İnşaat sektöründe altyapı faaliyetleri de mücbir sebep kapsamına alınsın!

Yaklaşık 1,5 yıldır daralmakta olan inşaat sektörü, Mart ayı itibariyle koronavirüs salgınıyla ağırlaşan şartlar sebebiyle projelerde olabilecek süre uzatımı ve fesih taleplerinin olumlu değerlendirilip karşılanmasını, finansman konularındaki teşvik nitelikli düzenlemelerin bir an önce uygulamaya koyulmasını bekliyor. 

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından üç ayda bir yayınlanan İnşaat Sektörü Analizi’nin Nisan 2020 sayısı çıktı. Analize göre; istihdam kapasitesi yüksek olan inşaat sektöründe, altyapı faaliyetlerinin mücbir sebep kapsamı dışında bırakılarak SGK primleri ve vergi ödemelerinin ötelenmesi gibi acil tedbirlerden faydalanamaması önemli bir sorun olarak kaydediliyor. Sektörde ve sektörün tedarik zincirinde dayanma gücü kısıtlı çok sayıda orta ve küçük ölçekli firmanın da nakit akışında sorun hızla büyüyor.

Raporda bir süredir dengelenmeye yönelik sancıların yaşandığı inşaat sektöründe belirsizliklerin, koronavirüs salgınının Mart ayında Türkiye’de de ortaya çıkmasıyla yeniden çoğaldığına dikkat çekildi. Hükümet tarafından salgınla mücadele için açıklanan ekonomik tedbirler kapsamında istihdam vurgusunun son derece önemli olduğuna vurgu yapılan raporda, "Özellikle kısa ve esnek çalışma modellerinin geliştirilmesi, SGK primleri ve vergi ödemelerinin ötelenmesi gibi önlemler istihdam kapasitesi yüksek olan inşaat sektörü tarafından önemli; ancak altyapı faaliyetlerini kapsam dışında bırakması nedeniyle eksik bulunmuştur" ifadelerine yer verildi. 

Mevcut şartlarda müteahhitlerin yurt içinde üstlenmiş olduğu projelerde hak ediş ödemelerinin zamanında yapılması için özel hassasiyet gösterilmesine ihtiyaç olduğu ifade edilirken, süre uzatım ve fesih taleplerinin İdareler tarafından olumlu karşılanması, kredi geri ödemelerinde bankaların gerekli esnekliği göstermeleri ve faiz oranlarını düşürmeleri beklentileri belirtildi. Türkiye Bankalar Birliği’nin, iş dünyasının kredi borçlarıyla ilgili taleplerine bankalarca hızlı ve olumlu yanıt verilmesi konusundaki tavsiye kararının hatırlatıldığı çalışmada, ancak uygulamaya ilişkin bankalara yönelik şikâyetlerin bulunduğu ifade edildi. 

Destek paketiyle vasıflı iş gücü korunabilir

Raporda, şantiye kapanmaları gerektirecek durumda, en hızlı olumsuz etkinin inşaat sektörünün alt yüklenicilerinin oluşturduğu segmentte hem de sert bir şekilde hissedileceğini belirtildi ve şu ifadeler kullanıldı:

"Sektörde ve tedarik zincirinde yer alan birçok orta ve küçük ölçekli firmanın dayanma gücünün kısıtlı olduğu dikkate alınarak, vergi avantajları paketi ve nakit akışındaki bozulmaları önleyecek düzenlemelerin hızlı biçimde hayata geçirilmesi büyük önem taşımaktadır. İnşaat sektörüne dönük bir destek paketi ayrıca, kısa vadede istihdam kapasitesinin korunmasını sağlayacaktır. Bu çerçevede bir diğer önemli husus olarak, sektörün orta segmentinde olası erimenin önlenmesi, vasıflı işgücü kaybının ve krizin ardından sektörün hızla toparlanmasıyla projelerdeki gecikmenin engellenmesine yardımcı olacaktır."

İlk çeyrekte yurtdışında 2 milyar dolarlık proje üstlenildi

Raporda, müteahhitlerce yurtdışında yılın ilk çeyreğinde 2 milyar ABD Doları tutarında yeni proje üstlenildiği belirtilirken, "Koronavirüs salgını nedeniyle tüm ülkeler tarafından uygulanan farklı nitelikteki önlemlerin projelerde gecikmelere ve neticede cezai yaptırımlara neden olmamaları için hükümetler düzeyindeki temasların gündeminde tutulmasının uygun olacağı ortadadır" ifadelerine yer verildi. Çalışmada yurtdışı projelere yönelik şu açıklamalarda bulunuldu: 

"Yaşanmakta olan bu olağandışı dönemde, yurt dışındaki projelerde istihdam edilmekte olan Türk işçilerinin yurda getirilmesi konusunda devletimiz gereken hassasiyeti göstermekte ve sektörümüze destek vermektedir. Ancak bu konuda artan ve artması muhtemel yurda dönüş taleplerinin de karşılanması için Türkiye Müteahhitler Birliği ilgili Bakanlıklar nezdinde girişimlerini sürdürmektedir."

