İmar rantına yüzde 40 vergi!

Maliklerin talebi üzerine yapılacak imar planı değişikliklerinde, emsal artışı olan parsellerin artan değerinin yüzde 40’ı kamuya ödenecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri, “Amaç, imardaki haksız kazancı, kirli ilişkileri engellemek” diyor.

Ekonomi yönetimi, maliklerin talebi üzerine yapılacak imar planı değişikliklerinde, emsal artışı olan parsellerin, artan değerinin yüzde 40’ını, kamuya değer artış payı olarak almayı planlıyor. Hedef, bir arsada mevcut imar durumunda; bazı girişimlerle ya da el değiştirdikten sonra imar hakkı yükselişi olursa, ortaya çıkacak daha büyük projenin (rantın) kamu lehine vergilendirilmesi. Böylece kamuoyunda sıklıkla konuşulan “aslında o arsanın imarı şu kadardı, yolunu buldular ya da el değiştirdi imar da değişti” şeklinde gündeme gelen kirli ilişkileri önlemek ve ortaya çıkan ‘ek değeri’ vergilendirmek. Örneğin mevcut imar hakkına göre en fazla 5 kat bina yapılabilecek bir arsa “imar değişikliği talebiyle” 7 kata çıkarılıyorsa 2 ekstra katın değerinin yüzde 40’ı kamuya ödenecek. Ancak mevcut imar planında 5 kat olmasına rağmen 3 katlı bir binanız varsa ve yıkıp 5 katlık bir bina yaparsanız imar değişikliği olmadığı için kamuya yüzde 40 pay vermeyeceksiniz.

YETİNMEYEN ÖDER

Çevre ve Şehircilik Bakanlığ Yetkilileri konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

“Bunun amacı imardaki haksız kazancı, haksız rekabeti, kirli ilişkileri engellemek. İlk imar planlaması yapıldığında imar parselinin yüzde 40’ı, düzenleme ortaklık payı olarak kesiliyor, bu devlete veriliyor. Bu da yapılan imar düzenlemesinin karşılığı gibi değerlendiriliyor. Ama daha sonra imar artışları söz konusu olduğunda herhangi bir vergi kesinti olmadığından haksız kazanç ve kirli ilişkiler ortaya çıkıyor. Bu durumun önüne geçmek için kamu yararı doğrultusunda imar artışı olursa yüzde 40 kamuya aktarılacak. Bu, gelir de olabilir, değer de olabilir hisse de olabilir. Bunun vatandaşla ilgisi yok, yeni bir vergi değil. Mevcut imar durumuyla yetinmeyerek daha fazla imar hakkı talebi yapılan yerlerde yüzde 40’ın kamuya devridir. Böylelikle haksız kazancın da önüne geçilmiş olacak. Kimse kendi cebinden para vermiyor. Arsa sahibi kendisine verilen hakkın yüzde 40’ını devlete veriyor. Özel mülkiyete konu olan bütün arsalarda bu geçerli olacak.”

NASIL VERGİLENDİRİLECEK

Hazırlıkları son aşamaya gelen düzenlemeye göre kamu hizmet alanları bu yeni vergilendirmeden muaf olacak.  İmar değişikliği talebiyle imar değiştiğinde, imar hakkında ve değerinde artış olan parsellerin artan değerinin veya hakkının yüzde 40’ı, kamuya değer artış payı olarak alınacak. Bu bedelin tespitinde; imar planı değişikliği sonucunda parselin ve üzerinde yapılacak binanın yapılaşma şartlarında ve fonksiyonlarda kıymet bakımından meydana gelecek artış dikkate alınacak. Değer artış payı bedeli yetkilendirilmiş lisanslı taşınmaz değerleme uzmanları veya kuruluşları tarafından raporlandırılarak tespit edilecek. Değerleme uzmanı veya kuruluşunun vereceği hizmetin bedeli ilgili idareye yatırılmadan talep edilen plan değişikliği onaylanamayacak ve değerleme yapılamayacak. Talep edilen plan değişikliğinin ilgili idarece reddedilmesi ve onaylanmaması durumu dışında hiçbir hal ve koşulda bu bedel iade edilemeyecek.

RESTORASYON MUAF

Dış cephe kaplamaları hariç olmak üzere yapının bağımsız bölümlerinin brüt alanını artırmayan veya niteliğini değiştirmeyen tadilatlarla bina dış cephe kaplama tadilatı ruhsatlarında hiçbir vergi, resim ve harç alınmayacak. Mevcut yapılarda güçlendirme, yangın ve enerji verimliliği konularında tedbirlerin alınmasına ilişkin proje onay, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni işlemlerinde ilgili idarelerce hiçbir vergi, resim, harç ve herhangi bir ad altında bedel veya ücret alınamayacak.

Otoparksız binaya ruhsat verilmeyecek

BİR yapının otopark ihtiyacının kendi parselinde karşılanması da zorunlu olacak. Kendi parselinde otopark yapmak mümkün değilse otoparkı karşılanamayan bağımsız bölüme tahsisli otopark sertifikası olmadan yapı ruhsatı düzenlenemeyecek. Otopark ihtiyacı, bedele konu edilerek ruhsat verilmeyecek.

Yüzde 30’u kentsel dönüşüme kaynak

Değer artış payının yüzde 30’u bakanlığın kentsel dönüşüm özel hesabına, yüzde 70’i plan değişikliğini onaylayan ilgili idareye parsel malikince ödenecek. Plan değişikliğinin bakanlık tarafından onaylanması halinde, payın tamamı bakanlıkça alınacak. Değer artış payı olarak alınan miktarlar, kentsel dönüşüm uygulamasına ilişkin hizmetler dışında kullanılamayacak. Değer artış payı bedelinin ödenmeyen kısımları her yıl için Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan yeniden değerleme oranına göre arttırılacak. Bedelin yarısı ödenmeden, onaylanan plana göre uygulamada bulunulamayacak. Kalan miktar ödenmeden yapı ruhsatı düzenlenmeyecek.

Erdinç Çelikkan / Hürriyet