanunlarla belirlenmiş alanlarda ilgili idarece kadastro verileri işlenmiş halihazır haritalar üzerine yapılmış vaziyet planına veya onaylı imar planına uygun olarak talep sahiplerine bedeli karşılığında yirmi dokuz yıla kadar tahsis edilebileceği belirtiliyor. 

-Yapı Denetimi Kanunu'nun kapsamını daraltan maddeye de iptal- 

Anayasa Mahkemesi, KHK'nın 24. maddesiyle 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu'nda yapılan değişikliği de iptal etti. 

İptal edilen, Yapı Denetimi Kanunu'nun kapsamını daraltan değişiklik şöyle: 

''Bu Kanun; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 26. maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27. maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar, 

Bodrum katı dışında en çok iki katlı ve yapı inşaat alanı toplam 200 metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar, 

Entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve tesisler, 

Köy yerleşik alanlarında, belediye ve mücavir alan sınırları içinde olmayan iskan dışı alanlarda ve nüfusu 5 binin altında olan belediyelerin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bodrum katı ve çatı arası dışında en çok iki katlı ve yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen konut yapıları ile bunların kömürlük, otopark, depo gibi müştemilatı, hariç olmak üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar. 

Ruhsata tabi olup, bu Kanun hükümlerine tabi olmayan yapılarda denetime yönelik fenni mesuliyet 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 26. ve 28. maddelerine göre mimar ve mühendislerce üstlenilir. Birden fazla müstakil yapının bulunduğu parsellerde, bütün yapıların toplam yapı inşaat alanının 200 metrekareyi geçmesi halinde de bu Kanun uygulanır. Yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen yapılarda geçici yapı müteahhidi yetki belgesi almak ve mimar veya mühendis unvanlı şantiye şefi bulundurmak, yapı müteahhitliğine ilişkin bütün sorumlulukları üstlenmek şartıyla parsel maliki kendi yapısını inşa edebilir. Ancak bu yapılarda da mimar veya mühendis unvanlı şantiye şefi bulundurulması zorunludur. Parsel malikinin veya hissedarlardan birinin mimar veya mühendis olması halinde ayrıca şantiye şefi aranmaz.'' 

Yüksek Mahkeme, KHK'nın 27. maddesiyle değiştirilen, 4708 sayılı Kanun'un 5. maddesinin beşinci fıkrasının da iptaline karar verdi. 5. fıkra, ''Yapı denetimi hizmeti için yapı denetim kuruluşuna ödenecek hizmet bedeli, yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilir. Bu bedel, yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 1,5'inden az olamaz. Hizmet bedeli oranı, yapım süresi iki yılı aşan iş için yıllık yüzde 5 artırılır ve yapım süresi iki yıldan daha az olan işler için yıllık yüzde 5 azaltılır. Bu bedele, katma değer vergisi ile yapı denetim kuruluşu tarafından talep edilen ve taşıyıcı sisteme ilişkin olmayan malzeme ve imalatlar konusunda yapı müteahhidince yaptırılacak olan laboratuvar deneylerinin masrafları dahil değildir. Yapı denetim kuruluşu, yapı sahibinden başka bir ad altında, ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz'' hükmünü içeriyordu. 

Anayasa Mahkemesi, KHK'nın, ''Çevre ve Şehircilik Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında kullanılmak üzere ihdas edilen iki yüze kadar kadroya, 6091 sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'ndaki sınırlamalara tabi olmadan açıktan ve naklen atama yapılabilmesini'' öngören 62. maddesinin ikinci fıkrasını da iptal etti. 

İptal edilen hükümler, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe girecek. 

AA  / Muhabir: Aylin Sırıklı Dal 

      Yayıncı: Tolga Özgenç