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin 2020 yılının ilk çeyreğini değerlendirdiği raporda genel ekonomi ve sektöre ilişkin şu tespitler bulunuyor: 

SALGIN SONRASI NASIL BİR DÜNYA? 

Dünyanın büyük bir değişim dinamiğinin içerisinde olduğu ve küresel değişimin şafağının Mayıs ayı sonu olacağı öngörüleri konuşulurken, bu süreçte ekonomide yaşanan büyük tahribatın belirginleşeceği ve kimi alanlara dönük tespitin daha net yapılabileceği belirtiliyor. Tüm dünyada, salgın sebebiyle durgunluk süreci kaçınılmaz görülmekte ve ekonomideki hedeflerden önce toplum sağlığının korunması ve yaşanabilecek sosyal sorunların azaltılmasına yönelik adımların öncelikli olması çağrılarında bulunuluyor. 

PROAKTİF POLİTİKALAR HAYATİ ÖNEMDE

Toplumun önemli bir kesiminin iş ve gelir güvencesinde çoğalan sıkıntısı, salgınla birlikte daha da artmakta. Oluşan büyük gelir kayıpları ile mücadele için daha büyük önlemlere gereksinim duyulduğu, sorunlar daha fazla derinleşmeden proaktif bir şekilde kapsamlı politik araçların ortaya konmasının hayati olduğuna dikkat çekiliyor.

SEKTÖRDE BELİRSİZLİKLER ARTIŞTA 

İnşaat sektörü küresel likidite koşulları, jeopolitik riskler, döviz kurlarının seyri, petrol fiyatları, kamu maliyesi ve faiz tarafında çok bilinmeyenli bir denklem ile karşı karşıya kalmış durumda. İnşaat yatırımları 2019'da cari fiyatlarla yüzde 9,8 oranında gerileme gösterdi. 2020'nin ilk çeyreğinde ise, inşaat sektöründe süren daralma sonucunda finansman sıkıntısı ve istihdamdaki gerileme devam etti. Sektörün istihdamdan aldığı pay, yüzde 6,9’dan yüzde 5,5’e kadar bir düşüş gösterdi. Bununla beraber, “İstihdam Odaklı Kredi Teşvik Paketi”nden konut projeleri ile yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında faydalanabilen sektörün yarar gördüğü gözlendi. Son olarak; Türkiye’de de ortaya çıkan Kovid-19 salgınının etkisi altına giren sektörde belirsizlikler Mart ayı itibarıyla yeniden artış gösterdi.

KONUT SATIŞLARINDA GELECEK KAYGISI 

Konut satışları, bir süredir ertelenen konut talebinin hayata geçmesiyle Ocak - Şubat 2020 döneminde geçen yıla göre belirgin bir iyileşme içine girmiş fakat salgının etkisinin izlendiği Mart ayında sınırlı biçimde artış gösterdi. Satışlarda, 2019 yılına oranla Ocak’ta yüzde 55,8 ve Şubat’ta yüzde 51,4 artış yaşandı. Mart ayında ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla artış oranı yüzde 3,4 ile sınırlı kalan konut satışlarında, Şubat 2020’ye göre yüzde 8,5 gerileme yaşandı. Konut alanında olası gelişmeler için gözler, daha çok orta vadede oluşacak ekonomik koşullarda olacak; o zamana kadar genel ekonomide belirsizliklerin çözülmesi, konut alanında kredi imkânlarının geliştirilmesi ile arz-talep dengesi için bir strateji hazırlanması ihtiyacı varlığını devam ettirecek. Pandemi sebebiyle artan evden çalışma, bu konudaki gelişmelerden konut dışı gayrimenkul piyasasının da etkilenebileceğini göstermekte.

YURTDIŞI HEDEFLER İÇİN İLAVE ÇABA GEREKECEK 

Koronavirüs salgını sektör üzerinde maliyet artışlarından malzeme tedarikine; lojistik ve işçi sağlığı ile güvenliği sorunlarından stratejik ortaklıklar ve yatırımlarda risk algısına kadar çok geniş yelpazede mevcut ve yeni projeler için tehdit oluşturmakta. Salgın öncesinde uluslararası müteahhitlik hizmetlerinin hâlihazırdaki 500 milyar ABD Doları seviyesinden 2023'te 650 milyar ABD Doları ve 2030’larda 750 milyar ABD Doları seviyelerine çıkması tahmin edilirken, Türk müteahhitlerinin de uluslararası pazardaki paylarının orta vadede 50 milyar ABD Doları tutarına çıkması öngörülmekteydi. Pandeminin küresel ekonomide sebep olduğu problemler tüm sektörler için öngörülerin zorlaşmasına sebep olduğu gibi Türk yurtdışı müteahhitlik hizmetleri için de hedeflerin revize edilmesini gerektirecek. Koronavirüs salgınının talep ve arzda yol açtığı sorunlara ek ve paralel olarak petrol fiyatlarındaki keskin düşüş de sektör için belirsizliğe sebep oluyor.

İnşaat malzemeleri sanayisine koronavirüs etkisi!

Koronavirüs inşaat sektörünü orta seviyede etkileyecek!

10 madde de şantiyelerde virüse karşı korunma yöntemleri!